moleküller ve organlarca oluflturulmufl kompleks bir yap>ya sahiptir.
Ayr>ca kona¤>n korunmas>ndan öte hücre yüzeylerinde eksprese edi-
len özel molekülleri tarama ve tan>ma yoluyla kiflinin doku homeosta-
z> ve doku tamirini de düzenler.
dolafl>ma kat>l>rlar. Bu hücreler özelleflmifl lenfoid organlarda komp-
leks bir mikro yap>ya dönüflüp, hemen hemen her türlü dokuya yerle-
flirler. Bu hücreler, mikroçevrelerinde di¤er hücrelerle etkileflen karak-
teristik yüzey moleküllerini eksprese ederler. Bu hücre yüzey mole-
külleri CD (cluster of differantiations) olarak adland>r>l>r. Tablo 42-
1'de 300'den fazla molekülün ana yap>s>, ligandlar> ve moleküler yap>-
lar> tan>mlanm>flt>r. Lenfoid organlardaki anatomik organizasyonlar>
tüm vücudu bafltanbafla dolaflma ve kan ile lenfoid dokular aras>nda-
ki göç yetenekleri, konak savunmas>n>n çok önemli parçalar>d>r. Akti-
vasyon durumunda immün hücreler; immün sistem hücreleri ve di¤er
hücreler aras>ndaki iliflkiyi sa¤layan küçük suda eriyen proteinler ve
sitokinler salg>lar (Tablo 42-2).
¤>ms>z olmay>p çok s>k> bir iliflki içinde çal>flmaktad>r. Do¤al immün
sistem çok eski bir immün sistem olup tüm vertebral>larda görülür ve
türler aras> oldukça korunmufltur. Önceden oluflmufl olan proteinler
ve haz>rda var olan hücreleri kullanarak immün savunman>n ilk basa-
ma¤> olan erken yan>t> oluflturmaktad>r. Do¤al immünite basitçe epi-
telyumyal tabaka ve bunu yüzeyinde bulunan antimikrobiyal madde-
lerden oluflan kimyasal bariyer olarak tan>mlan>r. Daha s>n>rl> bir ta-
n>m kullan>lacak olursa do¤al immün sistem; monosit, makrofaj, den-
dritik hücre, do¤al katil hücre (NK), eozinofil, bazofil, nötrofil ve mast
hücrelerini içeren de¤iflik tip hücreler arac>l>¤> ile sa¤lanan ve özgül ol-
mayan korunmay> sa¤lar. Kompleman sistemi üyeleri, akut faz reak-
tanlar> ve sitokinler gibi de¤iflik kimyasal medyatörler de patojenlerin
doku invazyonundan korunmak için oluflan inflamatuvar yan>ta kat-
k>da bulunurlar. Yan>t>n h>zl>l>¤> ve erken oluflmas> bu yan>t>n özgül-
lü¤ünü ve uyarlanm>fl olmas>n> engellemektedir. Do¤al immün siste-
min yan>t paternlerinin da¤>n>k ve özgüllükten yoksun olmas> nede-
niyle bu immün yan>t s>ras>nda komflu dokular>n hasarlanmas> kaç>-
n>lmazd>r. Özgüllükten yoksun olmas>na ra¤men do¤al immünite ol-
dukça etkili olup genellikle mikrobiyal invazyondan korur ve patojen-
leri yok eder. Mikroorganizmalar>n patojeniteleri genellikle do¤al im-
mün sistemden kaçabilme ve ona dayan>kl>l>k gösterebilme yetenekle-
rine ba¤l>d>r.
kazan>lm>fl immünite kona¤>n yaflam>n> güvence alt>na al>r. Kazan>l-
m>fl immün yan>t; do¤al immünite taraf>ndan sa¤lanan destek, güçlen-
dirme ve sald>rgan ajan>n do¤as>na ait önemli bilgilerin sa¤lanmas>na
ba¤l>d>r. Kazan>lm>fl terimi mikrobiyal uyar>lara adapte olabilme yete-
ne¤inden dolay> kullan>lmakta olup "özgül immünite" olarak da kul-
lan>lmaktad>r. Kazan>lm>fl immün sistem yüksek vertebral>lara ait bir
özellik olup evrimsel olarak do¤al immüniteden daha yeni bir yap>ya
sahiptir ve özgüllük, haf>za de¤iflimi, özelleflme, tolerans ve homeos-
taz sa¤lanmas> gibi önemli özellikleri vard>r.
cak de¤ifliklikleri saptamaya ve antijenik determinatlar> özgül olarak
tan>maya yarayan reseptörler tafl>rlar. Bir sürü olas> antijene yan>t için
kazan>lm>fl immün sistem çok miktarda spesifik reseptöre ihtiyaç du-
yar. T ve B hücreleri birer reseptör tipi eksprese etmelerine ra¤men
klonal gruplaflmalar sonucunda de¤iflik antijenik yap>lara yüksek dü-
zeyde özgül yan>t verebilirler.
l>r. Lenfosit repertuar> yaklafl>k 10
antijene yan>t veren hücrelerin klonal ço¤almas> fleklinde yan>t verir.
