afl>r> depresyon riski çocukluktan adolesan döemine do¤ru artar ve me-
nopozdan sonra düfler. Ek olarak birçok kad>n menstrual siklus s>ras>n-
da hormon düzeylerindeki siklik de¤ifliliklere ba¤l> olarak duygusal, bi-
liflsel veya davran>fl de¤ifliklikleri yaflar; menapoz s>ras>nda ve postpar-
tum dönemde daha belirgin de¤ifliliklerle de olabilmektedir. Bu cinsiye-
te etki eden genetik, biyolojik ve çevresel faktörler tamamen anlafl>lama-
m>flt>r. Ancak hormonal faktörün ana rolü oynad>¤> düflünülmektedir.
Ayr>ca kad>nlar erkeklere göre üç kat daha fazla anksiyete bozuklu¤u
tan>s> alma ihtimalleri vard>r, bunlar aras>nda agorafobi, basit fobi ve
panik rahats>zl>¤>yla birlikte somatizasyon bozukluklar> yer al>r.
"Centers for Disease Control and Prevention" taraf>ndan yürütülen
"National Violence Against Women Survey"de hayatlar>n>n bir döne-
minde kad>nlar>n %52'sinin fiziksel bir sald>r>ya maruz kald>¤> ve
%18'inin tecavüze u¤rad>¤> görülmüfltür. Genç kad>nlar>n tecavüz ris-
ki daha fazlad>r; tecavüze u¤rayan kad>nlar>n yar>s>ndan fazlas> teca-
vüz oldu¤u dönemde 18 yafl ve alt>ndad>r. Kad>nlarda fiziksel ve cin-
sel sald>r> esas olarak partner fliddetinin bir parças>d>r. 18 yafl>ndan
sonra fiziksel veya cinsel istismara maruz kalan kad>nlar>n dörtte üçü
o anki veya eski efli veya arkadafl> taraf>ndan sald>r>ya u¤ramaktad>r.
Bu bulgulara dayanarak eyaletler kad>nlar> korumak için hukuki ve
di¤er koruma stratejileri gelifltirmektedir. Ne yaz>k ki fiziksel veya cin-
sel istismar konusunda bilgi ve e¤itim eksikli¤i, yanl>fl anlafl>lmalar ne-
deniyle hekimler istismar semptomlar>n> tan>yamamakta ve bulama-
maktad>r. Yeterli tarama araçlar> özellikle sald>r>ya u¤rayan kad>nla-
r>n üçte birinin bak>m arad>¤> acil bölümleri için hayatidir.
yayg>n olarak saptanabilmesi için nerede olursa olsun tarama t>bbi öy-
künün bir parças> olmal>d>r.
ken günümüzde kanser birinci s>radad>r ve kanser ölümleri içinde
baflta gelen ölüm sebebi olarak akci¤er kanseri karfl>m>za ç>kmaktad>r.
Mortalite h>zlar>ndaki bu de¤iflikliler esas olarak her iki cinsiyette de
gözlenen kalp hastal>¤> ölüm h>zlar>ndaki düflüfle ba¤l>d>r ve bu da da-
ha iyi hipertansiyon kontrolü ve daha düflük kan kolesterol düzeyleri
gibi yaflam tarz>ndaki de¤iflikliklere ba¤lanm>flt>r.
olarak artar. Bu rahats>zl>klar>n birço¤unun prevelans>nda belirgin
>rksal ve etnik farkl>l>klar görülür.
lans> özellikle az>nl>k kad>nlar>nda orant>s>z olarak yüksektir; beyaz
kad>nlardaki %31 ile karfl>laflt>r>ld>¤>nda siyah >rk kad>nlar>n>n %50'si
ve meksikal> amerikal> kad>nlar>n %39'u obezdir. Obezite diyabet,
kalp hastal>¤>, inme, safra kesesi hastal>klar> ve baz> kanserlerde önem-
li bir risk faktörü ve osteoartritte bir risk faktörü olabilece¤i için kad>n-
larda kilo kontrolü bir halk sa¤l>¤> problemidir.
meydana gelen estrogen seviyelindeki belirgin düflmeyle iliflkidir. Me-
napoz ile birliktelik gösteren vazomotor ve genitoüriner semptomlar
için en etkin tedavi hormon tedavisidir (HT), kemik kayb>n> ve oste-
oporotik k>r>k riskini azalt>r.
yucu etkisi olabilece¤i önerilmifltir. Az say>daki çal>flma sonuçlar>na
göre hormon tedavisi demans, kognitif fonksiyonlarda azalma gibi
hastal>klar>n geliflimini azaltarak beyni korudu¤u, hayat kalitesini art-
t>rd>¤>, idrar kaç>rma gibi üriner kanal problemlerinden korudu¤u
gösterilmifltir.
