background image
hipotansiyona ikincil kardio-vasküler kollaps, larinks ödemi ölümcül
sonuçlar do¤urabilir.
Laboratuvar De¤erlendirme
Alerjik hastal>klar>n de¤erlendirilmesinde, laboratuvar teknikleri
hem spesifik organ disfonksiyonunun teflhisinde hem de IgE antikor-
lar>n>n varl>¤>n>n ve özgüllü¤ünün tespitinde kullan>l>r.
Total ve Alerjen Spesifik IgE'nin De¤erlendirilmesi
IgE antikorlar>n>n %95'ten fazlas> doku mast hücreleri ve periferik
kan bazofillerindeki yüksek affiniteli spesifik reseptörlere ba¤l>d>r. Bu-
na ra¤men yeterli duyarl>l>ktaki testlerle nanogram düzeyindeki IgE
düzeyleri dahi ölçülebilir. Bu testler insan IgE'siyle birleflmenin kulla-
n>ld>¤> solid faz tekniklerini içerir. Bu tekniklerde hasta serumundaki
IgE, kendine özgü ikincil antikorlara ba¤lan>r ve ba¤lanmayan mater-
yal y>kanmayla uzaklaflt>r>l>r. Daha sonra, radyoaktif izotop ya da en-
zimle iflaretli ikinci bir anti-antikor eklenir; sonuç olarak IgE'ye ilk
ba¤lanm>fl olan ikincil antikor düzeyi üzerinden IgE miktar> hesapla-
n>r. Hastadaki IgE miktar>n>n büyük bir k>sm> tek bir antijene karfl> ge-
liflmifl olabilir. Yani alerjik hastal>k olsa da total IgE seviyesi normal
olabilir. Bu nedenle, serum total IgE ölçümü tan>da nadiren yard>mc>
olabilir. Yaln>zca eriflkin atopik dermatit ve alerjik bronko-pulmoner
aspergilozis gibi birkaç hastal>kta serum total IgE ölçümü prognozu ve
alevlenme riskini belirlemede yard>mc>d>r.
Alerjik hastal>k düflünülen bir hastada spesifik IgE tayini daha an-
laml>d>r. Spesifik IgE in-vitro ve in-vivo tekniklerle saptanabilir. Aler-
jen spesifik IgE'nin tayini; alerjik rinit, ast>m, egzama, besin alerjisi gi-
bi hastal>klar>n tan>s>nda yard>mc> olabilir. Solid faz teknikleri ile ve-
nom, besin, böcek, mantar gibi spesifik alerjenler d>fl>nda total IgE ni-
cellik olarak tespit edilebilir. Total IgE'nin in-vitro hesaplanmas>nda
kullan>lan yöntemlerde sonuçlar semi-kantitatif olarak rapor edilir. El-
de edilen sonuç, alerjene karfl> geliflen sensitizasyonla ve hastal>¤>n or-
taya ç>k>fl>yla zay>f koreledir. jenin deriye prick (delme) metoduyla uygulanmas> ve 15-30 dakika
sonra deri yan>t>n>n ölçülmesiyle yap>l>r. Enjeksiyon bölgesinde nega-
tif kontrolden en az 2 mm daha büyük eritem ve kabar>kl>k pozitif ya-
n>t olarak kabul edilir. zl> ve ucuzdur. Hastada der-
mografizm olmamal> ve hasta antihistaminik kullanmam>fl olmal>d>r.
Penisilin ve venom alerjisi gibi durumlarda daha dilue alerjen direkt
olarak deri içine uygulan>r, k>zar>kl>k ve kabar>kl>k benzer flekilde de-
¤erlendirilir. Hastan>n spesifik bir alerjene karfl> alerjisinin oldu¤unu
söylemek için, spesifik alerjenlere maruziyet, semptomlar>n görülmesi
ve spesifik alerjenlerin varl>¤>n>n korele olmas> gerekir. Semptomlar>
olmay>p spesifik IgE'si olan hastalar yaln>zca duyarlanm>fl olarak ta-
n>mlan>r.
