rine çizilen vertikal bir çizgi ile mandibula depresyon ve ele-
vasyonu s>ras>nda hastadan dental orta hatt> ayna üzerindeki
çizgiye paralel tutmaya çal>flmas> istenir (fiekil 121.12). Ha-
reket 20 kez tekrarlan>r. Bu egzersizlerin her gün günde 3
kez yap>lmas> önerilir. Ayna karfl>s>nda yap>lan bu egzersiz-
ler ayn> zamanda boyun ve üst gövde kaslar>n>n da aktivas-
yonunu sa¤layarak postüral adaptasyona yard>mc> olur (46).
Postür Egzersizleri
Postür egzersizleri, di¤er egzersizlerle birlikte önerilebilir
(45, 48). Baz> postür bozukluklar>n>n (servikal hiperlordoz
ile birlikte bafl>n öne postürü, alt ekstremitelerde uzunluk
fark> ve pes planus) TME'yi etkiledi¤i gösterilmifltir (50).
Mobilizasyon Egzersizleri
Anterior disk deplasman>n>n (redüksiyonlu ve redüksiyon-
suz) tedavisinde yararl>d>r. Hastaya uygun e¤itim verildi¤i
takdirde hasta taraf>ndan da uygulanabilir. Redüksiyonlu
disk deplasman>nda hastadan önce mandibulas>n> lateral
yönlere hareket ettirerek diski yakalamas> ö¤retilir. Egzer-
sizlere diski yakalad>ktan sonra bafllamas> ve egzersizleri
mutlaka disk üzerinde yapmas> söylenir. Egzersizler, difller
aras>nda tutulan küçük plastik bir tüp ile birlikte mandi-
bulan>n protrüzyon ve retrüzyon fleklinde yap>lan hafif ha-
reketlerini içerir (46).
Fizik Tedavi Uygulamalar>
K>sa dalga diatermi, ultrason, lazer ve transkutanöz elek-
triksel sinir uyar>m> TMB tedavisinde s>kl>kla kullan>lan
fizik tedavi yöntemleridir. Fizik tedavi ajanlar>n>n infla-
masyonu azaltt>¤>, kaslarda gevfleme sa¤lad>¤> ve kapiller
geçirgenli¤i de¤ifltirerek kan ak>m>n> artt>rd>¤> düflünülür.
Fizik tedavi uygulamalar>n>n etkinli¤inin araflt>r>ld>¤> ça-
l>flmalar metodolojik olarak yetersiz olmakla birlikte tem-
poromandibular a¤r>y> azaltt>¤>na dair yeterli kesin kan>t
da bulunmamaktad>r. Fakat baz> fizik tedavi uygulamalar>
(özellikle relaksasyon teknikleri, biyofeedback e¤itimi ve
lazer tedavisi) ile lateral hareket ve a¤>z aç>kl>¤>nda anlam-
l> art>fl elde edilmektedir (48).
So¤uk ve S>cak Uygulamalar
A¤r>l> bölgeye buz masaj>, so¤uk sprey veya so¤uk paketler
yard>m> ile so¤uk uygulama yap>labilir. Uygulama süresi
hasta uyuflukluk hissedene kadard>r (yaklafl>k 10 dakika).
So¤uk uygulaman>n fliflli¤i azaltt>¤>; eklem hareket aç>kl>-
¤>, ifllev ve kuvvet üzerine de olumlu etkileri oldu¤u gös-
terilmifltir (46). Analjezi, antiinflamatuvar ve spastisiteyi
azaltma gibi etkileri nedeniyle de tercih edilir.
S>cak uygulama yüzeyel ve derin >s>t>c>lar arac>l>¤> ile
yap>labilir. Bölgesel kan dolafl>m>n> artt>r>r, kollajen esnek-
li¤ini artt>rmas> ile germe ve manuel tedavilere yard>mc>
olarak uygulan>r. Yüzeyel >s>t>c> olarak s>cak paket, infra-
ruj, nemli s>cak hava kullan>labilir. Günde bir veya iki kez
20 dakika ve bilateral olarak önerilir. Derin >s>t>c>lar eklem
ve kas a¤r>lar>n>n kontrolünde daha etkindir (34). K>sa dal-
ga diatermi, radar diatermi ve ultrason bu amaçla kullan>-
labilir.
Ultrason
Ultrason eklem hareket aç>kl>¤>n>, doku iyileflmesini, kol-
lajen dokunun uzama yetene¤ini artt>r>r; kas spazm>n> ve
a¤r>y> azalt>r ve kronik inflamasyonun ortadan kalkmas>na
yard>mc> olur. Ayr>ca ultrason arac>l>¤>yla ilaçlar transder-
mal olarak temporomandibular bölgeye ulaflt>r>labilir (fo-
noforez). Ultrasonun TMB'de kullan>m>n> destekleyen ka-
n>t azd>r (45).
Transkutanöz Elektriksel Sinir Uyar>m> (TENS)
TENS birçok akut ve kronik a¤r>l> durumda oldu¤u gibi
TMB'nin tedavisinde de al>fl>lagelmifl bir flekilde kullan>l-
1967
BÖLÜM 121
n
Temporomandibular Bozukluklar
fiekil 121.12
Ayna karfl>s>nda yap>lan koordinasyon ve eklem hareket aç>k-
l>¤> egzersizleri.