kan>tlanm>fl etkinli¤i vard>r. Ka¤>t bazl> (mektup veya posta kart>) ve-
ya elektronik (e-mail) hasta hat>rlatmalar> hastaya koruyucu hizmet
zaman>n>n geldi¤ini hat>rlat>r ve sa¤l>kl> davran>fl önerilerini de takip
etmelerine yard>mc> olur (sigara içicilerine b>rakma zaman>n> hat>rlat-
ma gibi). Hat>rlat>c> sistemler koruyucu hizmetlerin kalitesini artt>rma-
da en önemli ad>mlardan birisidir.
lar> karfl>lama lüksü yoktur. Tak>m modelinde ön büro, oda personeli,
medikal asistan ve hemflireler koordineli bir flekilde koruyucu hizmet
ihtiyac> olanlar> belirlemede, e¤itim vermede, motivasyonda, toplum
kaynaklar>na ba¤lant> sa¤lamada ve koruyucu ifllemleri uygulamada
(ör. immunizasyon) çal>flabilir. Personel bu görevleri ofis vizitlerinde
veya grup vizitleri oluflturarak, s>n>flarda, telefonla ve e-maille dan>fl-
manl>k yaparak yerine getirebilirler.
vizitesine ya da hastane yat>fl>na s>k>flt>rmak yerine koruyucu hizmet-
lerini uzunlamas>na aktarabilir. Doktor ve hasta sa¤l>k idame plan>
üzerinde hemfikir olmal>, öncelikle önleyici konular> belirlemeli, bir
veya daha fazla kontrol vizitesinde ise testleri, afl>lamay> ve yaflam tar-
z> konular>n> planlamal>d>r.
modern modellere adapte edilmelidir. Uzman cemiyetler ve kalite ge-
lifltirme organizasyonlar> taraf>ndan bafllat>lan giriflimler, örne¤in
"Institute of Healthcare Improvement" (www.ihi.org) uygulama plan>
için önemli kaynaklar ve rehberlik sa¤larlar. Uygulaman>n ötesinde
yard>m sa¤larlar.
Örne¤in sa¤l>ks>z al>flkanl>klara sahip hastalara 5 A'n>n ulaflt>r>lmas>
beklenir: De¤erlendir "Assess" (al>flkanl>k hakk>nda sor), Öneri
"Advise" (De¤ifliklik için teflvik edici net, kiflisel mesajlar), Hem fikir-
lik "Agree" (de¤iflim için haz>r oldu¤u zaman hedefler koy), Destekle
"Assist" (De¤iflim için yetenek, kendine güven ve çevresel destek sa¤-
la, uygun oldu¤unda medikal tedavi ile destekle), Planla "Arrange"
(takip planla). Meflgul doktorlar genellikle zaman, yetenek ve ayn> se-
viyede dan>flmanl>k verecek personelden yoksundur.
de¤ifliklik yapman>n öneminin vurgulanmas> (Öneri). Sonras>nda da
daha yo¤un destek için (toplum programlar>, internet kaynaklar> v.s.)
ve uygulama d>fl>ndaki kaynaklara yönlendirilmesi. Örne¤in sigara
içiciler, b>rakma programlar>ndan k>sa doktor tavsiyesinden daha et-
kin olan bedava yüksek kaliteli telefon dan>flmanl>¤>na davet edilebi-
lir. (1) De¤erlendir-Öner-Yönlendir program> elveriflli hastalar> belirle-
mek için, k>sa öneri yapan etkin bir sistem ortaya koymay> hedefleyen
uygulamalara ihtiyaç duymaktad>r.
için risk alt>nda olan kiflileri saptamada geliflmeler sa¤layacak ve
komplike etik tart>flmalar ortaya koyacakt>r. Vatandafllara sa¤l>kl> ya-
flam tarz>n> benimsemeleri ve devam ettirmeleri için yeni toplum uy-
gulama modelleri gerekli olacakt>r. Bu çabada doktorlar>n efektif ola-
rak yer almas> sa¤l>k hizmet sistemindeki aksakl>klar> ele almadaki ba-
flar>ya ba¤l> olacakt>r. Toplumun güvencesiz sa¤l>k kurulufllar> aras>n-
daki parçalanma, artan maliyet ve yetersiz bilgi teknolojisi tüm yönle-
riyle sa¤l>k hizmetini ve koruyucu hizmetleri etkileyecektir.
