görevi, ekipteki di¤er elemanlar>n ve yöneticilerin, ihtiyaç
duyulan konularda e¤itilmesidir. Bu amaçla meslek içi
kurslar yada workshop niteli¤inde uygulamalar düzenlenip
e¤itim aç>¤>n>n kapat>lmas> için çaba gösterilmelidir. E¤i-
tim ihtiyac>n> yaln>zca rehabilitasyon ekibi içinde düflün-
mek yanl>flt>r. Hastan>n kendisi, ailesi ve tak>m arkadafllar>
ve tak>m>n idarecileri de gerekli görülen konularda ayd>n-
lat>lmal>, sakatl>¤>n niteli¤i ve tedavisi hakk>nda bilgi ve-
rilmelidir. Ayr>ca belli bafll> sakatl>k türleri, bunlar>n teda-
visi veya sakatl>ktan korunma yöntemleri konusunda ay-
d>nlat>c> broflürler haz>rlamak da hekimin görevleri aras>n-
dad>r (7,8).
Uluslar aras> Olimpiyat Komitesi'nin T>bbi Komisyo-
nu sporcu sa¤l>¤> ile ilgilenen hekimler için 1981 y>l>nda
afla¤>daki yükümlülükleri getirmifltir:
1. Sporcu sa¤l>¤> ile ilgilenen tüm hekimler, sporcunun
gerek antreman gerekse müsabaka s>ras>ndaki özgün
bedensel ve ruhsal ihtiyaçlar>n> dikkate almak zorunda-
d>r.
2. Bu konularla ilgilenmek isteyen tüm hekimlere veya
hekim adaylar>na e¤itim olana¤> sa¤lanmal>d>r.
3. Çocuk yafltaki sporcular>n yapt>klar> hareketlerin be-
densel ve ruhsal geliflmeye uygun olup olmad>¤> kon-
trol edilmelidir.
4. Sporcuya uygulanan tüm tedavi ve di¤er giriflimlerde
mahremiyet (gizlilik) esas>na uyulmal>d>r.
5. Sakatlanan sporcunun yar>flmalara kat>lma karar> heki-
me aittir. Bu karar> verirken yar>flman>n gidiflat> ve di-
¤er faktörler de¤il sporcunun sa¤l>¤> göz önünde bu-
lundurulmal>d>r.
6. Ekip baflkan> hekim, di¤er ekip elemanlar>na sporcu-
nun sa¤l>k durumu ile ilgili gerekli bilgileri vermeli-
dir.
7. Doping maddeleri veya yöntemlerini kulland>rmama
sorumlulu¤u da ekip baflkan> hekime aittir.
8. Hekim, spor kurallar>yla ilgili geliflmeleri yak>ndan iz-
lemelidir (3).
Fizyoterapist
Sportif rehabilitasyon ekibinin en önemli elemanlar>ndan
biri fizyoterapistlerdir. FTR uzman> hekimin belirledi¤i
protokol ve egzersiz reçetelerinin uygulanmas> sorumlulu-
¤u fizyoterapiste aittir. Rehabilitasyon süreci içinde hasta-
n>n veya sporcunun hareket sistemini ilgilendiren sorunla-
r>n takibi, ölçümler yap>lmas> ve de¤erlendirilmesi fizyote-
rapistin görevleri aras>ndad>r. Bu de¤erlendirmeler hasta-
n>n di¤er sistemlerinin de kontrolu ve sa¤l>k durumu hak-
k>nda önemli ipuçlar> verebilecektir. Hastan>n fonksiyonel
kapasitesi veya yetersizlikleri konusunda fizyoterapistin
tespitlerde bulunmas> ve bu verileri hekime iletmesi ile o
kifli hakk>nda tam ve do¤ru bir de¤erlendirme yapma ola-
na¤> do¤acakt>r. Son y>llarda sportif rehabilitasyon konu-
sunda daha yo¤un çal>flmalar yap>lmas> amac>yla "spor tera-
pisti" ad>yla yeni bir fizyoterapi seksiyonu ortaya ç>kar>l-
m>flt>r. Böylece spor yaralanmalar>ndan sonra en etkin fizik
tedavi ve rehabilitasyon uygulamalar>n>n yap>labilmesi
amaçlanmaktad>r. Fizyoterapist egzersiz tedavilerinin yan>
s>ra elekroterapi, hidroterapi ve fonksiyonel ba¤>ms>zl>¤a
yard>mc> olan araç-gereçlerin uygulanmas>ndan sorumlu-
dur. Fizyoterapist ile Fiziksel T>p ve Rehabilitasyon uzma-
n> hekim aras>nda çok s>k> bir ifl birli¤i ve iletiflim sa¤lan-
m>fl olmal>, her tedavi evresinin sonunda fizyoterapist be-
lirtmek gere¤ini duydu¤u notlarla hastay> hekime gönder-
meli ve geliflmeleri kaydetmelidir (1,4,6)
Beden E¤itimci
Ülkemizde kullan>lan "beden e¤itimci" terimi veya
lizce'deki karfl>l>¤> "athletic trainer" ile efl anlaml> kullan>-
lan baz> terimleri birbirinden ay>rmakta fayda vard>r. Be-
den e¤itimci ile antrenör tamamen farkl> görev ve sorum-
luluklar> belirler. Antrenör, sporcunun yaln>zca özgün
sportif becerilerinin e¤itiminden sorumludur. Buna karfl>-
l>k, beden e¤itimci, sporcunun sa¤l>k durumunu ve güven-
li¤ini etkileyen hususlar>n tümüyle ilgilidir. Bu itibarla
son y>llarda, spor hekimli¤i yada sportif rehabilitasyon
merkezlerinde görev yapan beden e¤itimciler için ülkemiz-
de daha çok "kondisyoner" terimi tercih edilmeye bafllan-
m>flt>r.
Sportif rehabilitasyon ekibi içinde beden e¤itimcinin
en temel görevi doktor, sporcu ve antrenör aras>ndaki köp-
rü görevini üstlenmek ve iletiflimi sa¤lamaktad>r. Bu göre-
vi yerine getirebilmek için beden e¤itimci, sporcunun ge-
liflimini düzenli olarak kaydetmeli, iletiflim sorunlar>n> ta-
kip etmeli ve rehabilitasyon protokolünde katedilen aflama-
lar> belirlemelidir. Beden e¤itimcinin bir di¤er önemli gö-
revi temel kondisyon programlar>n>n uygulanmas>n> sa¤la-
makt>r. Sporcu sakatl>¤>n> bir baflka kiflinin sakatl>¤>ndan
ay>ran en önemli unsurlar>n bafl>nda, geçen zaman içinde
sporcunun kondisyon kay>plar>na u¤ramas>d>r. Bu itibarla,
yaralanman>n bafl>ndan itibaren sporcunun kondisyon kay-
b>n>n en aza indirilmesi için çaba harcanmal>d>r. Üst eks-
tremitesi sakatlanan bir sporcunun alt ekstremitelerini yo-
¤un flekilde çal>flt>rmal> veya alt ekstremite sakatl>¤>nda üst
taraf>n> çal>flt>rarak kondisyon kayb> telafi edilmelidir. Be-
den e¤itimci bu dönemde uygun kondisyon egzersizlerini
yapt>r>p kay>plar> en alt düzeyde tutmaya çal>flmakla so-
rumludur.
KISIM 11
n
FTR ve Spor
3450