prospektif çal>flma olan "Women's Health Initiative" bu uygulama ko-
trogen-progesteron kolu 2002 y>l>n>n bafl>nda durdurulmufltur çünkü
tedavinin uyguland>¤> kad>nlarda meme kanseri insidas> artm>flt>r,
HRT'nin olas> bir yan etkisi bu çal>flmada do¤rulanm>flt>r.
fl>laflt>r>ld>¤>nda HRT alanlarda artarken kolon kanseri ve kalça k>r>¤>
h>z>n>n azald>¤> gözlenmifltir.
gen-progesteron önleyici bir tedavi olarak kullan>lmamal>d>r. Araflt>r-
man>n tek bafl>na estrogen kullan>m> kolu da bir y>l sonra durduruldu.
Bu araflt>rmada progesteronsuz östrojen kullan>m>n>n yan etkilerinin
daha az oldu¤u bildirimlefl olmas>na ra¤men zararlar> yararlar>ndan
daha çoktur.
den etkileyebilen sosyal rollerinde ve hayat f>rsatlar>nda büyük de¤i-
flimlere maruz kalmaktad>r. Çocuklar evlerini terk etmekte, birçok ka-
d>n dul kalmakta veya boflanmakta, ebeveynlik rolleri yafllanan ailele-
ri için bak>ma ça¤r>ld>klar>nda de¤iflmekte ve kad>nlar>n ev içinde ve
d>fl>nda hareket kabiliyetlerinin zorlaflt>ran sakatl>klar artmaktad>r.
Sürpriz olmayarak birçok kad>n bu dönem s>ras>nda major depresyon
ataklar> geçirmektedir. Bu hayat de¤iflimlerinin anlafl>lmas> olgun ka-
d>nlar>n etrafl> bak>m>nda esast>r.
lar> 65 yafl>ndan sonra dik olarak artmaktad>r ve erkekler için olan h>z-
lara yaklaflmaktad>r. Kronik akci¤er hastal>klar> ve pnömoni yüksek
ölüm h>zlar>na sebep olmaya devam etmektedir çünkü enfeksiyonla-
r>n yafla ba¤l> olarak ba¤>fl>kl>k sistemindeki düflmeyle ciddiyeti ve s>k-
l>¤> artmaktad>r. Yafll> kad>nlarda kazalar 6. en s>k ölüm sebebidir ve
bu ölümlerin birço¤u düflmelerle iliflkilidir.
demans, uyku bozukluklar>, nörosensör ve hareket bozukluklar> gibi
özellikle kad>nlarda daha s>kt>r. Ne yaz>k ki kad>n hayat>na eklenen
y>llar genellikle narin veya ba¤>ml> durumda geçmekte ve bak>m evle-
rine yat>r>lmayla sonuçlanmaktad>r. Günümüzde bak>m evlerinde ka-
lan kad>nlar üçte bir oran>nda erkekleri geçmektedir. Özellikle idrar
inkontinans> ve osteoporoz kad>nlar> bak>mevlerine yat>r>lmas> için
yüksek risk getirmektedir.
lere nazaran kad>nlarda iki kat daha fazlad>r ve toplum için yaflam>n>
sürdüren kad>nlar>n neredeyse yar>s>n> etkilemektedir. Osteoporoz
vertebra k>r>klar>na ba¤l> olarak a¤r> ve deformitelerle birliktedir, fa-
kat kalça k>r>klar>, genellikle düflmelere ba¤l>d>r ve yafll> kad>nlarda
osteoporozun en ciddi komplikasyonudur. "National Osteoporosis
Foundation"a göre kalça k>r>¤> geçiren kad>nlar>n %85'i 50 yafl üzerin-
de olup k>r>ktan 6 ay sonras>nda ba¤>ms>z olarak yürüyememektedir,
dörtte biri bir daha ba¤>ms>z olarak yaflayamamaktad>r.
lerin ölümüne, mali kay>plar ve fiziksel engellili¤in artmas>na ba¤l>
olarak sosyal izolasyon da artmaktad>r. Yaflla birlikte artan demans in-
sidans> yan>nda mental problemler daha s>k ve daha ciddi olarak gö-
rülmeye bafllar. Hekimlerin rolü üst üste biriken bu durumlar> tan>-
mak ve kad>nlar>n fonksiyon görme kabiliyetleri ve hayat kalitesi üze-
rine verdi¤i zarar> azaltmaya çal>flmakt>r.
PR
görecek olgunun tan>mlanmas> ile önlenebilmekte veya geliflimi gecik-