background image
genetik, ya da çevresel (beslenme biçimleri, sosyal yaflant>)
nedenleri olabilir. Bu hastal>k yeni bir yere göç edenlerde
eski ülkelerinde kalanlarla benzer s>kl>kta ise genetik et-
menlerden, göç eden gruplarda 1-2 kuflak içinde s>kl>k de-
¤ifltiriyorsa, çevresel nedenlerden söz edilebilir. Ankilozan
spondilitin s>kl>¤>ndaki co¤rafik farklar, HLA-B27 s>kl>-
¤>nda >rka ait farklara ba¤lanabilir. Sosyoekonomik faktör-
lerin, mikrobiyolojik etkenlerin çocuklarda romatoid ar-
trit'in geliflmesinde rol oynad>¤>, tek yaflayan ya da eflinden
boflanm>fl kad>nlarda romatoid artrit insidans>n>n artt>¤>,
e¤itim ve sosyoekonomik düzeyi düfltükçe romatoid artri-
tin daha s>k görüldü¤ü gösterilmifltir.
D
ÜNYADA
B
AZI
R
OMATOLOJ
H
ASTALIKLARIN
D
A/ILIMINA
<
L
B
(8)
Amerika K>tas>nda romatolojik hastal>klar: Amerika Birle-
flik Devletleri (ABD) Ulusal Sa¤l>k Çal>flmas> romatoid ar-
trit prevalans>n> %1, insidans>n> %0.03 olarak vermekte-
dir. Siyahlarda beyazlardan düflük, K>z>lderililerde yüksek
görülmektedir. Görülme h>z> yaflla artmaktad>r ve kad>n-
larda erkeklerin 2-3 kat>d>r. Ankilozan spondilit prevalan-
s> ABD'de beyazlarda yüz binde 2, K>z>lderililerde yüz bin-
de 60't>r. Sistemik lupus eritematozus prevalans> yüz bin-
de 50 olup zenci ve hispaniklerde daha s>kt>r. Akut roma-
tizmal atefl, lepra gibi hastal>klar hala Güney Amerika'da
sorun olmaktad>r. Son 15 y>lda Lyme hastal>¤> ve triptofan
içeren besinlerin al>nmas> ile birlikte eozinofilik miyaljide
artma görülmüfltür.
Avrupa'da Romatolojik Hastal>klar:
Dejeneratif eklem
hastal>klar> nüfusun yaklafl>k %40'>n> etkilemektedir.
Romatoid artrit prevalans> her ne kadar %l-2 ise de inf-
lamatuvar eklem hastal>¤> daha azd>r, ancak Kuzey Avru-
pa'da a¤>r gidiflli görünmektedir. Yersinia Enterokolitika,
Salmonella, Klamidya enfeksiyonlar>na ba¤l> reaktif artrit-
ler, üretrit ve servisitlerden sonra s>k görülmektedir. Avru-
pa'n>n güneyinde, Akdeniz çevresinde Behçet hastal>¤> ve
ailevi Akdeniz atefli görülmektedir. Pirofosfat artropatisi-
nin özellikle ailesel formlar> Orta Avrupa'dan bildirilmifl-
tir.
