saptanm>fl olmal>d>r (1). Bir çok romatolojik hastal>kta ha-
fif ve orta fliddetteki olgularda bu bilgileri saptamak zor-
dur. Baz> ölçüm yöntemleri pahal>, invaziv ya da standart
olmama nedeni ile her yerde ve her zaman kullan>lamazlar.
Kay>tlara geçen olgular ço¤u zaman a¤>r, komplikasyonlu,
hastanelerde yatm>fl ve bafllayal> y>llar olmufl olgulard>r (2).
Romatolojik hastal>klar>n ço¤unda hastal>¤>n bafllang>ç za-
man>n> belirlemek zordur. Örne¤in osteoartrit radyolojik
olarak tan>mland>¤>nda, gerçekte y>llar önce bafllam>flt>r.
Sistemik lupus eritematozus ya da romatoid artritte tan>
göstergelerinin örne¤in 4'ünün tamamlanmas> tan>y> "koy-
durur ama asl>nda hastal>k birincisi görüldü¤ünde baflla-
m>flt>r. Bu nedenle ola¤an kay>t sistemleri hastalar>n tümü-
nü kapsamayabilir. Hastane kay>tlar> tek merkezde topla-
narak ayn> hastan>n de¤iflik kurumlarca yeniden bildirimi,
ya da her y>l bildirimi sonucu prevalans ve insidans h>zlar>-
n>n yanl>fl hesaplanmas> önlenebilir. De¤iflik toplumlarda-
ki verilerin karfl>laflt>r>lmas>n>n olanakl> olabilmesi için
hastal>k tan>lar>nda uluslararas> standartlara uyulmas> gere-
kir. Hastane kay>tlar> d>fl>nda ölüm belgeleri, sa¤l>k sigor-