lar yap>lm>flt>r, en yayg>n olarak araflt>r>lan ve çal>fl>lan>
Temporomandibular Bozukluklarda Araflt>rma için Tan>
Kriterleridir (Research Diagnostic Criteria/ Temporoman-
dibular Disorders- RDC/TMD) (37). Klinik uygulamalar-
da kullanan hekimler bulunmas> ra¤men bu kriterler arafl-
t>rmalarda kullan>lmak üzere gelifltirilmifltir.
TMB tan> ve s>n>fland>rmas> için RDC/TMD kriterleri,
rahats>zl>¤>n psikososyal boyutunu da kapsayan 2 eksenli
sistem kullanmaktad>r. TMB'e ait fiziksel tan> birinci ek-
sende yer al>rken ikinci eksen TMB'nin davran>flsal, psiko-
lojik ve psikososyal etmenlerini içeren psikososyal boyutu-
nu içerir (Tablo 121.3). Baz> tan>lar konusunda yetersizlik-
leri olmas> ve ayn> hastada bu s>n>flamaya ait birden fazla
tan> alma oran>n>n %60 olmas> (26), bu bozukluklar>n bir-
birleri ile ne kadar iliflkili hastal>klar oldu¤u ve ayn> s>n>f-
lama sistemi alt>nda toplanmas> konusunda tart>flma yarat-
maktad>r (4). TMB'nin bütün alts>n>flar>na yönelik geçerli
ve güvenilir tan> kriterleri gelifltirmek önerilmektedir (5).
Görüntüleme Yöntemleri
Panoramik Radyografik rafi):
Maksillofasiyal bölgenin tümden de¤erlendirilmesi-
ni sa¤lar (fiekil 121.10), fakat kondil ile fossa iliflkisi yeter-
li olarak görüntülenemeyebilir ve kondil bafl>n>n görüntü-
sü genellikle distorsiyona u¤ram>fl flekilde izlenir. De¤er-
lendiriciler aras> güvenilirli¤i oldukça zay>ft>r ve osteoartrit
tan>s> için hassasiyeti düflüktür (41). Panoramik grafilerde
kondilin anterior yüzü çok s>n>rl> olarak izlenebilir. Oste-
ofitlerin ço¤u da anterior lokalizasyonda oldu¤u için, osteo-
fit çok büyük veya anterolateral yerleflimde olmad>¤> süre-
ce görülmez. Bu durum da hassasiyetinin düflük olmas>na
neden olmaktad>r (41). Panoramik grafi, ancak ilerlemifl
osteoartrit olgular>nda yararl> olabilir. Klinik de¤erlendir-
me, tan>ya ulaflma ve ileri tetkik karar>n>n verilmesinde pa-
noramik incelemeden daha üstündür (31). Panoramik gra-
filer tarama amaçl> kullan>labilir (41).
Bilgisayarl> Tomografi (BT):
Konvansiyonel radyografik
incelemede karfl>lafl>lan görüntülerin üst üste binmesi ve
distorsiyon etkisi BT'de yoktur. Kemik yap>lar incelendi-
¤inde de¤erlendiriciler aras> güvenilirlik oldukça iyidir
(41). Osteoartrit tan>s> koyarken standart olarak kabul edi-
lir. BT ile OA tan>s> alan hastalar>n ancak %26's>nda rad-
yografik bulgu izlenmektedir (41).
Konik hüzme >fl>nl> BT (cone-beam maksillofasiyal BT)
konvansiyonel BT'e göre daha az radyasyon dozu kullan>lan
daha yeni ve h>zl> bir yöntemdir. Bu yöntem ile aksiyel, ko-
ronal ve sagital düzlemlerde ince kesitler halinde görüntü-
ler al>nabilir ve bu teknoloji ile gerçek anatomiye çok ya-
k>n 3 boyutlu görüntüler de elde edilebilir (6).
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG):
TME yap>-
lar>; disk pozisyonu, sinovyal s>v> ve kemik ili¤i de¤ifliklik-
KISIM 6
n
Bölgesel A¤r>lar
1964
Tablo 121.3
Temporomandibular Bozukluklarda Araflt>rma için Tan> Kriterleri
Eksen 1 Bozukluklar
Eksen 2 Bozukluklar
(Fiziksel tan>)
(A¤r>ya ba¤l> aktivite s>n>rlanmas> (disability)
ve psikososyal tan>)
Grup 1: Kas rahats>zl>klar>
Grup 1: Kronik a¤r> fliddet s>n>flamas> (a¤r>
1a. Miyofasiyal a¤r>
fliddeti ve yetersizlik (function impairment)
1b. Hareket k>s>tl>l>¤> ile birlikte miyofasiyal a¤r>
veya s>n>rl> aktivite)
Grup 2: TME disk deplasman>
Grup 2: Psikolojik durum (depresyon,
2a. Redüksiyonlu disk deplasman>
anksiyete, spesifik olmayan fiziksel semptomlar)
2b. Redüksiyonsuz disk deplasman>, hareket
k>s>tl>l>¤> ile birlikte
2c. Redüksiyonsuz disk deplasman>, hareket
k>s>tl>l>¤> olmadan
Grup 3: Artralji, artrit, artroz
fiekil 121.10
Panoramik grafi ile temporomandibular eklemlerin görüntüsü