Cochrane Oatabase Syst Rev 2004;2:CD000165.
promote a healthy diet in adults: A systematic revievv for the U.S.
Preventive Services Task Force. Am J Prev Med 2003,24:75-92.
mococcal infection in adults. Cochrane Oatabase Syst Rev
2003;4:CD000422.
A summary of the evidence for the U.S. Preventtve Services Task
Force. Ann Intern Med 2002;137:347-360.
cancer in adults at average risk; A summary of the evidence for the
U.S. Preventive Services Task Force Ann Intern Med 2002:137:132-
141.
use of adult immunization and cancer screening services-A meta-
analysis. Ann Intern Med 2002;136:641-651.
2006;31:52-61. Ranks more than 30 clinical preventive services based on their
effectiveness and cost-effectiveness.
chemoprevention: A suggested approach from the U.S. Preventive Services Task
Force. Am J Prev Med 2004;26:56-66. Outlines the rationale and princi-ples for
incorporating shared decision-making
for cancer of the breast, cervix, colon, rectum, and prostate.
Quality, Rockville, MD. Available at http://www.ahrq.gov/clinic/pock-etgd.htm.
Recommendations for screening tests, counseling, and preventive medication.
How primary çare practices can partner with other resources to help patients
receive preventive care.
kabul etmektedirler (Bölüm 10). Fizik muayene ve standart bir dizi ta-
rama testinin etraf>nda yap>lanm>fl bir y>ll>k vizit fleklindeki geleneksel
kavram yerini, her bir bireye yönlendirilmifl bir dizi koruyucu hizmet-
ler üzerine vurgu yap>lmas>na b>rakm>flt>r. Uygun hizmetler her bir
hastan>n yafl>, cinsiyeti ve bireysel risk faktörleri ile de¤iflmektedir ve
sürekli hizmetin bir parças> olarak sunulabilir.
kapsaml> öneriler, ABD Koruyucu Hizmetler Görev Gücü (USPSTF)
(http://www. preventiveservices. ahrq. gov), Federal Sa¤l>k Araflt>rma
ve Kalite Ajans> taraf>ndan desteklenen sürekli uzmanlar paneli ve Ko-
ruyucu Sa¤l>k Hizmeti hakk>nda Kanada Görev Gücü (http://www.
ctfphc. org) taraf>ndan üretilmektedir. USPSTF önerileri majör birinci
basamak ihtisas gruplar> (Amerikan Hekimler Koleji ve Amerikan Aile
Hekimleri Akademisi), çok say>da sa¤l>k plan> ve Kalite Temini Ulusal
Komitesi (http://www.ncqa.org) gibi sa¤l>k hizmetinin kalitesini de-
¤erlendirmek için ölçütler gelifltiren örgütler taraf>ndan kullan>lmakta-
d>r. USPSTF önerileri, bir hizmetin hastal>¤a özgü mortalite veya mor-
biditeyi azaltt>¤>na dair kan>t gerektirmektedir. A S>n>f> öneriler genel-
likle yüksek kaliteli çal>flmalardan (örn: genifl tarama çal>flmalar>) do¤-
rudan kan>tlar ve zararlar> önemli ölçüde aflan yararlar gerektirmekte-
dir. USPSTF önerileri, uzun vadeli ç>kt>lar üzerinde ispatlanan bir etki
olmaks>z>n hastal>¤>n daha erken tespiti gibi daha az do¤rudan kan>ta