background image
E¤er atak 1) rutin, 2) tip 1 diyabetli hastada perioperatif insülin yöne-
timi için tavsiye, 3) Daha önce inme geçirmifl veya koroner arter hasta-
l>kl> yüksek riskli kiflide vasküler cerrahi uygulaman>n risk ve yararla-
r>n> belirlemek için yard>mc> olmak. Konsültasyon iste¤i s>ras>ndaki
etkili iletiflim konsültasyonun de¤erini artt>racak ve soruyu netlefltire-
cektir. Konsültasyonun nedeniyle ilgili bir flüphe varl>¤>nda, konsül-
tan hekim hastay> de¤erlendirmeyi tamamlamadan önce direkt olarak
baflvuran hekimle konuflmal>d>r.
T>bbi konsültasyonun genel nedenleri perioperatif risk de¤erlen-
dirmesi; laboratuar anormalli¤inin yorumlanmas>; bir ifllemin elde
edilmesinde yard>m, tavsiye ve terapi; ve uzun dönemli bak>m sa¤la-
mada yard>md>r. Profilaktik stratejiler (venöz tromboemboli, endokar-
dit, cerrahi yerin enfeksiyonu) nadir olarak t>bbi konsültasyon için is-
tek olufltururlar genellikle herbir kurumda pratik yönergelere uymak
için standardize edilmifllerdir.
Soruyu belirlemek dan>flman hekimin tavsiye kapsam>n> daralt-
makta ve tavsiyelerinin say>s>n> en aza indirmekte ayr>ca yard>mc> ola-
cakt>r. Bu odak ayr>ca önemlidir çünkü konsültan hekim taraf>ndan
yap>lan tavsiyelerin konsültasyonu isteyen hekim taraf>ndan ba¤l>l>¤>,
daha az say>daki tavsiyelerden oluflan konsültasyonlarda daha fazla-
d>r. Örnek olarak, HELLP sendromlu (hemoliz, elevated liver enz-
ymes [artm>fl karaci¤er enzimleri] ve low platelet count [düflük trom-
bosit say>s>]) (Bölüm 164 ve 259) kritik hasta durumdaki gebenin bak>-
m>na yard>m etmesi için konsültasyon istenen konsültan hekim, siga-
ra b>rakma (Bölüm 30) ile ilgili, bu sorun anne ve bebek akut olaydan
kurtulduktan sonra çok önemli olacak olsa bile, ayr>ca tavsiyelerde bu-
lunmamal>d>r.
Konsültasyon isteyen hekimler hasta daha da kötülefltidi¤inde,
konsültasyon derhal gerçeklefltirldi¤inde, tan>sal testlerden çok spesi-
fik tedavi için verilen tavsiyeler oldu¤unda ve konsültan hekim takip
notlar>n> s>k yazd>¤>nda kendilerine verilen tavsiyelere daha çok ba¤l>
kal>rlar. nda tavsiye verirken, konsültan hekim teda-
vinin spesifik dozlar>n> ve süresini belirtmelidir. Öneri tart>flmal> ola-
cak gibiyse (cerrahiyi erteleme gibi) , konsültasyon notu yazmadan di-
rekt olarak konsültasyonu isteyen hekimle konuflmak tercih edilir çün-
kü direkt iletiflim ortak bir karar geliflmesi için f>rsat sa¤layacakt>r ve
resmi konsültasyon notunda daha sonra yans>t>l>r.
Konsültan hekimler tavsiyelerini uzmanl>k alanlar>na s>n>rlamak
için dikkatli olmak zorundad>rlar. Örnek olarak, belirli antipsikotik te-
davi medikal bir sorun nedeniyle kontrendike olmad>kça, psikiyatris-
te psikiyatrik yönetimi dikkate alarak karar vermeyi ertelemek hassas
bir davran>flt>r. Belirli bir stratejiye karfl>t olarak güçlü bir flekilde ifade
edilen konsültasyonlar e¤er hekimin ola¤an veya önerilen prati¤inden
farkl>l>k gösterirse, di¤er hekimi zor bir t>bbi ve hukuki duruma geti-
rir.
