Kad>nlarda hesaplan>rken bu de¤er 0.85 ile çarp>lmal>d>r. (Not: Bu
hesaplama sadece serum kreatinin konsantrasyonu 5 mg/L'den az ol-
du¤unda ve böbrek fonksiyonlar> çabuk de¤ifliklik göstermedi¤inde
kullan>l>r.)
Doz Ayarlamada Klirensin Kullan>lmas>
Bir ilac>n böbrek yetmezli¤inde kullan>lan dozu (doz
D-RI
), normal
böbrek fonksiyonunda kullan>lan dozu (doz
D
) ile orant>l>d>r. Böbrek
yetmezli¤indeki ilaç klirensi (Cl
D-RI
) de normal böbrek fonksiyonun-
daki klirensi (Cl
D
) ile orant>l>d>r. Yeniden ifade edilecek olursa, doz
D-
RI
flöyle tan>mlan>r:
Cl
D-RI
, Cl
D
nin, böbrek yetmezli¤indeki kreatin klirensi (Cl
Cr-
RI
)'nin normal böbrek fonksiyondaki Cl
Cr
ne oran> ile çarp>larak he-
saplanabilir:
3. denklemde gösterildi¤i gibi, toplam klirens, böbrek ve böbrek-
d>fl> mekanizmalar (tipik olarak karaci¤er) ile yap>lan klirensin toplam>-
d>r. Böbrek d>fl> bir mekanizma taraf>ndan yap>lan klirensin normal ol-
du¤u kabul edilir ve sadece böbrek klirensi ayarlan>r; böylece toplam
klirens, sadece renal klirensin azalm>fl oldu¤u kadar azal>r. Doz, toplam
(ayarlanm>fl) klirens ve istenilen plazma konsantrasyonuna göre 7. ve-
ya 8. denklem kullan>larak hesaplanabilir. Bununla birlikte, hesaplanan
doz, gerekli doz için sadece bir rehberdir. Bafllang>ç dozu uyguland>k-
tan sonra ilaca verilen yan>t veya de¤iflik zamanlardaki plazma ilaç
konsantrasyonu izlenerek, gerekli oldu¤unda doz ayarlamas> yap>labi-
lir. Uygulama aç>s>ndan bak>ld>¤>nda, böbrek fonksiyon bozuklu¤unda
klinikte kullan>lan ilaçlarda yap>lan doz ayarlamalar>n>n ço¤unda, glo-
merüler filtrasyon h>z>ndaki de¤iflikli¤i (Tablo 27-2'ye bak>n>z) ve ilac>n
at>lmas>nda diyalizin etkilili¤inini esas alarak doz azalt>lmas>n> öneren
tablolardan yararlan>labilir. Böbrek yetmezli¤i olan yatan hastada ilaç
dozunu ayarlamada bilgisayar destekli sistemler oldukça etkilidir.
Böbrek Yetmezli¤i Durumunda Yükleme Dozu
Normal böbrek fonksiyonlu hastada, tipik olarak yükleme dozun-
da uygulanan ilaçlar, istenilen konsantrasyona çabuk ulaflabilmek için
böbrek yetmezli¤inde de ayn> flekilde kullan>l>rlar. Normal böbrek
fonksiyonlu hastada yükleme dozuna gerek duyulmayan di¤er ilaçlar
için, böbrek yetmezli¤i sonucu ilac>n yar>lanma ömrü uzayaca¤>ndan,
ilac>n kararl> duruma geçmesi gecikebilir. Bu durumda, ilaç yükleme
dozunda (böbrek fonksiyonu normal hastada kararl> duruma ulaflmak
için gereken miktarda) verilebilir.
