toplanabilecek olan verileri de¤erlendirirken de benzer
güçlükler vard>r.
lar.
prevalans) ve sonuçlar>n (mortalite, komplikasyonlar) ta-
n>mlarlar ve hastal>¤a yol açan etmenler konusunda varsa-
y>mlar ortaya atarlar. Tan>mlay>c> araflt>rmalar "kesitsel"
çal>flmalar olarak da bilinir. Kuflkusuz en do¤ru bilgi top-
lum bireylerinin tek tek tümünün de¤erlendirilmesi ile el-
de edilir. Ço¤u zaman buna ne insan gücü, ne ekonomik
kaynaklar, ne de zaman yetmez. Bunun yerine o toplumu
temsil edecek say>da kifli üzerinde (örneklem) yap>lan çal>fl-
malar>n verileri genellenebilir.
sa nedeni hakk>nda k>sa sürede bilgi edinilebilir. Bilgiler
kay>tlardan de¤il de kiflilere sorularak al>nm>flsa, geriye dö-
nük sorulara al>nan yan>tlar "bellek faktörü" nedeniyle ya-
n>lt>c> olabilir (3).
sidans ise ayn> süredeki yeni hasta say>s>n> verir (Tablo
132.1). Romatoid artrit ya da osteoartroz gibi romatolojik
hastal>klar ölüm oranlar> yüksek olmayan, 20-30 y>l gibi
uzun süren hastal>klar oldu¤u için prevalanslar> insidansla-
r>ndan yaklafl>k 20 kat daha yüksektir. Örne¤in romatoid
flirken insidans> onbinde 1-5 aras>ndad>r (4).
kullan>l>r. Bu belirli bir zamanda (genellikle bir y>l) "kro-
nik" bir romatolojik hastal>k tafl>yanlar>n say>s>d>r. Bel a¤-
r>s> ya da gut gibi "zaman zaman" ortaya ç>kan durumlar
için ise "periyot prevalans" deyimi kullan>l>r. Bu terim has-
talarda zaman zaman olan durumlar>n (örne¤in s>rt a¤r>s>)
belli bir zaman süresinde (örne¤in bir y>l) ne oranda görül-
dü¤ünü tan>mlar.
birçok romatolojik hastal>¤>n "epizot insidans>" da önemli-
dir. Bu bir y>l içindeki yeni hasta say>s>n> de¤il, her bir has-
tan>n bir y>l içindeki epizot say>s>n> göz önüne al>r. Örne-
¤in bel a¤r>s>n>n epizot insidans>, genel insidanstan daha
yüksektir. Bu de¤erler hastalara verilecek hizmeti planla-
mak ve ilaçlar>n etkilerini kars>laflt>rmak için kullan>l>r.
Romatolojik hastal>klar>n bir bölümü yaln>zca baz> yafllar-
da görülür. Prevalans ve insidans de¤erlendirmelerinde
payday> belirtirken buna dikkat etmelidir. Örne¤in juvenil
romatoid artrit için payday> 16 yafl alt>ndaki nüfus olufltur-
mal>d>r.
lar vard>r. Örne¤in romatoid artrit kad>nlarda erkeklerden
3 kat s>k görülür (5). Bu farkl>l>¤>n hormonlarla ilgisi ol-
du¤u düflünülmektedir. Kad>nlarda daha s>k görülmekle
birlikte gebelikte hastal>k klini¤inde gerileme oldu¤u, yi-
ne östrojen içeren oral kontraseptif kullanan kad>nlarda ve
postmenopozal dönemde östrojen kullan>m> ile bulgular>n
azald>¤>, erkeklerde testosteron düzeyinin geriledi¤i dö-
nemden sonra hastal>k görülmesinin s>klaflt>¤>, var olan kli-
nik bulgular>n geliflti¤i görülmüfltür (6). Romatolojik has-
tal>klar her yaflta görülmekle birlikte, her iki cinste de 55
yafl üstü grupta insidans artmaktad>r (7). De¤iflik insan
topluluklar>n> herhangi bir romatolojik hastal>¤>n epide-
miyolojik özellikleri aç>s>ndan karfl>laflt>r>rken, o toplumun
yafl ve cinsiyet da¤>l>m>n>n de¤erleri etkileyece¤i göz önün-
de tutularak "ölüm oranlar>n>n standardizasyonu" gibi yafla
ve cinsiyete göre standardize etmek gerekir.
dur. Romatoid artrit Amerika ve Avrupa'ya oranla Afrika,
Çin ve Endonezya'da seyrek görülmektedir. Sistemik lupus
eritematozus siyahlarda beyazlardan, Behçet hastal>¤> Ak-
denizlilerde kuzey ülkelerinde yasayanlardan s>kt>r. Bunun
Mortalite
Birim zamanda belli bir hastal>ktan ölen vaka