pek çok otorite taraf>ndan da desteklenmifltir (1-4). EHA
normal olarak s>f>r dereceden bafllar ve bir ark içerisinde
180 dereceye do¤ru ilerler. Nötral-s>f>r yönteminde hareket
anatomik pozisyondan bafllayarak ölçülür. Topuklar> ve
ayak baflparmaklar> bitiflik, kollar> yanda, avuç içi ve yüzü
karfl>ya bakacak flekilde ayakta dik duran kiflinin bu anato-
mik pozisyonu nötral-s>f>r pozisyonu olarak kabul edilmek-
tedir. Örne¤in omuz fleksiyon hareketi anatomik pozisyon-
dan (s>f>r derece) bafllar, kolun bafl üzeri pozisyona (180 de-
rece) gelmesi ile son bulur ve 0-180° olarak ifade edilir.
180-0 derece yaz>m sisteminde ise hareket 180 dereceden
s>f>r dereceye do¤ru ilerler. Fleksiyon 180 dereceye, ekstan-
siyon ise 0 dereceye yaklaflt>r>r. 360 derece yaz>m sistemin-
de anatomik pozisyon 180 derecedeki gibidir. Bu sistemde
fleksiyon ve abduksiyon 180 derecede bafllar ve s>f>r derece-
ye do¤ru ilerler; ekstansiyon ve adduksiyon ise 180 derece-
den bafllar 360 dereceye do¤ru ilerler. Son iki yaz>m siste-
minin yorumlanmas> nötral s>f>r yöntemine göre daha zor-
dur. Bu nedenle "nötral-s>f>r yöntemi" en s>k kullan>lan ya-
z>m fleklidir (1,4).
Klasik olarak eklem hareketleri anatomik birbirini dik
aç> ile kesen 3 eksen (sagital, koronal, longitudinal) ve düz-
lem (sagital, frontal ve transvers) üzerinde gerçekleflir. Sa-
gital düzlem, vücudu önden arkaya do¤ru ikiye ay>ran (sa¤-
sol) düzlemdir. Sagital (anterior-posterior aks) eksen, sagital
düzlemde yer alan, önden arkaya do¤ru uzanan eksendir.
Frontal (koronal) düzlem, gövdeyi sa¤dan sola do¤ru ikiye
(ön-arka) bölen düzlemdir. Frontal düzlem üzerinde yer
alan koronal (medial-lateral aks)eksen gövdenin bir kenar>n-
dan di¤er kenar>na uzan>r. Fleksiyon ve ekstansiyon hareke-
ti frontal aks üzerinde sagital düzlemde gerçekleflir. Ab-
duksiyon ve adduksiyon hareketleri ise sagital aks üzerinde
frontal düzlemde gerçekleflir. Transvers (horizontal) düzlem
ise, yatay olarak uzan>r ve vücudu alt-üst olarak ikiye böler.
Kranialden kaudale do¤ru uzanan ve bu düzlemi dik olarak
kesen eksen ise longitudinal (vertikal) eksen olarak adland>r>l-
maktad>r (fiekil 217.2) (1,5). Rotasyon hareketleri ise
transvers plan üzerinde yer alan longitudinal eksen üzerin-
de gerçekleflir.
EHA muayenesinde eklemin hareketi aktif ve pasif ola-
rak ayr> ayr> de¤erlendirilmelidir (1,2). Kiflinin herhangi
bir yard>m almaks>z>n eklem hareketini tamamlamas>na
"aktif" EHA denilmektedir. EHA'n>n aktif olarak gerçek-
lefltirilmesi muayeneyi yapan kifliye hastan>n kas gücü, ko-
KISIM 12
n
Ekler
3520
fiekil 217.2
Sagital düzlem
Koronal (Frontal) düzlem
Transvers (Horizontal) düzlem
Kardinal düzlemler.