mesi genellikle transaminaz de¤erlerinin normale dönme-
siyle sonuçlan>r. Buna ra¤men çok nadir olmas>na karfl>l>k
neredeyse bütün SOA<<'lerle ölümcül sonuçlar bildirilmifl-
tir.
da SOA<< reçetelenmifl
olan ve yeni tan> konmufl akut karaci¤er hasar> nedeniyle de¤er-
lendirilmifl olan 625.000 hastaya iliflkin retrospektif bir çal>fl-
mada net hepatik risk gösterilmifltir (118). Dört y>ll>k ça-
l>flma dönemi boyunca akut karaci¤er hasar> olan 23 olgu
saptanm>flt>r. Akut karaci¤er hasar> insidans> her 100.000
SOA<< kullanan kifli için 3,7 ya da her 100.000 SOA<< re-
çetelenmesi için 1,1 olup, hiçbir olguda fatal sonuçla karfl>-
lafl>lmam>flt>. Sulindak, di¤er SOA<<'lere göre belirgin de-
recede daha fazla riske sahipti. Ancak sulindak ve di¤er SO-
A<< ile iliflkili karaci¤er hasar> genellikle hafif ve reversibl
idi. RA'l> olup SOA<< kullananlardaki akut karaci¤er hasa-
r> riski, OA nedeniyle SOA<< kullananlara göre 10 kat da-
ha fazla bulunmufltur.
Karaci¤er enzimleri ve fonksiyon testlerinin, kronik
SOA<< tedavisine bafllad>ktan sonra 8 hafta içinde ölçülme-
si önerilmektedir. Semptomatik hepatit nadir oldu¤u için,
semptomlar>n monitörizasyonu yeterli de¤ildir. Transami-
nazlar normalin üst s>n>r>ndan 3 kattan daha fazla de¤ere
gelmiflse, serum albumini düflmüflse (ilac>n indükledi¤i
sentezdeki defekti düflündürür) ya da protrombin zaman>
uzam>flsa SOA<< tedavisi kesilmelidir (119).
Böbrek Üzerine Etkileri
PG'ler s>v>-elektrolit homeostaz>nda ve renovasküler home-
ostazda önemli rol oynarlar (120,121). Böbrek üzerine et-
kileri göz önüne al>nd>¤>nda, spesifik ve klasik SOA<<'ler
aras>nda fark olmad>¤> söylenebilir (120). PG'lerin, hem ç>-
kan kal>n kolda, hem de toplay>c> kanalda sodyumun aktif
transportunu inhibe etme ve vazopressinin etkilerini azal-
tarak renal su at>l>m>n> artt>rma yetene¤i sayesinde, renal
sodyum rezorpsiyonunu düzenledi¤i bilinmektedir. Sod-
yum tutulumunun SOA<< ile tedavi gören hastalar>n yakla-
fl>k %25'inde meydana geldi¤i bildirilmifltir. SOA<< ile te-
davi gören hastalarda azalm>fl sodyum at>l>m> kilo al>m>na
ve periferik ödeme yol açabilir. Bu etki konjestif kalp yet-
mezli¤inin alevlenmelerine yol açabilecek kadar ciddi ola-
bilir (122).
Sodyum tutulumuna ek olarak SOA<<'ler, ortalama ar-
teriyel bas>nçta 5-10 mmHg'lik art>fllara yol açacak kadar
kan bas>nc>nda de¤iflikli¤e yol açabilirler (123). SOA<<'ler,
diüretikleri, ACE (angiotensin-converting enzyme) inhibi-
törlerini ve
blokerleri içeren antihipertansif ilaçlar>n et-
kilerini zay>flatabilir ve bu flekilde kan bas>nc> kontrolünü
bozabilir (122,124).
SOA<<'lere ba¤l> geliflen hiperkaleminin derecesi genel
olarak hafiftir, yine de renal yetmezli¤i olan veya hiperka-
lemiye yatk>nl>¤> olan hastalar (diabetes mellituslu hastalar
veya ACE inhibitörü ve potasyum koruyucu ilaç kullanan-
lar) daha büyük risk alt>ndad>rlar. Tablo 52.3'de COX-2
spesifik ve spesifik olmayan SOA<<'lere ba¤l> renal yan et-
ki riskinde art>flla iliflkili durumlar görülmektedir (45).
SOA<< tedavisinde akut böbrek yetmezli¤i s>k görül-
meyen bir sonuçtur. Bu SOA<<'lerin vazokonstrüktif etki-
lerinden kaynaklan>r ve geri dönüflümlüdür. Birçok du-
rumda böbrek yetmezli¤i, o anki veya efektif intravasküler
volüm kay>plar> olan hastalarda meydana gelir (konjestif
kalp yetmezli¤i, siroz ve böbrek yetmezli¤i) (122).
Medüller kan ak>m>nda belirgin azalma papiller nek-
rozla sonuçlanabilir. Bunun medüller interstisyel hücrele-
rin apopitozu sonucu oldu¤u düflünülmektedir. COX2
spesifik inhibitörü SOA<<'lerin, klasik SOA<<'ler gibi, pa-
piller nekroza yol açt>¤> rapor edilmifltir (125).
Ast>m ve Alerjik Reaksiyonlar
Genel ast>m hastalar>n>n yaklafl>k %10 ile %20'si, özellik-
le vazomotor rinit, nazal polipozis ve ast>m triad>na sahip
olanlar, aspirine karfl> afl>r> duyarl>l>k gösterir (126,127).
Bu hastalarda aspirin ve klasik SOA<< al>m>, nazooküler re-
aksiyonlara sahip fliddetli ast>m alevlenmelerine yol açar.
KISIM 4
n
T>bbi Rehabilitasyonda Tedavi Yaklafl>mlar>
794
Tablo 52.3
COX-2 Spesifik ve Spesifik Olmayan
SOA<<'lere Ba¤l> Renal Yan Etki Riskinde
Art>flla klar
Konjestif kalp yetmezli¤i
Siroz (asitle birlikte ya da
de¤il)
Nefrotik sendrom
Kronik renal yetmezlik
Volüm azalmas>
Diabetes mellitus
Hipertansiyon*
§
ABY, akut böbrek yetmezli¤i; KBY, kronik böbrek yetmezli¤i; HT,
hipertansiyon; KKY, konjestif kalp yetmezli¤i.
*SOA<<'ler, diüretiklerin, ACE-inhibitörlerinin ve beta-blokerlerin
etkinli¤ini etkiler
ACE inhibitörü kullanan hastalar hiperkalemi için risktedir.
§
ABY büyük olas>l>kla yafll>l>kta di¤er risk faktörleryle birliktedir.
ABY, ödem,
KBY
ABY, ödem
ABY, ödem
ABY,
KBY, ödem,
hiperkalemi
ABY
Hiperkalemi
HT'da art>fl
ABY, HT ortaya ç>k>fl>
Hastal>k
Risk