heliks yap>s> olmadan kollajen molekülü hücreden d>flar>
salg>lanamaz. Molekülün içerisindeki çapraz disülfit ba¤la-
r> da hücre içinde oluflur. Bir sonraki aflamada prokollajen
veziküller içine al>n>r ve hücre membran>na tafl>n>r. Prokol-
lajen membranda prokollajen peptidaz enzimi ile kollajene
dönüfltürülür ve hücreden matriks içine sal>n>r.
makrofajlar ve fibroblastlardan oluflmaktad>r. Endotel hüc-
relerinin bölünmesi, ço¤almas> ve migrasyonu sayesinde
gerçekleflen neoanjiyogenezin bir sonucu olarak oldukça
damarsal bir yap>dad>r. Endotel hücrelerinin proliferasyon
ve migrasyonunu indükleyen molekülerin bafl>nda vasküler
endotelyal büyüme faktörü (vascular endothelial growth
factorVEGF) gelmektedir (17). Bunun d>fl>nda, makrofaj-
lardan salg>lanan di¤er anjiojenik faktörler aras>nda fibrob-
last büyüme faktörü-2 (fibroblast growth factor-2-FGF-2),
angiopoietin-1 ve trombospondin say>labilir (18). Bu fak-
törlerin salg>lanmas>n> indükleyen en önemli faktörün ya-
radaki göreceli hipoksi oldu¤u düflünülmektedir.
mer sütür ile onar>lan cerrahi yaralarda bu fenomen gözlen-
memektedir. Travmaya veya yan>¤a ba¤l> geliflen veya pri-
mer onar>lm>fl fakat sonradan infeksiyon, vb. nedenlerle
tekrar aç>lm>fl yaralarda kontraksiyon görülür. Yara kon-
traksiyonu yeni doku oluflmaks>z>n yaran>n boyutunu kü-
çültür.
meli türünde, özellikle de kemirgenlerde, subkutan ya¤
dokusu ve derin fasya aras>nda insanlarda olmayan "panni-
culus carnosus" tabakas> mevcuttur. Bu tabakan>n varl>¤>
iki fasya tabakas> aras>nda direncin düflük olmas>na, dolay>-
s>yla da derinin hareketlili¤inden dolay> kontraksiyonun
daha etkin olmas>na yol açar.
de bafl-boyun bölgesinde görülmektedir. Gövde ve perine-
de yara iyileflmesi ve kapanmas>n>n %90'>ndan kontraksi-
yon sorumludur (19). Yara kontraksiyonunun mekanizma-
s> tam olarak anlafl>lmam>flsa da kontraksiyona neden olan
güç vektörlerinin, sitoplazmalar>nda
düflünülmektedir (20). Doku kayb>n>n küçük oldu¤u veya
bir eklemi tutmad>¤> durumlarda, yara kenarlar>n>n birbi-
rine yaklaflmas> e¤er bir deformite yaratm>yorsa, yara kon-
traksiyonu kabul edilebilir bir yara kapanma fleklidir.
olur ve yara yüzeyinde infeksiyona karfl> bir bariyer olufltu-
rur. Tamamen kontrakte olan bir yarada göç eden epitelin
büyük k>sm> kaybolur.
haftadan itibaren yara kenarlar>ndaki hareket h>zlan>r. Da-
ha sonra yaray> çevreleyen dokudaki elastik gerginlik art>p
kontraksiyona neden olan kuvvetlere karfl> gelince kontrak-
siyon yavafllar ve durur. Çevre dokunun elastik kuvveti
kontraksiyonun gücüne ulaflmazsa yara kenarlar> iyice yak-
lafl>r ve temas inhibisyonu sonras>nda kontraksiyon durur.
de ve orifislerin etraf>nda görülen, anormal yara kontraksi-
yonu sonucunda geliflen deformite olarak tan>mlanabilir.
Eklemlerin fleksör yüzlerindeki defektlerde kontraksiyon-
dan kaç>nmak özellikle önemlidir. Kontraksiyon s>ras>nda
ortaya ç>kan gerginlik ve subkutan fibröz doku oluflumu
eklemde kal>c> bir fleksiyon deformitesine neden olur ki
buna "fleksiyon kontraktürü" ad> verilir (fiekil 187.4).
inhibe eden infeksiyon ve nekrotik doku ortadan kald>r>la-
rak kontraksiyon kolaylaflt>r>labilir. Bunun için cerrahi ve
kimyasal debridman ile birlikte, uygun bir antibiyotik se-
çimi esast>r. Kal>n bir eskar, yara üzerinde bir atel gibi dav-
ranarak kontraksiyona engel olabilir. Kontraksiyon sonucu
kozmetik veya fonksiyonel bir deformite oluflacaksa
kontraksiyonu önlemenin yollar> aran>r. Bafll>ca flu yollarla
patolojik skar kontraksiyonunun önüne geçilebilir: 1- Tam
kal>nl>kta deri grefti uygulamas>: Hem taze yaralara, hem
de kontrakte skar>n aç>lmas> sonras> oluflturulan cerrahi ya-
(Bkz. Renkli Resimler Bölümü).