Spesifik in-vivo provokasyon testleri alerjene olan yan>t>n de¤er-
lendirilmesinde kullan>labilir. Bu testler spesifik IgE antikoru varl>¤>n-
da, alerjene maruziyetle semptomlar aras>ndaki gerçek iliflkiyi yans>t-
mada yard>mc>d>r. Bu provokasyon testleri araflt>rmalar için kullan>la-
bilir. Bu testler esnas>nda hastaya duyarl> oldu¤u alerjenler verilebile-
ce¤i için hastada tehlikeli reaksiyonlar yaratabilir. Besin alerjilerinde
bu testler en iyi çift kör plasebo kontrollü olarak yap>l>r. Bu testlerle
sensitizasyon ve alerjiyi birbirinden ay>rabiliriz ve yine alerjen olarak
düflündü¤ümüz bir besini elimine edebiliriz. Ancak g>da provokasyon
testleri; hastada anafilaksi anamnezi ve belli bir antijene karfl> IgE an-
tikorlar> varsa gereksizdir. Baz> hastalar semptomlar>n>n sorumlusu
olarak belirli besinleri düflündükleri için çift kör provokasyon testleri
daha yararl>d>r. Spesifik alerjen veya kimyasallar>n uyguland>¤> inha-
lasyon testleri mesleksel ast>m ve alerjinin tan>s>nda yararl>d>r.
Di¤er Laboratuvar Teknikleri
Akut ast>ml> hastalarda akci¤er filminde genellikle havalanma ar-
t>fl> saptan>r, baz> hastalarda bronfliektazi saptanabilir. Bronfliektazi,
bronkopulmoner aspergilozda da saptanabilir. Akci¤er filminde tü-
mör ve yabanc> cisim görülebilir. Yine tek tarafl> wheezing (h>fl>lt>l> so-
lunum) varsa tümör ve yabanc> cisim varl>¤>n> düflünebiliriz. Ast>ml>
hastalarda solunum fonksiyon testlerinin (ak>m ve volüm) de¤erlendi-
rilmesi hem ast>m>n derecelendirilmesinde hem de tedavinin yönlen-
dirilmesinde önemlidir. Ak>m-volüm e¤rileri ayn> zamanda vokal
kord disfonksiyonu tan>s>nda da faydal>d>r. Hava yolu t>kan>kl>¤> olan
hastalarda t>kanman>n
2
-adrenerjik agonistlere yan>t> ve reversibilte-
nin de¤erlendirilmesi önemlidir. Ast>ml> hastalardaki bronkokons-
trüksiyon
2
-adrenerjik agonistlere yan>t verir. Ast>mdan flüpheleni-
len; ancak akci¤er fonksiyonlar> normal olan hastalarda histamin veya
metakolinle provokasyon testi uygulanabilir. Histamin, metakolin gi-
bi ajanlarla bronkokonstriksyon geliflmemesi bizi ast>m tan>s>ndan
uzaklaflt>r>r.
Di¤er laboratuvar teknikleri de alerjik hastal>klar>n tan>mlanma-
s>nda ve s>n>flamas>nda faydal>d>r. Alerjik hastalardaki orta kulak ilti-
hab>na ba¤l> geliflen iflitme kayb> odyometri ile belirlenir. Sinüzitten
flüphelenilen hastalarda mukozal kal>nlaflma, hava boflluklar>nda opa-
sifikasyon, polip, kemik erozyonu BT (sensitivitesi yüksektir) ile tespit
edilebilir. Yine fizik muayene ve filmle de¤erlendirmesi zor olan ve
kronik alerjik hastal>kta s>kl>kla etkilenen etmoid ve sfenoid sinüsler
BT ile de¤erlendirir.
Alerjik hastal>klar>n de¤erlendirilmesinde hematolojik ve biyo-
kimyasal tetkikler faydal>d>r. Kan, balgam, nazal mukus ve dokular-
daki eozinofillerin say>s>, hastalar>n steroide olan yan>t> alerjik hasta-
Bölüm 270
Allerjik ya da zl>¤> Olan Hastaya Yaklafl>m
1923
K>s>m XXI
Allerji
TABLO 270-2
ÇEfi
Metod
Hasta Seçimi
Klinik Avantaj
Klinik Dezavantaj
Deri Testleri
Klinik olarak hasta alerjik
hastal>k tan>ml>yorsa
H>zl> (15-30 dakika)
Duyarl> ve özgül;
Aeroalerjenler için prick,
için intradermal test ile prick
test,
Hastalar 5-7 gün H1 antihistaminik
tedaviyi kesmelidir.
Dermografizm varken uygulanamaz.
Uygulanabilmesi için deri normal
durumda olmal>d>r.
Klinik olarak hasta alerjik
hastal>k tan>ml>yorsa
Antihistaminik tedavi kesilme-
den yap>labilir, dermo-
grafizm sorun yaratmaz,
duyarl>l>¤> ve özgüllü¤ü
prick testine benzer.
Kan almay> gerektirir.7-14 gün
içerisinde sonuç verir.