lü çal>flma aspirinin önleyici etkisini göstermektedir
(65,66). Bu çal>flmalarda kolorektal kanser veya kolorektal
adenom öyküsü olan hastalar aspirin veya plasebo almak
üzere randomize edilmifltir. Düflük doz aspirin alan hasta-
larda yeni adenom geliflme riski daha az bulunmufltur. Bu
prospektif çal>flmalarda, adenomlar>n, aspirinle tedavi edi-
len hastalarda da geliflti¤ine dikkat edilmelidir. Bu neden-
le aspirin ya da di¤er SOA<<'lerle koruma, tarama amaçl>
kolonoskopinin yerini alamaz. COX-2 inhibitörleri kolo-
rektal kanserlerin önlenmesinde etkili olmakla birlikte,
KV riskte art>fla yol açmaktad>r. Bu nedenle, selektif COX-
2 inhibitörleri kanser korunmas> için, di¤er yönlerden sa¤-
l>kl> popülasyonda kullan>m alan> bulabilir görünmektedir
(67-69). COX-2 selektivitesi olmayan klasik SOA<<'lerin
da KV riski artt>rabilece¤i göz ard> edilmemelidir.
Bu bulgular >fl>¤>nda, Preventive Services Task Force, aile-
sinde kolorektal kanser öyküsü olanlar da dahil olmak üze-
re kolorektal kanser için ortalama bir riske sahip olan
asemptomatik eriflkinlerde, koruma amaçl> aspirin ve SO-
A<<'lerin kullan>lmas>n>n getirece¤i zarar>n, yarar>n üzerin-
de oldu¤u sonucuna varm>flt>r. Ancak bu öneriler, FAP, he-
rediter non-polipozis kolorektal kanser ya da kiflisel kolo-
rektal kanser veya adenoma öyküsü olanlar için geçerli de-
¤ildir (70).
SOA<<
'LER
Y
AN
E
TK
Baz> yan etkilerin s>kl>¤> kullan>lan bileflimle de¤iflmesine
ra¤men, SOA<<'ler ortak bir klinik toksisite spektrumuna
sahiptir. SOA<<'lerle ortaya ç>kabilen yan etkiler Tablo
52.2'de görülmektedir (45).
Gastrointestinal Sisteme Etkileri
SOA<<'lere ba¤l> G< toksisite, en s>k görülen ilaç yan etki
olay>n> temsil etmektedir. Bu toksisite, bulant> ve dispepsi
gibi rahats>zl>k veren semptomlardan, semptomatik ve
komplike ülserler gibi ciddi olumsuz durumlara kadar
uzanmaktad>r (71).
SOA<<'lerin neden oldu¤u biyokimyasal, mikroskopik
ve makroskopik lezyonlar>n ço¤unlu¤u pek az semptoma
yol açar. Di¤er yandan birçok SOA<<'ler özellikle ilac>n do-
zu artt>¤>nda dispeptik semptomlara (epigastrik rahats>z-
l>k, üst abdominal a¤r>, bulant>, epigastrik dolgunluk ya da
fliflkinlik) neden olabilir. Klasik ve COX2 spesifik inhibi-
törü SOA<<'lerin kullan>m>na efllik eden en s>k yan etki ül-
serle iliflkili olmayan dispepsidir (72). SOA<< kullanan has-
talar>n en az %10-20'si dispepsi tan>mlar. Ancak dispeptik
semptomlarla, mide ve duodenumdaki eroziv/ülseratif lez-
yonlar>n varl>¤> ya da yoklu¤u aras>nda pek az korelasyon
vard>r (73).
Ülser oluflturacak flekilde üst G< hasar ve bunun komp-
likasyonlar>, klasik SOA<< kullan>m> ile iliflkili en önemli
toksisitedir. COX-2 spesifik inhibitörü SOA<<'lerin kulla-
n>m> ile bu risk ortadan kalkmasa da azal>r.
Gastroduodenal Toksisitenin Patogenezi
SOA<<'lerin ço¤u karboksilik asit deriveleridir (74). Bunun
sonucu olarak gastrik lümende bulunan asidik pH'da iyo-
nize olmazlar ve böylelikle gastrik mukozadan absorbe ola-
bilirler. ndan, pH's> nöt-
ral olan mukozaya geçti¤inde, iyonize olup epitelyel hücre-
KISIM 4
n
T>bbi Rehabilitasyonda Tedavi Yaklafl>mlar>
788
Tablo 52.2
SOA<<'lerin Yan Etkileri
G
Böbrek
Hepatik
Ast>m/Alerji
Hematolojik
Sinir sistemi
KVS
Üreme
*COX-2 spesifik SOA<<'lerle azalm>fl.
Aspirin
§
Kardiovasküler tromboz için riskte olan hastalarda sadece >25
mg/gün dozdaki rofekoksib ile görülmüfltür.
¶
Biraz spekülatif.
Dispepsi
Gastroduodenal ülserler*
Ülser komplikasyonlar> (kanama, per-
forasyon, obstrüksiyon)*
Gastrointestinal kanama (üst ve alt)*
Kolitte alevlenme
Sodyum tutulumu
Kilo art>fl> ve ödem
Hipertansiyon
Tip IV renal tübüler asidoz ve
hiperkalemi
Akut böbrek yetmezli¤i
Papiller nekroz
Akut interstisyel nefrit
Kronik böbrek yetmezli¤inin
h>zland>r>lmas>
Transaminazlarda yükselme
Reye sendromu
Aspirine ba¤l> akci¤er hastal>klar>nda
alevlenme*
Deride afl>r> duyarl>l>k
Sitopeni
Sersemlik, konfüzyon, bafl dönmesi,
uyuflukluk
Nöbetler
Aseptik menenjit
Hipertansiyon
Tromboz
§¶
Fraktür iyileflmesinde azalma
¶
¶
Sistem
Toksisite