background image
polisakkaritlerine karfl> kona¤>n üretti¤i antikorlar>n mekanizmada rol
oynad>¤> düflünülmektedir. Benzer olarak, menenjitlerdeki hasar>n ço-
¤u istila eden patojenlere karfl> kona¤>n gösterdi¤i savunman>n sonu-
cunda meydana gelmektedir.
Nadir istisnalar olmakla beraber infeksiyon hastal>klar> genellikle
tedavi edilebilir hastal>klard>r. Ancak etyolojik tan> ve buna uygun te-
davinin do¤ru bir flekilde planlanmas> çok önemlidir. Pnömoni, me-
nenjit veya sepsis gibi akut infeksiyonlarda tedavinin h>zl> ve do¤ru
bir flekilde seçilmesi belki de hastan>n hayat>n> kurtaracakt>r. Ancak
bu durumlarda genellikle kesin tan>ya ulaflmadan önce olas> etyolojik
tan>ya göre verilen tedaviler arac>l>¤> ile etkinlik sa¤lanabilmektedir.
Tan>n>n do¤ru olarak tahmin edilmesi için anamnez, fizik muayene,
hastal>¤>n toplumdaki epidemiyolojisi ve uygun Gram-boyama tek-
nikleriyle boyanarak yap>lan mikroskopik incelemeler temeline daya-
n>r. Daha sonra ise sonuçta tahmin edilen tan>ya göre uygun antimik-
robiyal tedavi planlanabilir. Ancak kesin tan>ya ulafl>ncaya kadar vaka
tekrar tekrar de¤erlendirilmelidir.
klar>yla çal>flmak ve anlamak dinamik bir süreç-
tir. Afla¤>daki birçok faktör veya güncel tema bu tart>flmay> meydana
getirmektedir:
1.
Yeni ortaya ç>kan infeksiyonlar. En aç>k olan> AIDS olmakla be-
raber son 2 dekatta çok say>da yeni patojenler, yeni hastal>klar
ve yeni sendromlar tan>mlanm>flt>r. West Nile virusu kuzey
yar>m kürede art>k iyice yerleflmifltir. Üst ve alt solunum yolu
infeksiyonlar>ndan ve belki de bazen çocuk ve yetiflkinlerde
ast>mdan sorumlu olan insan metapnömovirus de dahil
2002'den beri, bir çok yeni patojen tan>mlanm>flt>r. Dünya ça-
p>nda epidemiye neden olan atipik pnömoni ile seyreden
SARS ile iliflkili olarak yeni bir coronavirus ilk kez Mart
2003'de tan>mlanm>flt>r ve Uzak Do¤u Asya'da H5N1 influen-
za salg>n> ortaya ç>km>flt>r. Fetal ensefalite neden olan rakun-
larla iliflkili yeni bir yuvarlak-solucan art>k bilinmektedir. Bu
konularda T>p Enstitüsü taraf>ndan gelen ikinci rapor (fiubat
2003) flüphesiz ki Hastal>k Kontrol ve Korunma Merkezi
(CDC) ve di¤er ajanslar>n verece¤i cevaba temel olacakt>r.
2.
Genomlar. Bir dekattan daha az bir sürede insan ile iliflkili
200'den fazla patojenin gen dizisi tam olarak belirlenmifltir.
Anofel sivrisinekleri gibi multisellüler organizmalardan elde
edilen genetik bilgilerle beraber bu yeni bilgiler, önemli dü-
zeyde yeni tedaviler ve afl>lar>n gelifltirilmesini vaat etmekte-
dir. Patojenlerin genomlar>n>n dikkatli analizi infeksiyonlar>n
patogenezi ile ilgili önemli bilgiler vermeye devam edecektir.
Örne¤in sa¤lam klinik bilgiler eflli¤inde toparlanan Grup A
Streptekok genetik dizilmemesinin yap>lmas> toksik fiok Sen-
dromu veya nekrotizan fasit veya herikisine neden olan viru-
lans faktörlerinin saptanmas>na neden olmufltur.
3.
nl>¤> ve infeksiyon hastal>klar>na cevab> etkileyen
genetik faktörler.
Bu alan, henüz yeni geliflmekle birlikte, insan-
lardaki birçok infeksiyon hastal>¤> hakk>nda yeni ve önemli
bilgiler verece¤ini vaat etmektedir. Örne¤in, falsifarum s>tma-
s>nda beyin komplikasyonlar>n>n>n gelifliminde tümör nekro-
zis faktör alfa üretimindeki afl>r> art>fl>n önemi ortaya ç>km>fl-
t>r. infeksiyon hastal>klar>ndaki en temel iki sorunun cevaplan-
mas>nda önemli fayda sa¤layacakt>r: bir mikropla kolonize
olan kiflilerden neden sadece bir k>sm> invaziv ve aflikar hasta-
l>k gelifltiriyor; neden baz> insanlarda infeksiyonlar di¤erlerin-
den daha a¤>r seyrediyor?
4.
Antimikrobiyal direnç. H>zla geliflen antimikrobiyal direnç kar-
fl>s>nda yeni antimikrobiyal ilaç gelifliminin oldukça yavafl ol-
du¤u belki de flafl>rt>c>d>r. Ancak bu ba¤lant>s>zl>k ilaç sektörü,
Amerikan klar> Derne¤i, ve FDA'n>n birle-
flerek dikkatlerini büyük ölçüde buraya vermelerini sa¤lam>fl-
t>r. Çoklu dirence sahip pnömokoklar, vankomisine dirençli
Staphylococcus aureus ve vankomisin dirençli enterokoklar ye-
ni ortaya ç>kan birkaç örnekten biridir.
5.
