background image
yap>lmal>d>r. Tedaviden önce bu testler s>kl>kla tekrarlan>r. De¤erlen-
dirmeler yap>l>rken idrar sodyum ve kreatinin ölçümleri yap>larak 24
saatlik idrar toplama yönteminin do¤rulu¤u kesinlefltirilmelidir.
l>m> ve Transtübüler
Potasyum Gradyenti
Potasyum sodyumdan farkl> flekilde kontrol edilir. Filtre edilen
potasyum tamamen geri emilir ve ak>ma ba¤l> olarak at>l>r. Potasyum
at>l>m>, yeterli distal sodyum sunumuna ve geri emilimine ba¤l>d>r,
böylece tübüler potasyum at>l>m> için gerekli elektrokimyasal gradi-
yent oluflturulur. Volüm eksikli¤inde potasyum at>l>m> yetersiz olur.
Hiperkalemi varl>¤>nda günde 15 mmolden az potasyum at>l>m> yeter-
siz renal yan>t anlam>na gelir. Transtubüler potasyum gradiyenti
(TTKG), potasyum gradiyentinin antidiüretik hormonun idrardaki po-
tasyuma etkisinden önce potasyum gradiyentinin tahmini de¤eridir.
TTKG ölçümü için kullan>lan formül afla¤>daki gibidir:
TTKG= (idrar K /plazma K)/(idrar Osm/plazma Osm)
Bu denklemde K, potasyumu, Osm, osmaliteyi ifade eder. Hiper-
kalemi varl>¤>nda 4'den az TTKG de¤eri yetersiz distal sodyum sunu-
mu veya distal potasyum at>l>m sisteminde yetersizlik anlam>na gelir.
Hipokalemi varl>¤>nda 10'dan fazla TTKG de¤eri renal potasyum kay-
b>n> destekleyen bir bulgudur. Bu durumda potasyum kayb>na yol
açan uyar> için araflt>rma yap>lmas> gereklidir.
4
+
) üretebilme yetene¤ini
ve anyon aç>¤> olmayan metabolik asidozda asit atabilme kapasitesini
gösterir. (Na
+
ve K
+
) ile, idrar anyonlar> (esas olarak
Cl
­
) aras>ndaki fark idrar net yükünün göstergesidir.
Na
+
idrar
K
+
)- (idrar Cl
­
)
Negatif idrar net yükü, idrarda amonyak varl>¤> anlam>na gelir.
Bu formül anyon aç>¤> olan metabolik asidoz varl>¤>nda geçersizdir.
Bu durumda ölçülemeyen anyonlar>n varl>¤> idrar net yükü yöntemiy-
le amanyok ölçümünü karmafl>k hale getirir.
mevcut dipstikleri kullanarak yap>lan ayr> ölçümleri içerir.
Görünüm ve Renk
n normal rengi, idrarla at>lan ürokrom pigmentlerinden kay-
naklan>r. Anormal idrar rengi veya görünümü Tablo 115-1'de listelen-
di¤i gibi bir çok durumdan ileri gelebilir.
Öz¤ül A¤>rl>k (Dansite)
n özgül a¤>rl>¤>, solüt yükü art>fl> veya glukoz, kontrast madde
gibi yüksek molekül a¤>rl>kl> moleküllerin idrarda varl>¤> ile artar. Gliko-
züri ve kontras madde at>l>m> yoksa ki bu durumda idrar dansitesi yük-
sektir, idrar özgül a¤>rl>¤> ve osmololilite aras>nda lineer bir iliflki vard>r.
Kronik böbrek yetmezli¤inde idrar özgül a¤>rl>¤> 1010 civar>ndad>r.
pH
günlük asit at>l>m>na ba¤l> olarak genellikle 5 civar>nda-
d>r. Alkali idrar pH's> s>kl>kla yemeklerden sonra olur, çünkü alkali yü-
kü oldu¤u zaman gastrik asit sal>n>m> artar ve bu da idrar pH's>n>n
yükselmesine neden olur. Yüksek idrar pH's> ayn> zamanda vejeteryan
bir diyette veya Proteus gibi üreyi parçalayan bir infeksiyon durumun-
da da görülür. Uygunsuz yüksek idrar pH'> anyon aç>¤>n>n artmad>¤>
sistemik metabolik asidoz durumunda görülebilir ki bu durum renal
tübüler asidoz (RTA) formlar>n>n baz>lar>nda ortaya ç>kar. Proksimal
RTA'da idrar pH'> tübüler bikarbonat efli¤ine ulafl>ncaya kadar yükse-
lir. Tam bu noktada idrar pH's>nda tekrar bir yeni ayarlama olur ve pH
5'e kadar düflürülür. Distal RTA'da, genellikle H iyonu sekresyonu için
yeterli fark oluflturulamaz ve idrar pH'> daima 5.5'den daha yüksektir.
c> ve kesinlefltirici bilgi verir. Tip 4 RTA'da
idrar pH'> s>kl>kla 5'tir ve idrar net yükü ço¤unlukla pozitiftir, bu du-
rum idrardaki amonyum miktar>n>n anlaml> derecede azald>¤> do¤ru-
lanmaktad>r, bu defekt efllik eden hiperkalemi ile alevlenir.
Glukoz
kullan>larak yap>l>r. Glukozüri, diyabetes mellitusda, gebelikte tübüler
Bölüm 115
Böbrek Hastal>¤> Olan Hastaya Yaklafl>m
806
K>s>m XI
Böbrek
fiEKk görülen semptom ve be-
lirtileri:
(Forbes CD,Jackson WF: Color Atlas and Text of Clinical Medicine 3rd .
London, Mosby narak yeniden çizilmifltir).
Letarji, konvülziyon, koma
Epistaksis
Anemi
(Mukozal solukluk)
Sallow
Pigmentasyon
Berelenme
Amenore
Myopati
(Kas
güçsüzlü¤ü)
Periferik
nöropati
"Üremik frost"
"K>rm>z> göz"
zl>k
Bulant>
Kusma
Hipertansiyon
Perikardit
Kalp yetmezli¤i
Plörezi
Efor
dispnesi
T>rnak
de¤ifliklikleri
Kemik a¤r>s>
Ödem
Kafl>nt>ya ba¤l>
ekskorivasyonlar
TABLO 115-1
DE/ERLEND
Görünüm
Nedeni
Süt gibi
Asit idrar: ürat kristalleri
Alkali idrar: çözünmez fosfatlar
Spermatozoa
fiiilüri
Bulan>k pembe
Hematüri (> 0,54mL kan/L idrar)
Köpüklü
Proteinüri
Mavi veya yeflil
idrar yolu infeksiyonu: Pseudomonas
Bilürübin
Metilen mavisi
Pembe veya k>rm>z>
Tatl>lardaki anilin boyalar>
Porfirins (bekleyen idrarda)
Kan, hemoglobin, myoglobin
Antosiyaninüri (pancar- pancarüri)
Portakal rengi
rifampisin
Ürobilinojenüri
Sar>
Mepakrin
Konjuge bilürübin
Fenasetin
Riboflavin
Kahverengi veya siyah
Melanin (bekleyen idrarda)
Myoglobin (bekleyen idrarda)
Alkaptanüri
Yeflil veya siyah
Fenol
Lisol
Kahverengi
L-dopa,niridozole
Hemoglobin ve myoglobin (bekleyen
idrarda)
Bilirübin
Forbes CD'den, Jackson WF: Color Atlas and Text of Clinical Medicine, 3rd ed.
London, Mosby, 2003