Böbrek Yetmezli¤i Durumunda Dikkat Edilecek Di¤er
Konular
Hastalar aras>nda bireysel farkl>l>klar oldu¤undan, daha önce ana
hatlar>yla ortaya konan yaklafl>mlar, sadece etkisiz (çok düflük) veya
toksik (çok yüksek) dozlar> engellemek için kullan>l>rlar. Tedavinin
daha sonraki aflamalar>n> planlarken, sonraki dozlamlar için kan sevi-
yelerinin takip edilmesi uygundur.
n bir metaboliti, etkiye ya da toksik etkiye neden oluyor ve
böbrek yetmezli¤inde birikiyorsa, böbrek yetmezli¤inde tedaviyi
(11)
CI
D-RI
= CI
D
x
Cl
Cr
Cl
Cr-RI
(10)
Doz
D-RI
= doz
D
x
Cl
D
Cl
D-RI
(9)
CI
Cr
=
72 x serum kreatinini (mg/dL)
(140 yafl) x a¤>rl>k (kg)
Bölüm 27
144
K>s>m V
Farmakoloji
TABLO 27-2
BÖBREK YETMEZL
Amikasin
Aspirin
Karbamazepin
Digoksin
Gentamisin
sülfat
Lidokain
Lityum
karbonat
Penisilin G
Fenobarbital
Fenitoin
Prokainamid
Kinidin
sülfat
Teofilin
Tobramisin
Valproik asid
Vankomisin
Böbrek
Karaci¤er (Böbrek)
Karaci¤er (Böbrek)
Böbrek (böbrek d>fl>
%15-40)
Böbrek
Karaci¤er (böbrek
<% 20)
Böbrek
Böbrek (Karaci¤er)
Karaci¤er (Böbrek
%30)
Karaci¤er (Böbrek)
Böbrek (Karaci¤er
%7-24)
Karaci¤er (Böbrek
%10-50)
Karaci¤er
Böbrek
Karaci¤er
Böbrek
2-3
2-19
35
36-44
2
1.2-2.2
14-28
0.5
60-150
24
2.5-4.9
5-7.2
3-12
2.5
Bifazik 1
ve 12
6-8
30
De¤iflmeden
?
80-120
24-48
1.3-3.0
Uzam>fl
6-20
117-160
8
5.3-5.9
4-14
?
56
10
200-250
%60-90
12 saat
4 saat
De¤iflmeden
De¤iflmeden
24 saat
%60-90
8-12 saat
De¤iflmeden
De¤iflmeden
De¤iflmeden
6-8 saat
De¤iflmeden
De¤iflmeden
4 saat
De¤iflmeden
De¤iflmeden
%60-90
8-12 saat
De¤iflmeden
24-72 saat
%30-70
12-18 saat
4-6 saat
De¤iflmeden
%25-75
36 saat
%30-70
12 saat
De¤iflmeden
%50-75
%75
8-12 saat
De¤iflmeden
De¤iflmeden
6-12 saat
De¤iflmeden
De¤iflmeden
%30-70
12 saat
De¤iflmeden
72-240 saat
%20-30
24 saat
Önle
%75
%10-25
48 saat
%20-30
24 saat
De¤iflmeden
%25-50
%25-50
12-16 saat
12-16 saat
De¤iflmeden
8-24 saat
De¤iflmeden
De¤iflmeden
%20-30
24 saat
De¤iflmeden
240 saat
Evet
Evet
Hay>r
Hay>r
Evet
Hay>r
Evet
Evet
Evet
Hay>r
Evet
Evet
Evet
Evet
Hay>r
Hay>r
DD
II
II
DD
DD
II
DD
II
DD
DD
DD
II
II
DD
II
II
DD
DD
II
DD
II
Böbrek Yetmezli¤inde Doz Ayarlama
GFR (mL/dak)
10-50
<10
>50
Metod*
Son-safha
Böbrek
Normal
Eliminasyon
Yolu
Diyaliz ile
Ortamdan
Uzaklaflt>r>l>r
Yar>lanma Ömrü (saat)
* Metod = DD (tek bafl>na)dozu azalt (ayn> doz aral>¤>nda); II (tek bafl>na) = doz aral>¤>n> uzat (ayn> dozda).
DD ve II (ikisi birlikte)her iki yaklafl>m>n kombinasyonu
Diyaliz, hemodiyaliz anlam>na gelmektedir.
GFR = Glomerüler filtrasyon h>z>