background image
yonla a¤r>n>n en s>k gözlendi¤i kast>r. Bu kas>n izometrik
kontraksiyonu yap>lmas> istenerek de a¤r> ve rahats>zl>k
varl>¤> test edilebilir. M. pterygoideus medialis ve m. mas-
seterin derin lifleri de a¤>z içinden muayene edilebilir. Bi-
limsel araflt>rmalarda standardizasyonu sa¤lamak amac>yla
Dworkin ve LeResche taraf>ndan önerilen palpasyon nokta-
lar> ve uygulanacak bas>nç miktar> kullan>labilir (37). Ma-
nuel palpasyon tekni¤i standart kriterlere uygun olarak da
yap>lsa güvenilirli¤i çok yüksek de¤ildir (ekstraoral kaslar
için kappa de¤eri: 0,47 iken intraoral kaslar için bu de¤er
0.27'dir.) (37).
TME palpasyonu, d>fl kulak kanal>ndan ve preaurikuler
bölgeden yap>labilir. Muayene eden kifli d>fl kulak kanal>
içine iflaret veya serçe parma¤>n> yerlefltirir ve anteriora
do¤ru bas>nç uygulayarak a¤r> varl>¤> test eder. Daha son-
ra hastadan a¤z>n> aç>p kapamas> istenir, hareket s>ras>nda
a¤r> varl>¤> ve kondil bafl>nda sa¤a sola kayma olup olma-
d>¤>na dikkat edilir. Di¤er yöntem ile de preaurikuler böl-
gede tragusun 1 cm anteriorunda iflaret parma¤> ile eklem
palpasyon yap>l>r. (TME palpasyonu için de güvenilirlik
tahminleri düflüktür (kappa de¤eri: 0,47) (37). Maksimum
a¤>z açma hareketi s>ras>nda, TME hareketinde geçici tu-
tukluk/ yakalama, eminensia artikularis önünde kondilin
belirgin protrüzyonu olup olmad>¤> palpe edilir.
Mandibula Hareketleri
A¤>z aç>kl>¤>nda ve mandibula hareketlerinde k>s>tl>l>k a¤-
r>y> azaltmak amac>yla yap>lan baz> koruyucu mekanizma-
lar>n sonucudur. Bu koruyucu mekanizmalar, etkilenmifl
eklemi korumak üzere koruyucu kas kontraksiyonu veya
parafonksiyonel aktiviteye ba¤l> metabolik y>k>m ürünleri-
nin artmas> ile oluflan kas spazm>d>r. Travma ve infeksiyon-
lar da osifiye miyozite neden olarak eklem hareketini s>n>r-
layabilirler. K>s>tl>l>¤>n eklem d>fl> sebepleri ise; koronoid
prosesin uzamas>, Jacob's hastal>¤>, kondilin fossaya füzyo-
nu ve çoklu yüz kemi¤i k>r>klar>d>r.
Mandibula hareketleri; depresyon-elevasyon, sa¤-sol la-
teral hareketler ve protrüzyon-retrüzyon hareketlerinden
oluflur. Depresyon ve elevasyon için hastan>n a¤z>n> aç>p
kapamas> istenir. Mandibula depresyonu ile a¤>z aç>l>r.
Hasta a¤z>n> aktif olarak açt>¤>nda ön kesici difller aras> me-
safe cetvel ile ölçülerek overlap (a¤>z kapand>¤>nda maksi-
ler kesici difller ile mandibular kesici difller aras>nda verti-
kal düzlemdeki mesafe) mesafesi bu de¤erden ç>kar>l>r ve
a¤>z aç>kl>¤>n>n normal de¤eri 53-58 mm'dir (fiekil 121.5)
(38). Çi¤neme ifllevi için ortalama 18 mm'lik a¤>z aç>kl>¤>
yeterlidir. Maksimal a¤>z aç>kl>¤>, esneme, flark> söyleme,
ba¤>rma gibi aktiviteler s>ras>nda oluflur. Bilimsel olarak
kan>tlanm>fl maksimal a¤>z aç>kl>¤>n>n alt s>n>r> olmamas>-
na ra¤men genel olarak kabul edilen de¤er 40 mm'dir.
Hasta, proksimal interfalangeal eklem fleksiyonda olacak
flekilde kendi 3 parma¤>n> diflleri aras>na yerlefltirecek a¤>z
aç>kl>¤>na sahip olmal>d>r (fiekil 121.6) (39). Daha sonra
muayene eden kifli mandibular kesici difller üzerine bas>nç
uygular, mesafe tekrar ölçülür ve zorlamal> a¤>z aç>kl>¤>
mesafesi elde edilir. Zorlamal> a¤>z aç>kl>¤> s>ras>nda eklem
a¤r>s> varl>¤> da kaydedilmelidir. Pasif zorlamal> hareket
k>s>tl>l>¤>, romatoid artrit, konjenital kemik anomalileri,
yumuflak doku ve kemik ankilozu ve osteoartritte görülebi-
lir. A¤>z kapama s>ras>nda da mandibula elevasyonunun si-
metrik, rahat ve a¤r>s>z olmas> gerekir. Sinovit varl>¤>nda
özellikle posterior ba¤lant> (retrodiskal doku) en çok etki-
lendi¤i için ipsilateral difllerin tam oklüzyonunda kondilin
posterior ba¤lant>ya uygulad>¤> bas>nç artar. Hastadan a¤-
1961
BÖLÜM 121
n
Temporomandibular Bozukluklar
fiekil 121.4
A>>z içinden m. pterygoideus lateralisin palpasyonu
fiekil 121.5
Maksimum a¤>z aç>kl>¤>n>n cetvel ile ölçümü