background image
ve sonuçta enfeksiyöz virionlar>n üretimine olanak sa¤lar. Vpr geni
G2/M hücre siklus durdurumunu indükleyen 15 kD'luk bir proteini
kodlar ve sonuçta virüs üretimini artt>r>r. Vpu geni virüs birleflmesin-
de ve sal>nmas>nda görevli 16 kD'luk proteini kodlar. Nef geni hücre
yüzeyini ba¤l> CD4'ü azaltarak, T hücre aktivasyonunu de¤ifltirerek ve
major histokompatibilite kompleksi (MHC) antijen sunumunu engel-
leyerek viral patogenezi kolaylaflt>ran 27 Kd'luk bir protein kodlar.
Özetle, HIV-1 gag, pol, env gibi di¤er retrovirüslerde de bulunan
yap>sal ve enzimatik proteinleri kodlar, ayr>ca aktiviteleri virüsün ya-
flam siklusu ve patogenezi için çok önemli, en az alt> düzenleyici ve
yard>mc> protein grubunu (vif, vpr, vpu, tat, rev, nef) kodlar.
Hücre Tropizmi
HIV enfeksiyonunun ay>rt edici özelli¤i CD4
+
T yard>mc> hücrele-
rin seçici kayb>d>r. Bu sorunun, viral gp120 zarf proteininin CD4 mo-
lekülüne yüksek afinitesi esas>na dayanan HIV-1'in CD4 lenfositlere
seçici tropizminden kaynakland>¤>na inan>l>r (km=4x10-9 M). CD4
normalde major histokompabilite tip2 (MHCII) için ligand görevi gö-
rür, fakat HIV-1 enfeksiyonunda primer reseptör molekül olarak kul-
lan>l>r. Bu, (1) viral enfeksiyon s>ras>nda gp120 ve CD4'ün direkt
kompleks yapt>¤>n>; (2) viral ba¤lanman>n ve enfeksiyonun gp120 ba¤-
lanmas>n> önleyen anti CD4 monoklonal antikorlarla inhibe edildi¤ini,
(3) normalde CD4 eksprese etmeyen insan hücrelerine rekombinant
CD4 verildi¤inde HIV enfeksiyonuna artm>fl e¤ilimin gözlendi¤i çal>fl-
malarla kan>tlanm>flt>r.
HIV-1'in hücre içine girifli için sadece CD4 ekspresyonu yeterli de-
¤ildir. Virüs girifli için gerekli koreseptörler kemokin resptör ailesini-
nin üyelerinden proenflamatuvar kemokinler için olan G protein ba¤-
l> reseptörlerdir. Bunlar RANTES, MIP-1a ve MIP-1b gibi kemokinlere
yan>t veren CCR5 ve normalde SDF-1'i ba¤layan CXCR4'ü içerir.
CCR5 ve CXR4, HIV-1 enfeksiyonunun hedefi olarak görev yapan nor-
mal insan hücrelerinde eksprese edilir ve HIV-1'in doku ve hücresel
tropizmi, bulafl> ve patogenezinde rol oynar.
Yard>mc>-uyar>c> T lenfositler d>fl>nda birçok hücre, yüzeyinde
CD4 eksprese eder, HIV-1 bu hücrelerde de replike olabilir. Bunlar kan
monositleri, doku makrofajlar>, derideki Langerhans hücreleri ve
santral sinir sitemindeki mikroglial multinükleuslu dev hücrelerdir.
Bu hücreler yüzeylerinde daha az miktarda CD4 eksprese ederler. Fa-
kat her vakada bir ya da daha fazla koreseptör eksprese ederler. Bu
hücrelerin enfeksiyonu HIV/AIDS hastal>¤>n>n patogenezinde önemli
rol oynar. Nöronlar, glial hücreler, gastrointestinal epitel hücreleri,
böbrek epiteli gibi di¤er hücreler HIV-1 enfeksiyonunu destekleyebilir
fakat viral patogenez aç>s>ndan böyle bulgular>n in vivo ortamda pa-
tofizyolojik anlam> belirsizdir.
Viral Patogenez
Retroviral hastal>klar tipik olarak konak immün yan>t> ile karfl>lafl-
t>¤>nda virüsün hayat boyu varl>¤>n> sürdürmesi, s>n>rl> viral gen
ekspresyonu ve latans ile karakterizedir. HAART öncesi yap>lan HIV-
1 ile enfekte hastalar>n kohort çal>flmalar>nda HIV enfekte kiflilerin
%26-36'unda enfeksiyonun ilk 7 y>l> içinde AIDS basama¤>na ulaflt>¤>
hesapland> ve ek %40'l>k grupta hafif düzeyde immün fonksiyonda
bozulma gözlendi. Patlay>c> litik viral enfeksiyon ile karakterize olan
HIV-1 ile lenfositlerin in vitro enfeksiyonu ile k>yasland>¤>nda bu uza-
m>fl klinik gidifl, HIV-1 genomunun in vivo ekspresyonunun bir dere-
ceye kadar azalt>ld>¤>n> önermifltir. fiekil 409-6 klinik semptomlar, im-
mün fonksiyon ve viral replikasyonu içeren HIV-1 enfeksiyonunun
do¤al öyküsünü anlat>r. HIV-1 ile ilk enfeksiyon s>kl>kla atefl, lenfade-
nopati, farenjit ve döküntü ile karakterize akut retroviral sendroma se-
Bölüm 409
2559
K>s>m XXIV
HIV ve AIDS
fiEKHIV-1'in genomik
organizasyonu.
fiEKHIV-1'in LTR'sindeki düzenleyici bölgeler. LTR'nin delesyon mutasyonu çal>flmalar>nda gen ekspresyonu için az befl bölge saptand>. Bunlar TATA ku-
tusu, RNA polimeraz>n ba¤land>¤> ve transkripsiyonun bafllad>¤> (+1) promotor; -340 ve -185 nükleotidleri aras>nda yer alan negatif düzenleyici element (NRE) de-
lesyonu,viral LTR taraf>ndan gen ekspresyonu seviyesini artt>r>r; -137 ve-17 nükleotidler aras>nda yer alan h>zland>r>c> elementler (Nf
K
B ve Sp-1); +1 ve +80 nükle-
otidler aras>nda yer alan, tat'a ba¤l> transkripsiyon aktivasyonundan sorumlu düzenleyici faktörler için ba¤lanma bölgesini temsil eden iflleme cevap veren bölge
(TAR).
TATA kutusu
NF
B bölgesi
Sp 1 bölgesi
fiEKndan kaydedilen gö¤üs kafesi (GK),
kar>n (K) hareketleri ve bunlar>n ortalamas>na (VT) ait e¤riler. simum inspiratuvar volüm s>ras>nda çizilmifltir. (Dantzker DR, Tobin MJ: Monito-
ring respiratory muscle function. Respir Care 1985;30:422-428'den.)
Semptomlar
Semptomlar
Enfeksiyon sonras> aylar
Enfeksiyondan
sonraki y>llar
CD4 lenfositler
Anti-p24
Anti-gp160
Viremi
p24 Ag