Asya ve Pasifik Ülkelerinde Romatolojik Hastal>klar:

Hindistan'da %1-18 olarak bildirilmifltir. Japonya, Çin gi-
bi ülkelerde pek az görülen hastal>k Asya'da genellikle ha-
fif fliddette gitmektedir. Romatoid artrit Yeni Zelanda yer-
li halk>nda, Filipin, Hindistan ve Tayvan'da s>kt>r. Gut ba-
t> yaflam standard>na geçen Asyal>larda artmaktad>r. Siste-
mik lupus eritematozus, Pasifik yerlilerinde, Çin, Singapur
ve Malezya'da s>kt>r. Kalça eklemi osteoartrozu seyrek ol-
mas>na karfl>n dizde OA daha s>k görülmektedir. Behçet
hastal>¤> l>klar> Japonya'dan daha s>k bildirilmektedir. Ross River ve
arbovirus enfeksiyonlar>na ba¤l> reaktif artritler Avustralya
ve Pasifik adalar>nda, Chikungunya ve Sindbis virüs artrit-
leri APLAR bölgesinde, iskelet komplikasyonlar> HIV en-
feksiyonunun yayg>n oldu¤u bölgelerde s>kt>r. Bölgede he-
patit tafl>y>c>l>¤> s>k olmas>na karfl>n poliarteritis nodoza
seyrektir. HLA-B27 antijeni prevalans> düflük oldu¤undan
ankilozan spondilitin seyrek oldu¤u düflünülmektedir. Ku-
zey Çin ve Sibirya'da Kashin-Beck hastal>¤> adl> bir oste-
oartikuler bozukluk s>kt>r. Paget hastal>¤> Yeni Zelanda ve
Avustralya yerli halk>nda hiç yoktur. Buradaki beyazlarda
da n>n etki-
sini akla getirmektedir, Çin ve Hindistan'da da seyrektir.
Afrika'da Romatolojik Hastal>klar:
Osteoartrozlar en
s>k diz ve kalça eklemini tutmaktad>r. Bafl üzerinde yük ta-
fl>ma al>flkanl>¤>n>n servikal spondiloza yol açt>¤> gösteril-
memifltir. Bat> Afrika'da pek görülmeyen romatoid artrit,
do¤u ve güney Afrika'n>n kentleflen halk>nda artmaktad>r.
HLA-B27 prevalans>n>n düflük olmas> reaktif artritleri
azaltmaktaysa da HIV enfeksiyonlar>na ba¤l> olanlarda art-
malar gözlenmektedir. Sistemik lupus eritematozus gibi
ba¤ dokusu hastal>klar>n>n az görülmesi baz> tropikal en-
feksiyonlar>n bu otoimmun hastal>¤>n geliflmesini engelle-
mesine ba¤lanmaktad>r. Afrikal>larda hipermobilite beyaz-
lardan s>k, Hintlilerden azd>r. Gut ve osteoporoz seyrek
olup, raflitizm ve osteomalazi en s>k sorunlard>r. Tropikal
enfeksiyonlar, brusella, tüberküloz artropatileri ve akut ro-
matizmal atefl (ARA) s>kt>r. Mseleni eklem hastal>¤> Güney
Afrika'ya özgü genelde kalça eklemini tutan dejeneratif bir
artropatidir. Tropikal enfeksiyonlarla giden akut tropikal
poliartritler, Arbovirus enfeksiyonu, malarya, amipli di-
zanteri, drakontiasis, flistozomiazis, filariazis ve onkoseri-
azisle giden reaktif artritler s>kt>r. Hemoglobin S ve C de
osteonekroza yol açmaktad>r (8,9).
Türkiye'de Romatolojik Hastal>klar>:
Ülkemizde has-
tal>k bildirimleri birinci basamak sa¤l>k kurumlan (sa¤l>
ocaklar>, poliklinikler vb.) taraf>ndan Sa¤l>k Bakanl>¤> Te-
mel Sa¤l>k Hizmetleri Genel Müdürlü¤ü'ne, hastaneler ta-
raf>ndan Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlü¤ü'ne bildiril-
mektedir. Bildirimler isimle de¤il say> olarak yap>lmakta,
ve bir hastan>n de¤iflik kurumlarca birden çok kez bildiril-
mesinin önüne geçilememektedir. Öte yandan yeterli labo-
ratuar olanaklar>n>n bulunmay>fl> birinci basamak sa¤l>k
kurumlar>n>n da do¤ru tan> olas>l>¤>n> azaltmaktad>r. Has-
tal>k tan>lar>n>n uluslararas> karfl>laflt>rmalara elverecek
standart listeler kullan>lmamaktad>r. Y>lda yaklafl>k 20000
dolaylar>nda artrit ve spondilit bildirilmekte ise de ayn> ta-
n>lara göre prevalans ve insidans hesaplama olas>l>¤> yoktur
(10).
2163
BÖLÜM 132
n
Romatizmal Hastal>klar>n Epidemiyolojisi