s>lmalar> laboratuvarda incelenmek istenirse, sinir lifleri
de¤iflik kuvvetlerde ve frekanslarda elektrik sinyaller ürete-
bilen bir stimülatör ile uyar>labilirler.
Kas kas>lmas> s>ras>nda oluflan gerim laboratuvar orta-
m>nda iki düzenek ile ölçülebilir. lmalar için
kullan>lan düzenekte kas>n bir tendonu sabit bir noktaya
di¤eri ise ucunda kalem olan bir kald>raca ba¤lan>r. Öyle ki
kas kas>l>nca kald>rac>n ucu yukar> kalkar, gevfleyince iner
ve kalem bu hareketi bir ka¤>t üzerine çizer. Ka¤>t hareket
edebilen bir zeminde oldu¤u için kas>n boyundaki k>salma-
n>n zamana karfl> bir grafi¤i elde edilmifl olur (fiekil
14.11a). Ayn> düzenek uzayan kas>lmalar> incelemek için
de kullan>labilir.
lmalar>n de¤erlendirildi¤i düzenekte ka-
s>n bir tendonu sabit bir noktaya di¤er tendonu ise kas
kuvvetini ölçüp bunu bir elektrik ak>m>na dönüfltüren bir
kuvvet transdüserine ba¤l>d>r. (Transdüserler yani çevir-
geçler bir enerji türünü baflka bir enerji türüne çevirebilen
aletlerdir. Burada kullan>lan kuvvet trandüseri kas kas>l-
mas>n>n kuvvetini elektrik enerjisine dönüfltürür.) Kas, ka-
s>lma s>ras>nda önemli bir boy de¤iflimi göstermez, ancak
oluflturdu¤u gerim ile transdüserde baz> de¤iflimlere yol
açar. Trandüser ise bu de¤iflimin büyüklü¤ü ile orant>l> bir
elektrik ak>m> oluflturarak, ba¤lant>da oldu¤u kalemin ge-
rim düzeyini ka¤>t üzerine yazmas>n> sa¤lar. Bu düzenek
ile kas>n oluflturdu¤u gerimin zamana karfl> grafi¤i elde
edilir (fiekil 14.11b).
Ayn> düzenekler ile tüm bir kas>n ya da tek bir lifin ka-
s>lmalar> kaydedilebilir. Her iki halde elde edilen kay>tlar
birbirine benzer.
Kas>n bir tek uyar>ya (ya da kas lifinin bir tek hareket
potansiyeline) cevaben gerçeklefltirdi¤i kas>lmaya sars>, bu
kas>lma s>ras>nda yap>lan kayda ise sars> e¤risi ad> verilmifl-
tir. Sars> e¤risi üç dönemden meydana gelir. Uyar>n>n kasa
ulaflmas>ndan k>sa bir süre sonra kas>lma ve ard>ndan da
gevfleme kaydedilir. fiekil 14.12'de bir sars> e¤risi ve dö-
nemleri görülmektedir.
1. Latent Dönem (Bekleme Dönemi): Sinir uyar>s>n>n kasa
ulaflmas> ve sarkolemmada bir hareket potansiyeli oluflmas>
ile kas kas>lmas>n>n bafllamas> aras>nda geçen yaklafl>k 5
milisaniyelik k>sa süre boyunca hiçbir kay>t yap>lamaz. Bu
süre içinde hareket potansiyeli T tübüllerine yay>l>r; uyar>l-
ma-kas>lma ikileflmesi gerçekleflir; sarkoplazmik retiku-
KISIM 2
n
Fiziksel ve Rehabilitatif T>bb>n Temelleri
148
fiekil 14.11
a. Yüksek enerjili flekil: Kuyruk düzdür, bafl kuyru¤a diktir. b. Düflük enerjili flekil: Molekül bafl ve kuyruk bölgelerinden bükül-
müfltür.
a
b
fiekil 14.12
Sars> E¤risi