hizmetlerdir. T>bbi rehabilitasyon, sadece fiziksel ifllevsel-
lik üzerine de¤il, kiflilerin topluma aktif olarak kat>l>mla-
r>n> sa¤lamak üzerine de odaklan>r.
tim deneyimini kazand>rmaktan yoksundur. FTR uzman-
lar>n>n ço¤u yönetim becerilerini ifllerinde ya da yabanc>
ülkelerde oldu¤u gibi kurslara kat>larak ö¤renmektedirler
(8). Yap>lan çal>flmalarda FTR uzmanlar>n>n %96's>n>n yö-
netim deneyimine gereksinim duyduklar> bildirilmifltir
(9). Bu nedenle uzmanl>k e¤itimine yönetimle ilgili prog-
ramlar eklenmelidir.
flir. Yönetim olarak FTR uzman> kaliteyi düflürmeden veri-
mi art>rmaya yönelik ad>mlar atar. Ça¤>m>z, rehabilitasyon
hizmetlerini yeniden yap>land>rmay> gerektirmektedir. Bu
yap>lanma, geleneksel yöntemleri korumaktan daha çok
pragmatik yaklafl>mla ilgilidir. Bu sistemde ekip çal>flmas>
ön plana ç>kmakta, dolay>s>yla düzenlenen program FTR
uzman>n>n önderli¤inde yürütülmektedir. Bu konu, ekip
çal>flmas> bölümünde ayr>nt>l> anlat>lacakt>r.
birimin iflleyifli s>ras>nda ortaya ç>kan sorunlar> saptama ve
çözüm aray>fllar>n> içerir. Bu genel plan düzenli aral>klarla
gözden geçirilir; aksayan yönler düzeltilir ve program>n ba-
flar>s> için önlemler al>n>r. FTR uzman> bölümün verimli
ifllemesi için gerekti¤inde plan ve programlar> de¤ifltirir;
yeni araç, gereç al>m>n> önerir. Yönetici olarak FTR uzma-
n> klinikte görevli di¤er uzmanlar>n, varsa asistan doktor-
lar>n çal>flmalar>n> düzenler, rotasyonlar>n> belirler. FTR
uzman> ile di¤er görevliler, konsültan hekimler ve hastalar
aras>nda olumlu etkileflim son derece önemlidir. Örne¤in,
basit bir telefon ve bilgilendirici konsültasyon raporu etki-
li sonuçlar verir.
tasyondur. FTR uzmanlar> konsültasyonla hastan>n fiziksel
bulgular> ve fonksiyonel durumunu de¤erlendirir; klinik
tan>ya yard>m eder, rehabilitasyon hedeflerini belirler ve re-
habilitasyon izlencesini planlar. Rehabilitasyon tedavileri
ve reçetelerini düzenler. Bu nitelikler uzmanl>¤a özgüdür.
Türkiye'de de tüm FTR uzmanlar> konsültan görevi yapar.
Oysa ki, baz> ülkelerde FTR uzmanlar>n>n yaklafl>k %20'si
yatakl> rehabilitasyon bölümünde konsültan olarak çal>fl>r
(10). Klinisyen olarak FTR uzman>, var olan hizmetleri da-
jik ilerlemelere göre teknolojiyle yönetilen izlenceler baflla-
t>r. FTR bölümlerinin ço¤u özgün sakatl>¤a yönelik teda-
viler uygularlar. Bu ba¤lamda, FTR uzman> yeni düflünce-
ler üretir; yeni standart programlar> yaflama geçirir. Örne-
¤in yatakl> tedavi hizmetlerine gündüz hastaneleri izlence-
lerini ekler.
patolojiler k>sa ya da uzun süreli fonksiyonel k>s>tlamalara
yol açar. Bu kapsamda s>kl>kla tedavi edilen hastal>klar
Tablo 2.4'de verilmifltir.
da lumbosakral radikülopatiler, rotator manflon tendinitle-
ri, kompresyon ve tuzak nöropatileri, bel a¤r>s>, akut ve sü-
regen a¤r>n>n tan> ve tedavisi ile ilgilidir.
2020 y>l>na kadar ortalama yaflam beklentisinin kad>nlarda
82, erkeklerde ise 74,2 yafl olaca¤> öngörülmektedir (13).
UNICEF'e göre Türkiye'de ortalama yaflam beklentisi
66'd>r (14). Harekette azalma, yafllanman>n ola¤an bir so-
nucudur. Fonksiyonel kay>plar ve sakatl>k yaflla artar. 85
yafl>ndan daha büyük kiflilerin %15'i yürüme güçlü¤ü çe-
kerler (15). Bu ba¤lamda rehabilitasyon hizmetlerinin kul-
lan>m> daha da artacakt>r. Dolay>s>yla, FTR uzman> flimdi-
ki ve öngörülen gereksinimlere göre geriatrik rehabilitas-
yon programlar>n> gelifltirmelidir. Örne¤in sakat yafll> has-
tan>n rehabilitasyonuna ço¤u kez biliflsel bozukluklar engel
olur. Bu aç>dan FTR uzman> biliflsel sorunlar>n nedenleri-
ni, uzun süreli prognozlar>n> ve tedaviye yan>tlar>n> de¤er-
lendirmek zorundad>r. Öte yandan, FTR uzman> biliflsel
disfonksiyonu, ilaçlar>n, infeksiyonlar>n, metabolik ve do-
lafl>m bozukluklar>n>n art>rabilece¤ini bilmelidir.
programlar> en iyi bir biçimde izler. Ayr>ca yafll>lar>n bak>-
m>n> üstlenen FTR uzman>, ilaçlar dahil olmak üzere geri-
atrik t>bb>n esaslar> konusunda bilgili olmak zorundad>r.
Nöromüsküloskeletal Patolojler
· Serebro-vasküler olaylar
· Serebral felç
· Travmatik beyin yaralanmas>
· Multipl skleroz
· Amputasyonlar