larda yap>lan doz ayarlamalar>nda, etkinin ortaya ç>kmas>, ilac>n yar>-
lanma ömrüne ba¤l> olarak gecikir.
cuttan at>lan ilac>n miktar> eflit hale gelir.
verilme h>z>, infüzyon h>z> (I); baflka yolla uygulanan bir ilac>n (örn.,
oral doz), verilme h>z> birim zamanda verilen dozdur (D/t). 3. Denk-
lemde eliminasyon h>z>n>n (total) Cl
rarl> durumda infüzyon h>z>, eliminasyon h>z>na eflittir, flöyle ki:
¤>l>m>ndan ba¤>ms>zd>r. Bu denklemleri kullanarak, plazmada belli
bir ilaç konsantrasyonuna eriflmek ve bu seviyeyi devam ettirmek için
gerekli infüzyon h>z> veya aral>¤>n> ve dozu belirlemek mümkündür.
dozdaki gibi, aral>kl> ilaç uygulamas>nda ilaç konsantrasyonu fluktas-
yonlar gösterir; doruk konsantrasyonla çukur konsantrasyon aras>n-
daki fluktasyonlar>n genli¤i uygulama aral>¤>na, ilac>n eliminasyon
yar>lanma ömrüne, absorpsiyon özelliklerine ve uygulama yerine ba¤-
l>d>r. Oral yolla al>nan bir ilac>n uygulanma aral>¤>nda ortaya ç>kan de-
¤iflikliklerin etkisi fiekil 27-4'te gösterilmifltir. Doz aral>¤>, eliminasyon
yar>lanma ömrünün alt>na düfltü¤ünde, fluktasyonlar azal>r ve intra-
venöz infüzyonla elde edilen e¤riye yaklafl>r. Oral yolla uygulanan
ilaçlar, bir formülasyonda daha yüksek doruk konsantrasyona ulafla-
rak, kan dolafl>m>na daha h>zla girebilirken; ayn> ilaç zamana-ba¤l> sa-
l>n>m yapan bir formülasyonda uyguland>¤>nda daha yavafl emilir,
ulaflt>¤> doruk konsantrasyon düzeyi daha düflüktür ancak plazmada
daha uzun süre kal>r. Sonuç olarak, farkl> yollarla uygulanan ayn> ilaç,
hem farkl> absopsiyon özelliklerine hem de ilk-geçifl metabolizmas> gi-
bi de¤iflik etkilere ba¤l> olarak farkl> plazma profilleri gösterebilir.
ya ilaç düzeyi izlenirken, ilac>n tehlikeli bir flekilde yüksek konsantras-
yonlar>na eriflti¤i fark edidi¤inde; sonraki konulara bak>n>z). Burada
yap>lacak en etkili ve en çabuk fley, söz konusu hasta için öngörülen
ilaç yar>lanma ömrüne göre, belirlenen bir süre için ilac> kesmektir.
konsantrasyona (C
klirensi kullan>labilir.
de davranmaz. Ço¤u ilaç birinci derece ya da lineer kineti¤i takiben
at>l>r ve at>lan ilaç miktar> plazmadaki ilaç konsantrasyonu ile do¤ru
orant>l>d>r (fiekil 27-5A). Baz> ilaçlar at>ld>klar>nda farkl> yap> gösterir-
ler. Bu de¤iflik farmakokinetik farkl>l>¤> gösteren yayg>n olarak kulla-
n>lan üç ilaç etanol, fenitoin ve salisilatt>r. Bu ilaçlar>n doza ba¤l>, non-
lineer, doyma kinetikleri vard>r.
trasyonu yükselirken, at>lan nisbi ilaç miktar> (yani klirens), ilaç meta-
bolizma h>z> maksimuma ulafl>ncaya kadar azal>r. Bu noktada, ilaç s>-
f>r-derece kineti¤ine göre at>l>r ve plazma ilaç konsantrasyonu dozda
yap>lan her art>flla daha da yükselir (art>k lineer iliflki yoktur) (fiekil 27-
5B'ye bak>n>z).
dozunu belirlemede yararl> olmas>na ra¤men, her bir hasta için ayr>
doz ayarlanmas> gerekli olabilir. Baz> ilaçlar>n (örn., baz> antihipertan-
sifler ya da antikoagülanlar) terapötik etkileri (örn., kan bas>nc> veya
koagülasyon), belli konsantrasyon aral>¤>nda say>sal olarak de¤erlen-
lineer-olmayan (doyurulabilen) kine-
tik gösteren B ilac>nda, dozu art>rma-
n>n serum konsantrasyonu üzerine
etkisi.
dir.
ma ömründe kararl> duruma ulafl>ld>¤>n> göstermektedir) saat olarak verilmifltir.
Koyu düz çizgi, 0.01X dozundaki hipotetik bir ilac>n infüzyonla ortaya ç>kan mo-
deli göstermektedir. Taranm>fl daireler, 3 saatte bir oral yolla, 2 X dozunda veri-
len ilaç kullan>m>n>, koyu çizgili içi bofl daireler de her 1,5 saatte, bir X dozunda
oral yolla ilaç kullan>m>n> göstermektedir.
2 x mg/3 saat
0.01 x mg(dak)