Eklem sesleri palpasyon, oskultasyon veya sonografi
arac>l>¤> ile de¤erlendirilebilir (fiekil 121.8). Preaurikular
bölgenin palpasyonuyla eklem seslerinin varl>¤>na ve sesle-
rin açma ve kapama hareketlerinin bafl>nda m>, ortas>nda
m> yoksa sonunda m> oldu¤una dikkat edilmelidir. Palpas-
yonun duyarl>l>¤> daha düflüktür, baz> sesler fark edilmeye-
bilir. Steteskop ile oskultasyon ve sonografinin ise özgüllü-
¤ü daha düflüktür; saç veya deri sürtünmesi, hatta kan ak>-
m> gibi aksesuar sesler bile yanl>fl pozitif de¤erlendirmele-
re yol açabilmektedir. Klik, daha çok redüksiyonlu disk
deplasman>nda duyulan mandibula hareketine ba¤l> bafl-
lang>ç ve bitifli net olan oldukça k>sa süreli sestir. Eklem
hipermobilitesinde de klik-benzeri sesler duyulabilir.
`Resiprokal klik' sesi, klik sesinin hem vertikal açma
hem de kapama hareketi s>ras>nda duyulmas>d>r, açma s>ra-
s>nda klik sesi duyuldu¤unda ön kesici difller aras> mesafe,
kapama s>ras>ndaki mesafeden en az 5 mm daha fazlad>r ve
protrusiv açma hareketi ile ses ortadan kalkar ve retrusiv
hareket ile artma e¤ilimindedir.
Krepitasyon veya friksiyon sesi klikten daha uzun sürer.
Bir kemik yüzeyinin di¤eri üzerindeki direkt sürtünmesi-
nin sonucudur ve osteoartritin bir bulgusu olarak kabul
edilir ve disk perforasyonu ve redüksiyonsuz disk deplas-
man>nda da duyulabilir.
Kütleme `popping' a¤>z açma s>ras>nda yüksek sesli tek
bir ses olarak duyulur. Nadiren a¤r>l>d>r. Disk adezyonu
varl>¤>nda kondilin hareket etmeyen diskin anteriorundan
geçerken ç>kard>¤> sestir (38).
Özel Testler
Longitudinal Kranial ve Anterior Kayd>rma:
Muayene
eden kifli, baflparma¤>n> hastan>n a¤z>n>n içinde alt difllerin
üzerine iflaret parma¤>n> a¤z>n d>fl>nda mandibula üzerine
yerlefltirir. Baflparma¤>n itmesi ile birlikte iflaret parma¤>
mandibulay> afla¤> ve öne do¤ru çekerek distraksiyon uygu-
lar. Bu arada di¤er parmaklar çeneye karfl> itme kuvveti uy-
gulayarak pivot noktas> görevi yaparlar. Muayene eden di-
¤er el ve kolu ile de hastan>n bafl>n> stabilize eder.
Lateral Kayd>rma:
Hasta s>rtüstü yatarken mandibula ra-
hat ve a¤>z hafif aç>k durumda iken test yap>l>r. Muayene
eden kifli, baflparma¤>n> hastan>n a¤z>n>n içinde alt difller ve
mandibula medialine yerlefltirir. Baflparmak ile lateral yön-
de itme kuvveti uygulanarak mandibula laterale kayd>r>l>r.
Mediale Kayd>rma:
Hasta yan yatarken mandibula rahat
pozisyonda iken muayene eden kifli baflparma¤>n> a¤>z d>-
fl>nda mandibula kondilinin lateral k>sm>na yerlefltirir.
Kondile medial yönde bas>nç uygulayarak kondili mediale
kayd>r>r.
Posteriora Kayd>rma:
Hasta yan yatarken ve mandibula
rahat pozisyonda iken muayene eden kifli baflparma¤>n>
a¤>z d>fl>nda mandibula kondilinin anterioruna yerlefltirir.
Kondile posterior yönde bas>nç uygulayarak kondili poste-
riora kayd>r>r.
Bu distraksiyon ve kayd>rma manevralar> s>ras>nda ek-
lem son noktas>ndaki doku gerginli¤i hissedilir (35). Bu
hareketlerle a¤r> oluflmas> eklem içi veya retrodiskal doku-
larda problemi düflündürür.
Oral kavite, difller, oklüzyon, tükrük bezleri de muaye-
ne edilmelidir.
TME hareketlerini ilgilendiren günlük yaflam ve di¤er ifl-
levsel aktiviteler de de¤erlendirilir. Çi¤neme, yutma, ök-
sürme, konuflma, üfleme gibi ifllevler yap>l>rken hasta mu-
ayene edilir. Yemek yeme s>ras>nda a¤r> flikayeti olan has-
taya dil basaca¤>n> farkl> pozisyonlarda difller aras>nda tut-
mas> istenir ve uygulanan kompresif kuvvetin difllerde mi
yoksa TME'de mi a¤r>ya yol açt>¤> incelenir (fiekil 121.9).
Fizik muayeneden sonra hastalar>n semptomlar>nda
fliddetlenme olabilir, hastalara bu konuda bilgi verilmeli-
dir.
Tan>
Tan> genellikle, hastan>n baflvuru yak>nmas> ve fizik mu-
ayene bulgular>n>n tan>mlanmas> sonucunda konulmakta-
d>r. TMB'de tan> kriterleri gelifltirmek için çeflitli çal>flma-
1963
BÖLÜM 121
n
Temporomandibular Bozukluklar
fiekil 121.9
Dil basaca¤> ile hastan>n ifllevsel de¤erlendirilmesi