ÖZEL KONSÜLTAT
Resmi Olmayan Konsültasyonlar
Resmi olmayan konsültasyonlar genellikle sözlü konsültasyonlar
olarak adland>r>l>r. Günümüzde, internet üzerinden t>bbi referanslara
ulaflma sözlü istekleri potansiyel olarak azalt>r. Kognitif uzmanl>klar-
daki konsültan hekimler, romatoloji ve endokrinoloji, orant>s>z bir
miktarda resmi olmayan (resmiye k>yasla) konsültasyonlar sa¤lar.
Resmi olmayan konsültasyonlar telefonla, elektronik postayla veya ki-
flisel olabilir. Sözlü konsültasyonlar t>bbi bak>m>n yap>s>na yerleflmifl-
tir.
Hem genel t>p hekimleri hem de uzman hekimler haftada ortala-
ma üç veya dört sözlü konsültasyona kat>l>r. Bu konsültasyonlar ge-
nellikle tan>sal testler hakk>nda sorular>, tedavi planlar>n> ve resmi
konsültasyonun potansiyel önemini (sözlü konsültasyonlar>n yaklafl>k
olarak üçte birini takip eder) içerir. Etkili olabilmesi için sözlü konsül-
tasyonlar k>sa olmal>, basit bir soruyu içermeli ve hastan>n direkt mu-
ayenesine ve t>bbi kay>tlara gereksinim duymamal>d>r.
Sözlü konsültasyonun önemli bir s>n>rlamas> konsültan hekimin
hastaya direkt yaklafl>m>ndan gelen bilgiden çok, konsültasyon isteyen
hekimden gelen ikinci el s>n>rl> bilgiye uymak zorunda olmas>d>r.
Konsültan hekimler bu tip dolayl> bilgilerin s>kl>kla geçerli olmad>¤>n>
daha sonraki resmi konsültasyonlarda belirtirler. Finansal kompan-
zasyon eksikli¤i ile beraber bu gerçek, konsültasyonu isteyen hekimle-
re göre konsültan hekimlerde büyük bir memnuniyetsizli¤e yol açar.
Maafll> konsültan hekimler sözlü konsültasyon iste¤ine, maafllar> hiz-
met ödene¤i flekline ba¤l> olan di¤er hekimlere göre daha hoflnutsuz-
lukla bakabilir.
Konsültasyon isteyen hekimler sözlü konsültasyonu elde ettikleri
ve hatta belgeledikleri zaman hukuki ve t>bbi riskin azalm>fl oldu¤u-
nun fark>na varmalar>na ra¤men, konsültan hekimler bu tip öneriler-
de bulunduklar> zaman kötü hekimlik uygulamas> (malpractice) ris-
kiyle endifle duyabilirler. Bununla birlikte, mahkeme sözlü konsültas-
yon veren hekimleri sorumlu tutmaz çünkü direkt olarak ortaya ç>k-
maz. Aksine bu iliflki sadece konsültasyon isteyen hekim ile konsültan
hekim aras>ndad>r.
Zorunlu Konsültasyonlar
Baz> durumlarda zorunlu konsültasyonlar standart bir bak>m>n uy-
gulanmas>na yard>mc> olabilir. Örnek olarak hastanede yatan enfeksi-
yon hastal>kl> kiflilerin konsültasyonlar>, hastanedeki ve hastaneden ta-
burcu olduktan sonraki antimikrobiyal ajanlar>n kullan>m>n> yoluna
koyar. Benzer flekilde diyabetli hastalar gibi belirli koruyucu koflulu
olan hastalar> içeren konsültasyonlar> kurmak sonuçlar> düzeltebilir.
