serum elektrolitleri, kreatinin, glikoz, kalsiyum, tam kan
say>m> ve idrar tetkiki, ilaç seviyeleri kontrol edilmeli, (di-
goxin, lityum veya kinidinin tedavi dozunda da delirium
oluflturabilece¤i unutulmamal>d>r), hastan>n öyküsüne ve
muayene bulgular>na göre kan gazlar>, karaci¤er fonksiyon
testleri, tiroid fonksiyonlar>, B12 vitamin seviyesine bak>l-
mal>d>r. klayacak bir
neden bulunamad>¤> takdirde, kranial BT çekilebilir. Ge-
rekirse, lomber ponksiyon, EEG'de yap>labilir. Öykü ve
tetkiklerle, delirium; depresyon, psikiyatrik hastal>k, de-
mans, fokal sendromlar, Alzheimer hastal>¤>, sundowning-
ten ay>rt edilmeye çal>fl>l>r.
Önlem ve tedavide, ana prensip; deliriuma neden olan
veya agreve eden nedenlerden kaç>nma, altta yatan hastal>-
¤> bulup tedavi etme, daha fazla fiziksel ve biliflsel azalma-
y> önlemek için destekleme, tehlikeli ve y>k>c> davran>fllar>
kontrol etmedir (Tablo 94.7) (71). Tespit edilen risk faktö-
rüne göre; biliflsel bozuklu¤u olan hastaya oriyantasyon
protokolu ve biliflsel uyar>, insomnias> olan hasta için, çev-
re düzenlemesi ve nonfarmakolojik uyku yard>m>, k>s>tl>
hareket eden hastaya erken hareket ve yatakta yatmay>
azaltma, sorunlar> olan hastaya görsel ve iflitsel yard>m, de-
hidratasyonu olan hastan>n eksi¤ini tamamlama gibi ör-
nekler verilebilir. Ayr>ca, mültidisipliner yaklafl>mla; a¤r>
ve rahats>zl>¤> tedavi etme, bas> yaralar>n> önleme veya te-
davi, inkontinans> iyilefltirme, yeterli besin ve s>v> al>m>n>
sa¤lama, eklem hareket aç>kl>¤>n> artt>rma, aspirasyon pnö-
monisi riski azalt>labilir. Bu ekip, hastan>n ailesi ve bak>c>-
1459
BÖLÜM 94
n
Rehabilitasyon Alan>nda Acil Durumlar
Tablo 94.7
Deliriumun Tan>s> ve Tedavisi
Destek tedavisi
Hidrasyonu sa¤la
K>s>tlamadan kaç>n
Hastay> mobilize et
Gürültüyü azalt
Uyar>lar> oriente et
Reasurans
Yatakbafl> bak>c>s> tut
Hastan>n davran>fl> bak>m>
veya emniyeti engeller mi?
Düflük doz nöroleptik
(Haloperidol, risperidone, vb)
ve/veya düflük doz k>sa etkili
benzodiazepine
Tedavi ve de¤erlendirmeye
devam
Deliriumlu hasta
(DSM-IV veya CAM
tan>l>)
Tedaviyi gözden geçir; öykü, fizik bak>ya
odaklan; Lab: Kan say>m> AKfi, elektrolit,
kreatinin, BUN, Ca, idrar tahlili, pulse
oksimetri, EKG
Sebep olan ilaç
Kes
Beyin BT
Travma veya fokal
bulgu
Hay>r
Aç>klanamayan
atefl/ense sertli¤i
Etyoloji yok
Hasta
düzeldi mi?
Hastay> uygun postakut
yere taburcu et
DSM-IV: Diagnostik ve Statistical Manual, 4th bask>; CAM: confusion assesment metod, EEG: Elektroensefalogram
Hay>r
Göz önününde tut
B12/folat
Trioid testi
EEG
MR<
Toksin tarama
Yeniden de¤erlendir
uzayan delirium için
gözönünde tut
Lomber ponksiyon
Antibiyoti¤e baflla