tal>¤>ndan sonra ikinci s>rada yer almaktad>r. ABD'de, 1991'den 2004'e
kadar, yafla-göre standardize edilmifl ölüm oranlar>n>n %13'ünden da-
ha fazlas>n>n kanserden olmas>na ra¤men, toplumun büyümesi, yafl-
lanmas>, kanser tan>s>ndaki yenilikler, sigara kullanan kad>nlar>n uzun-
dönem sonuçlar>ndan dolay>, kanser tan>s> konan hastalar>n say>s> git-
tikçe artmaktad>r. Öte yandan, 2002'den beri, kanserden ölen Amerika-
l> say>s>, ölüm oranlar>ndaki büyük düflüflten dolay>, azalmaktad>r. Ge-
liflmifl ve geliflmekte olan ülkelerde benzer oranda, 2000 y>l>nda dünya-
da, yaklafl>k 7 milyon kanserden ölüm görüldü. Popülasyondaki art>fl
ve yafllanman>n yan>nda, Bat> tipi-tütün kullan>m ve -diyetinin global
yayg>nlaflmas>ndan dolay>, ekonomik olarak geliflmekte olan ülkelerde
kanser ölüm say>s>, geliflmifl ülkelerdekini neredeyse geçecektir.
vard>r. Karsinogeneze yol açan temel mekanizmalar yan>nda, birçok
kanser tipinin nedenleri saptanm>flt>r (Bölüm 191). Endüstrileflmifl ül-
kelerde, çeflitli kontrol yasalar> sayesinde, tütün (Bölüm 30) ve mesle-
ki karsinojen (Bölüm 17) maruziyeti azalm>flt>r. Erken tan> ve tedavide-
ki geliflmeler (Bölüm 192) sa¤kal>m> iyilefltirmifltir. Bununla beraber,
ABD'deki kanser olgular> ve ölümlerin yaklafl>k %75-80'i, daha fazla
tedavi geliflmesi olmaks>z>n önlenebilir.
lar>n yap>labilmesine izin vermesi için yafla-göre standardize edilir. Klasik
olarak, ABD'deki oranlar>n karfl>laflt>r>lmas> ABD toplumunun yafl da¤>l>-
m>na göre standardize edilirken (en son 2000 y>l>ndaki yafl-stan-
dardizasyonu), uluslararas> k>yaslamalar 1960'daki dünya popülasyon
standart>na göre yap>l>r. ABD'de, kanser insidans oranlar>, popülasyonun
%92'sini kapsayan özel toplum-tabanl> tümör kay>tlar> olarak hesaplan>r.
1973'den beri, kanser insidans>ndaki geçici-de¤iflen e¤imler, National
Cancer Institute (NCI) Surveillance, Epidemiology, End Results (SEER)
program> ile toplumun %10'unda izlenmifltir. Kanserden ölümler,
1930'dan beri, ABD ulusal yaflam istatistiklerinden hesaplanmaktad>r.
Mortalite oranlar>, sistematik kurallara göre yap>lan ölüm belgelerindeki
ölüm nedenleri esas al>narak hesaplan>r. Ölüm belgelerindeki iyi tan>m-
lanm>fl k>s>tl>l>klara ra¤men, yap>lan geçerlilik çal>flmalar>nda, ABD'deki
kanserlerin üçte ikisinin görüldü¤ü 17 kanser bölgesinde, ölüm belgeleri-
nin sistematik olarak kodlanmas>yla, klinik tan> ile altta yatan ölüm nede-
ni aras>ndaki geçerlili¤in %90'dan fazla oldu¤u gösterilmifltir.
sonras>nda yaflayan kanser hastalar>n yüzdesinin ayn> yafl, >rk ve cin-
siyetteki kanser olmayan toplum yüzdesiyle k>yaslan>r. Yüzde 100'lük
bir rölatif sa¤kal>m, kanserli hastalar>n, kansersiz insanlarla ayn> sa¤-
kal>ma sahip oldu¤u anlam>na gelir. Sa¤kal>m, 1975'den beri, NCI SE-
ER kay>tlar> taraf>ndan izlenmektedir.
olas>l>¤>n> tan>mlar. Bir-y>ll>k peryottaki kümülatif risk, y>ll>k insidans
veya ölüm oran>na eflittir. Daha uzun periyotlar için, kümülatif risk,
flam süresindeki iyileflmeler nedeniyle, her iki erkekten birinden hafif-
çe az>nda, her üç kad>ndan birinden fazlas>nda, yaflam boyunca inva-
ziv kanser tan>s> konacakt>r. Melanom d>fl> cilt kanserleri hariç, yaflam-
boyu kanser riski olarak, erkekler aras>nda prostat kanseri riski
(%17.1) ve kad>nlarda meme kanseri riski (%12.7) birinci s>rada yer al-
maktad>r.