Kronik hastal>klarda infeksiyon ajanlar>n>n rolü. Asl>nda idiopatik
olarak adland>r>lan bir çok hastal>¤>n temelinde infeksiyon
olabilir. Diyabet, ateroskleroz, akut lösemi, kollajen doku has-
tal>klar> ve inflamatuar ba¤>rsak hastal>klar> gibi hastal>klar
hakk>nda bu konuyla ilgili kesin olmamakla birlikte kan>tlar
vard>r.16S RNA analizi gibi yeni tekniklerle kültür yap>lama-
yan mikroorganizmalar>n saptanmas> daha önceden infeksi-
yon d>fl> olarak kabul edilen veya infeksiyoz bir nedenle iliflki-
li olabilece¤i düflünülüp patojenleri saptanamayan (örne-
¤in:bakteriyel vajinozis) hastal>lardaki patojenleri aç>¤a ç>ka-
rabilir. Ayr>ca, hepatit C virusunun ve H. pylori, human papil-
lomavirusunun kansere neden oldu¤unu da zaten bilmekte-
yiz. Gerçekten de FDA taraf>ndan yeni onaylanan HPV afl>s>-
n>n servikal kanser insidans>n> düflürdü¤ü klinik çal>flmalarla
gösterilmifltir.
6.
Yeni tedaviler. Bugünkü antiviral ajanlar>n say>s> son on befl y>l-
da 4 kat artm>flt>r. Ayr>ca, immunoterapi veya destekleyici
ajan olarak bir çok hastal>¤>n tedavisinde yerini korumaktad>r.
Örnekler aras>nda sepsis ve septik flokta aktive protein C
(drotrecogin) ve belki de ilerlemifl AIDS'in tedavisinde interlö-
kin-2 vard>r.
7.
Bioterörizm. Birleflik Devletlerin do¤usunda 2001 y>l>n>n sonla-
r>nda meydana gelen Antraks sald>r>s> bu konuyu politikac>la-
r>n, toplum sa¤l>¤> yazarlar>n>n, pratisyen hekimlerin ve hal-
k>n dikkatlerine tafl>m>flt>r. klar>n>n içindeki
ve d>fl>ndaki disiplinlerdeki uzmanlar suçiçe¤i afl>lama politi-
kalar> üzerine çabalam>fllard>r. Asl>nda do¤al olarak hastal>¤>n
görülmedi¤i askeri personel ve sa¤l>k çal>flanlar>nda kabul
edilebilir yan etkileri olan bir afl> kullan>lmaktad>r. Bu özgün
bir örnektir. Sonuçlar> çok anlams>z de¤ildir çünkü günümüz-
de su çiçe¤inin gerçek riski bilinmemektedir. Bu örnekte has-
tal>k olmadan suçiçe¤i afl>s>n>n yararlar> ölçülememesine ra¤-
men ortaya ç>kan yan etkiler toplumun di¤er afl>lardan da
uzaklaflmas>na da neden olabilir. Bu gerçekten korkunç bir so-
nuç olur çünkü infeksiyon hastal>klar>n afl>yla önlenmesi t>p
biliminin en büyük kazan>m>d>r.
SEÇ
de Jong MD, Simmons CP, Thanh TT, et al: Fatal outcome of human influenza A
(H5N1)is associated with high viral load and hypercytokinemia. Nat Med
2006;12:1203-1207. Fatal H5N1 infection ("bird flu") in humans is associated with
a high viral load and the resultant intense pro-inflammatory response.
Mazmanian SK, Liu C-H, Tzianabos AO, et al: An immunomodulatory molecule of
symbiotic bacteria directs maturation of the host immune system. Cell
2005;122:107-118. A single bacterial molecule from a gut symbiont, Bacillus fra-
gilis polysaccharide, elicits a wide variety of responses essential for immune ho-
meostasis.
Schroder NWJ, Schumann RR: Single nucleotide polymorphisms of Toll-like receptors
and susceptibility to infectious disease. Lancet Infect Dis 2005;5:156-164. A tho-
rough review of this burgeoning field.
Van Belkum A: Staphylococcal colonization and infection: Homeostasis versus disba-
lance of human (innate immunity and bacterial virulence. Curr Opin Infect Dis
2006;19:339-344. A complete discussion of staphylococcal invasion procedures
and innate immune system evasion strategies.
klar>nda kullan>lan farmakolojik ajanlar içerisinde,
anormal hücre fonksiyonlar>n> hedeflemekten çok istilac> mikroorga-
nizmalar> hedeflemesi nedeniyle antimikrobial ajanlar>n yeri ayr>d>r.
Bu yüzden uygun antimikrobial tedaviyi seçerken, ilac>n bilinen ya da
flüphelenilen patojene etkisinin yan> s>ra, tedavi alt>ndaki birey üzerin-
de oluflabilecek etkileri de göz önünde bulundurulmal>d>r."Anti-in-
fektif ajan" terimi konak cevab>n> ya da patojenin virulans>n> de¤iflti-
rerek infeksiyonu iyilefltiren ajanlar> da kapsad>¤> halde, bu bölümde
antimikrobiyal ya da anti-enfektif ajan kelimesiyle kastedilen mikrobi-
yal patojenlerin büyümesini engelleyerek etki eden ilaçlard>r. Fungal,
viral ya da parazitik infeksiyonlardaki antimikrobial kullan>m>yla pa-
rallellikler bulunsa da, bu bölüm özellikle bakteriyel patojenlere etkili
ajanlar üzerine odaklanm>flt>r.
Do¤al maddeler ilk ça¤lardan beri infeksiyonlar> tedavi etmekte
kullan>lmaktad>r, bugün bile bu ürünler aktif antimikrobial bileflik-
Bölüm 301
Anti-
2104
K>s>m XXIII
klar>
301
ANT<-PRENS
George M. Eliopoulos