Ortak Yönetim
lama veya s>n>rl> say>daki birbirini takip eden ziyaretler ile
bafllayan bir konsültasyon, devam eden ortak yönetimine do¤ru yavafl
yavafl geliflebilir. Bu tip bir düzenlemede, bafllang>çta konsültatif rolde
hizmet eden hekim, devam eden bak>m> sa¤layan konsültasyonu iste-
yen hekimle en az>ndan eflit duruma gelir. Baz> durumlarda konsültan
hekim gerçekten primer hekim olabilir. Bu düzenleme devam eden ba-
k>m>n sa¤lanmas> için özel olarak istenen konsültasyonun oldu¤u du-
rumlarda belirgindir. Bir onkolo¤un maligniteli hastan>n bafll>ca bak>-
m>n> üstlenmesi veya bir nefrolo¤un son dönem böbrek yetmezlikli
hastan>n diyalizle bafll>ca tedavisini üstlenmesi bu durumlara di¤er ör-
nekleri içerir. Bu durumlar>n baz>lar>nda, bafllang>çta konsültasyonu
isteyen genel iç hastal>klar> uzman> konsültan hekim olabilir ve koru-
yucu bak>m üzerine tavsiyelerde bulunur ve zaman zaman araya giren
t>bbi problemlere yard>mc> olur.
Ortak yönetim ayr>ca hastane ortam>nda da artan bir s>kl>kta yay-
g>nlaflmaktad>r. Konsültan hekimler postoperatif hastalar>n ortak yö-
netiminde sonuçlar> düzeltme potansiyeliyle yer alabilirler. Periopera-
tif hastalar>n randomize bir klinik çal>flmas>nda, resmi ortak yönetim,
hekim konsültatif rolden çok t>bbi problemleri yönetmek için sorum-
luluk alm>flt>r ve postoperatif komplikasyonlar azalm>flt>r. Ek olarak
hem hemflireler hem de cerrahlar bu modeli tercih etmifltir.
Baz> du-
rumlarda ayakta tedavi gören hastalar>n primer bak>m hekimleri kar-
diyolo¤un akut miyokart enfarktüslü hastaya bakmas>, gö¤üs hasta-
l>klar> uzman>n>n yo¤un bak>m ünitesindeki bir hastaya bakmas>, hos-
pitalistin (sadece hastanede yatan hastalara hizmet veren yeni bir uz-
manl>k alan>nda çal>flan hekimleri tan>mlamak için kullan>lan bir te-
rim) genel t>bbi durumdaki hastaya bakmas> veya iç hastal>klar> uzma-
n> olmayan hekimin spesifik bir problemi göndermesinde oldu¤u gibi
ortak yönetimde yer alabilir.
KONSÜLTAN HEKSORUMLULUKLARI
Konsültan hekim, hasta ve konsültasyon isteyen hekime karfl> so-
rumludur. Ataerkil bir yaklafl>m cazip de¤ildir. Konsültan hekim, kon-
sültasyonu isteyen hekimle olan iletiflimini s>n>rlamamal> ve hastadan
tavsiyelerini ve görüflmelerini saklamamal>d>r. Bununla birlikte, kon-
sültan hekim çeflitli kaynaklardan tavsiye ve bilgi sa¤lamakla sorum-
lu olan konsültasyonu isteyen hekimin görevine hastayla entegre olan
plan>n geliflimi için el koymamal>d>r. Örnek olarak preoperatif durum-
da, konsültan hekim tüm iliflkili düflünceleri konsültasyon isteyen cer-
rah ile tart>flmadan önce hastan>n cerrahiye uygunlu¤unu dikkate ala-
rak son karar> vermemelidir.
Üç yanl> tart>flmaya dayal> modelde; hasta, konsültasyonu isteyen
hekim ve konsültan hekimin her biri sorumluluklara sahiptir ve iliflki-
lerinde içselli¤i s>n>rlamaktad>rlar (Tablo 456-1). Her fleyden önce,
konsültan hekimin görevi hasta bak>m>n> ve sonuçlar>n> düzeltmektir.
HASTANIN SONUÇLARI ÜZERKONSÜLTASYONLARIN ETK
Az say>daki çal>flma t>bbi konsültasyonlar>n sonuçlar üzerine olan
etkisini incelemifltir. Rasgele seçilen, cerrahlar>ndan ayakta tedavi
1
Bölüm 456
T>bbi Konsültasyonun Prensipleri
2896
K>s>m XXVII
Konsültasyon