over ve prostat maligniteleri gibi baz> kanserlerde, düflük risklilere gö-
re yüksek riski bölgelerde, 74 yafl>ndaki kümülatif risk, en az 200 kat
artm>flt>r (Tablo 185-1). Tüm bölgeler birlikte ele al>nd>¤>nda, Afrika
kökenli Amerikal> erkeklerdeki kümülatif risk, Hintli erkeklere göre
10 kat kadar yüksektir; bu gibi büyük degiflkenler, tüm kanser riski ba-
k>m>ndan co¤rafik de¤iflkenli¤in, basitçe kanserin bir türünün di¤eri-
nin yerine geçmedi¤ini gösterir. Baz> co¤rafik de¤iflkenler geliflmekte
olan ülkelerde tam olmayan teflhisleri yans>tmas>na ra¤men, ço¤u ger-
çektir. Bu verileri sa¤layan bölgesel kanser kay>tlar> International
Agency for Research on Cancer (IARC) taraf>ndan devam ettirilir ve
kay>tlar>n tam olmas>n> sa¤lamak için özel çabalar> gerektirir.
Afrika Sahras> alt> bölgelerdeki yüksek karaci¤er kanser insidans>
(Bölüm 206), çocuklukta hepatit B virus (HBV) infeksiyonunun co¤rafik
flekliyle paralellik gösterir, benzer olarak, mide (Bölüm 202) ve serviks
(Bölüm 209) kanser mortalitesi s>ras>yla helicobacter pylori ve human pa-
pillomavirus (HPV) patojenleri ile oluflan infeksiyon prevalans> ile ya-
k>ndan iliflkilidir. Uzun süreli yayg>n sigara içimi olan ülkelerde artm>fl
akci¤er kanseri (Bölüm 201) insidans>n>n yan>nda, Hindistan>n alt bö-
lümleri ve Güney Asya'da, bir çeflit hurma olan betel nut ile tütünün
oral kullan>m>ndan dolay>, orofaringeal (Bölüm 200) kanser insidans>
daha yüksektir. Aksine, Kaspiyan Denizi civar>ndaki ülkelerde, ciddi
nutrisyonal eksiklik ve gündelik opiat pipolar>n art>klar>n>n çi¤nenme-
si al>flkanl>klar>na ra¤men, al>fl>lm>fl>n d>fl>nda bir s>kl>kta özefagus kan-
seri (Bölüm 140) görülmesinin nedeni yeterince anlafl>lamam>flt>r. Yine,
over kanserinin (Bölüm 209) orta Avrupa ülkelerinde neden s>k oldu¤u
veya güney Çin, Alaska ve Grönland Eskimolar>nda nas>l oluyor da, di-
yette tuzlu bal>k tüketimi Ebstein-Barr virus (EBV) infeksiyonlar> ile et-
kileflip ve genetik yatk>nl>kla beraber nazofarinks kanserine yol açt>¤>
bilinmemektedir.
rin potansiyel önemini göstermektedir. Örne¤in, ABD'de mide ve ak-
ci¤er kanserlerinden kaynaklanan mortaliteleki büyük de¤ifliklikler
(fiekil 185-1A ve B) kal>tsal genetik yatk>nl>ktan çok d>fl maruziyetler-
deki de¤ifliklikleri yans>t>r. ABD'de, 1930'da mide ve uterus kanserle-
ri (ilke olarak serviks uteri kanseri) en s>k ölümcül kanser iken, en son
mortalite oranlar>n>n verildi¤i 2003'de dramatik olarak azalm>flt>r. Ak-
sine, 1930'da akci¤er ve bronfl kanseri seyrek iken, 1987'de erkek ve
kad>nlarda en s>k kanserden ölüm nedenleridir. Mide kanserindeki
(Bölüm 202) global düflüfl, g>da saklanmas> ve H. pylori kronik infeksi-
yonundaki azalman>n beklenmedik bir sonucudur. So¤utmadaki iler-
leme taze sebze ve meyve teminini artt>rd> ve tuzlu, tütsülenmifl ve
turflulanm>fl g>da inanc>n> azaltt>, sanitasyon, depolama ve antibiyotik-
lerin yayg>n kullan>m> ile kronik H. pylori infeksiyon prevalans> azal-
d>. Serviks kanseri (Bölüm 209) insidans ve mortalitesindeki azalma-
n>n devam etmesinde, Papanicolaou testinin kullan>ma girmesi, pre-
malign ve kanseröz lezyonlar>n erkenden al>nmas> büyük rol alm>flt>r.
ABD'de erkeklerde akci¤er kanser mortalitesinin (Bölüm 201) artmas>
ve sonras>nda azalmas>, sigara içicili¤indeki art>fl ve azalmay> yans>t>r.
Kad>nlarda epidemik akci¤er kanseri, sigara içicili¤ine geç bafllama
yüzünden, erkeklere göre 25 y>l daha geriden takip etmektedir.
EP