Antijene özgül olan bu hücreler h>zla ço¤al>r ve yeni fonksiyonel özel-
likler kazan>rlar. Çünkü antijen için haf>za gelifltirirler ve ayn> antijen-
le ikinci karfl>laflma sonras>nda çok daha h>zla ve etkili bir yan>t olufl-
tururlar. Tekrarlay>c> ve devam eden enfeksiyonlara karfl> yüksek dü-
zeyde bir yan>t için özgüllük ve haf>za gereklidir ve bu özellik afl>lama-
n>n temelini oluflturur. Özgül immün sistemin uyarlama gücüne di¤er
bir örnek de özgül yan>t>n mikroplar>n de¤iflik s>n>flar>na yay>lmas>-
d>r. Özgülleflme immün yan>t geliflimi s>ras>nda farkl>laflmadan olup,
özel mikrobik uyar>lara karfl> seçilen en uygun etki yolunun seçilmesi
ile sonuçlan>r.
dir. Kendine karfl> reaksiyon göstermeme yetisi "kendine tolerans" de-
nilen birlikte çal>fl>lan mekanizmalarla sa¤lan>r. Kendine ait olan ve ol-
mayan ay>r>m> kuflaktan kufla¤a geçmeyen bir özellik olup, evrimsel
bir özelli¤i yoktur. Buna karfl>n do¤al immünite genetik olarak sadece
yabanc> antijenlere yan>t vermek üzere programlanm>flt>r. Evrimsel
olarak patojenleri tan>yan reseptörler seçilirken, kendine yan>t ver-
mekten yani otoimmün yan>ttan korunmufltur. Tüm bunlardan dolay>
genellikle otoimmün hastal>klar>n kazan>lm>fl immün sistemdeki ye-
tersizlikler ile olufltu¤u düflünülür.
yabilir ve homeostaz>n yeniden oluflturulmas>n> sa¤layabilir. Bu me-
kanizma afl>r> bir immün yan>t>n oluflumunu engellemek ve özgül ye-
ni bir immün yan>t için gerekli lenfositlerin sa¤lanmas>nda görevlidir.
foid organlarda olmaktad>r. Lenfoid dokular>n özgülleflmesi s>ras>nda
immün sistemin tüm kollar>, immün reaksiyonun kuvvetlendirilmesi
ve optimize edilmesi için çok s>k> bir iliflki içinde ortak olarak çal>fl>r-
lar. Evrimsel geliflim s>ras>nda en erken organize olmufl lenfoid yap>-
lar barsakla iliflkili lenfoid dokulard>r. Yüksek vertebral>larda, dalak,
timus ve lenf nodlar> ise çok daha karmafl>k ikincil lenfoid organlard>r.
veya lenfoid organlara girifl için yap>flma ve aktivasyonu içeren çok
basamakl> bir süreç kullan>r.
ler, yap>flma yeteneklerini artt>r>rlar ve endotelyal yüzeyden içeri do¤-
ru göç ederler. Lökosit göçünün ilk basama¤>nda selektin ailesi prote-
inleri rol oynar. Selektinler karbonhidrat ligandlara ba¤lanan lektin
parçalar> içerirler. L-selektin tüm lökositlerde bulunur. P-selektin ve E-
selektin aktive olmufl endotelyal hücrelerde eksprese olur. Bunun ya-
n>nda P-selektin trombositlerde de bol miktarda bulunur. Selektinler
lökositleri yakalay>p, aktive endotelyal hücrelere tutunmas>n> ve bu
hücre hatt> yüzeyinde yuvarlanmas>n> sa¤lar. Tutunma ve yuvarlan-
man>n güçlü bir yap>ya dönüflmesi için kemokin ve reseptörleri ile in-
tegrinlerin aktivasyonu mutlaka gereklidir.
inler olup bir çok hücre tipinde eksprese olurlar.
rerler. Aktivasyon
samaktad>r. Bu ifllem "iç sinyalin d>fla ç>kmas>" olarak da adland>r>l>r.