background image
glukoz geri emilim efli¤inin afl>lmas> durumunda ve proksimal k>vr>ml>
tübülleri etkileyen tübüler hastal>klarda, ve tübüler glukozüride bulu-
nur.Proksimal tübüler fonksiyonlar>n>n tümünün bozulmas> (glukozü-
ri, aminoasitüri ve fosfatüri gibi) Fanconi Sendromu varl>¤>n> gösterir.
Protein
Protein dipsti¤i (çubu¤u), belirli pH'da protein varl>¤>n>n uyard>¤>
renk de¤iflimine dayal> duyarl> bir ölçüm yöntemidir. Bu yöntem en çok
albümin varl>¤>na duyarl>d>r ve di¤er proteinlere ço¤u kez daha az du-
yarl>d>r (düflük molekül a¤>rl>kl> Bence Jones proteinürisi gibi). 1+ pro-
tein varl>¤>, 30 mg/dl albüminüriyi, 3+ protein varl>¤> ise 500 mg/dl'-
den daha fazla proteinüri oldu¤unu gösterir. Dipstik yöntemi nicel bir
ölçüm olmad>¤> için, oligürik hastada az miktardaki proteinüri kendini
yalanc> olarak yüksek derecede proteinüri varm>fl gibi gösterebilir.
Hemoglobin
Hemoglobin ve myoglobin molekülündeki peroksidaz benzeri en-
zim aktivitesine duyarl> dipstik, hem pigmenti varl>¤>n> saptamak için
kullan>l>r. Hemoglobin, myoglobin veya sa¤lam eritrosit ile temas ha-
linde hem reaksiyonu oluflur. Hem reaksiyonu yo¤un olarak olufltu¤u
ve idrar sedimenti de hücresel elemanlardan fakir oldu¤u zaman he-
moglobin veya myoglobinin varl>¤>ndan flüphe edilir.
Lökositler
Lökositlerin araflt>r>lmas>, lökositlerdeki lökosit esterazlar>n varl>-
¤>na ba¤l>d>r. Genellikle infeksiyon veya inflamatuvar durumlarda gö-
rülürler.
Hücreler
¤>n>n nedenlerinin bulun-
mas>nda en önemli ad>md>r. Sediment böbrek içinde oluflan hastal>¤>n
aktivitesini gösteren birçok hücresel elementler ile ilgili genifl bir alan-
da bilgi verir. Bu hücreler; eritrositler, lökositler, tübüler hücreler,
transisyonel hücreler ve yass> epitel hücreleridir. Silendirler, tübüller
taraf>ndan oluflturulur ve bunlar>n içinde hücresel elemanlar buluna-
bilir veya bulunmayabilir.
Eritrositler böbrek içi damarlar>ndan, glomerüller, tübüller veya
ürogenital bölgenin herhangi bir yerinden gelebilir. Dismorfik eritro-
sitler, glomerül içerisinden geçerken deforme olan eritrositlerdir ve
genitoüriner sistemin di¤er k>s>mlar>ndan köken alan izomorfik eritro-
sitlere göre farkl>d>r (fiekil 115-2 ve 115-3). Glomerül kökenli eritrosit-
ler, glomerül kökenli olmayan eritrositlere göre s>kl>kla daha kolay
parçalanabilen ve >fl>¤> daha az k>rabilen hücrelerdir. Bu hücreler, s>k-
l>kla poikilositozis ve tomurcuklarla birlikte fragmante olmufllard>r ve
Mickey Mouse eritrositleri olarak adland>r>l>rlar. Dismorfik eritrositle-
rin tan>nmas>nda faz kontrast mikroskopisi oldukça yard>mc>d>r. sedimentinde dismorfik eritrositlerin a¤>rl>kl> olarak varl>¤>, hematüri-
nin glomerül kaynakl> oldu¤unu düflündürür. Eritrosit silendirlerinin
bulunmas> glomerülonefrit varl>¤>n>n kuvvetli kan>t>d>r. Lökositler ço-
¤unlukla idrar yolu infeksiyonlar>nda görülür. Ayn> zamanda akut in-
tersisyel nefrit, Legionella ve Leptospira infeksiyonlar>nda, tüberkülo-
zis gibi kronik infeksiyonlarda, allerjik intersisyel nefritte, ateroembo-
lik hastal>klarda, sarkoidoz gibi granülomatoz hastal>klarda ve tübü-
lointersisyel nefritlerde görülebilir. Mononükleer hücreler, ço¤unluk-
la transplant rejeksiyonunda saptan>r. Tübüler hücreler ise birçok tü-
bülointersisyel hastal>k durumunda idrar sedimentinde bulunur. Bu
hücreler ayn> zamanda myelom böbre¤i veya silendir nefropatisi gibi
iskemik ve nefrotoksik ajanlarla zararlanma durumlar>nda da görüle-
bilir. Eozinofillerin gösterilmesi için özel boyalar gereklidir. Giemsa
boyas> Hansel boyas>ndan daha az duyarl>d>r. ¤iflik durumlarda görülebilir. Klasik olarak, allerjik intersisyel nefritis
ile iliflkilidir. Ayn> zamanda vaskülitler, prostatit ve gösterilebilen ate-
roembolik hastal>kta da idrarda eozinofillere rastlanabilir.
Di¤er Elementler
sedimentinde basil veya kok zincirleri görülebilir. Ancak, bakteriler, en
iyi flekilde gram boyamayla ortaya konulabilir. Sedimentte yüksek dere-
cede refraktil olan maya formlar> ve spermatozoa da teflhis edilebilir.
Silendirler
Silendirler, tübülüslerde oluflur ve Tamm-Horsfall proteininden
oluflan matriks için gömülmüfl hücrelerle karaterizedir. Silendirler
böbrek parankimi içinde olufltu¤u için efllik eden hücresel elemanlar
aç>s>ndan ipucu verirler.
Hyalen silendirler normalde yap>lan Tamm-Horsfall proteininden
oluflan bir silendirdir ve egzersiz sonras> say>lar> artar (fiekil 115-4).
Granüler silendirler tubüler hücre silindirlerin dejenere olmas>yla olu-
Bölüm 115
Böbrek Hastal>¤> Olan Hastaya Yaklafl>m
807
K>s>m XI
Böbrek
fiEKBu dismorfik eritrositler de¤iflik boy ve fle-
kildedir, ve hemoglobin içeriklerini ve glomerüler kanamay> gösterir (Johnson RJ,
Feehally J: Comprehensive Clinical Nephrology. London, Mosby, 2000 -
narak al>nm>flt>r).
fiEKBu eritrositlerin çap>, flekli ve hemoglobin
içeri¤i ayn>d>r. ¤>n-
daki kistlerden gelen glomerül d>fl> kanamalar> gösterir (Johnson RJ, Feehally J:
Comprehensive Clinical Nephrology. London, Mosby, 2000. narak al>n-
m>flt>r).
fiEKda görülen hyalen silendirler (Johnson
RJ, Feehally J: Comprehensive Clinical Nephrology. London, Mosby, 2000. al>narak al>nm>flt>r).