background image
ma), melena (kahve telvesi seklinde d>flk>) veya hematokezya (d>flk>da
taze kan) bulgular> ile ortaya ç>kan akut üst GIS kanamalar> (Bak>n>z
Tablo 137­1), alt GIS kanamalar>na göre (Bak>n>z Tablo 137­4) yakla-
fl>k üç kat daha fazlad>r. Üst GIS kanamalar>; tedavi seklinin önemli
derecede farkl> olmas> nedeniyle, varis ve varis d>fl> kanamalar olarak
iki alt bolüme ayr>l>r. Akut alt GIS kanamas>n>n en yayg>n iki nedeni
divertikulosis ve arteriyovenoz malformasyonlard>r. Akut üst GIS ka-
namas>n>n (fiekil 137­3) tan>s>nda gastroskopi ilk s>rada yer al>r iken,
alt GIS kanamalar>nda kolonoskopinin ilk ad>m olarak kulllan>lmas>
(fiekil 137-4) hala tart>fl>lma konusudur. rsak ve duodenum
kaynakl> akut GIS kanamalar> nadirdir fakat hematokezyal> hastalar>n
%10'unu oluflturur.
Kronik Kanama
Kronik GIS kanamas>, d>flk>da gizli kan pozitifli¤i, demir eksikli¤i
anemisi ile birlikte ortaya ç>kabilir (Bak>n>z fiekil 137-6). Etiyolojide
kronik kanaman>n nedeni GIS kaynakl> malin hastal>klar olabilece¤i
gibi kanamaya efllik eden di¤er hastal>klar da olabilir (Bak>n>z Tablo
137-5). Endoskopik inceleme bu grupta da temel teflhis yöntemidir ve
teflhis sürecine %95 zaman kazand>r>r.
Odak Saptanamayan Kanamalar
Bu grup kanama yeri belirlenemeyen kanamalard>r (Bak>n>z Tab-
lo 137-5). Kanama aç>kça gözle görülen veya gizli kanama seklinde
olabilir. Etiyolojiyi genelde arteriovenöz malformasyon gibi s>kça kar-
fl>lafl>lan ya da Dieulafoy veya Meckel divertikuli gibi nadir görülen
lezyonlar oluflturur.
D>flk>
Sulu d>flk>, s>k d>flk>lama veya ishal genellikle d>flk>daki artm>fl su
miktar> ile ilgilidir. Birçok insan>n bir veya iki gün süren yumuflak d>fl-
k> deneyimi vard>r (viral gastroenteritler gibi). Ancak iltihabi barsak
hastal>¤> (Bölüm 144) gibi hastal>klarda ishal kronik seyredebilir ve
hastan>n hayat> boyunca aral>klarla devam edebilir. sekresyon art>fl>, emilimdeki azalma veya her iki nedenden kaynakla-
nabilir ve sekretuvar veya osmatik ishal olarak s>n>fland>r>labilir. Her
ne kadar birbirleriyle örtüflseler de, a¤>zdan beslenme kesilince sekre-
tuvar ishal devam ederken osmatik ishal genellikle durur. Genellikle
hacimli ishal ince ba¤>rsak kaynakl>, miktar> az ishal ise kolon kaynak-
lan>r. D>flk>da kan görülmesi genellikle organik bir anormalli¤i göste-
rir. Mutlaka nedeni araflt>r>lmal>d>r ve irritabl barsak hastal>¤> gibi
fonksiyonel hastal>klarla kesinlikle iliflkilendirilmemelidir. Kanl> ishal
genellikle infeksiyoz, iskemik veya inflamatuvar enterokolitlere se-
konder geliflen ülserasyon, erozyon veya mukozal inflamasyonlarda
görülür.
Steatore (Ya¤l> D>flk>)
Steatore veya ya¤l> d>flk>; ince barsakta ya¤>n parçalanmas>, sindi-
rim veya emilim bozuklu¤u sonucunda meydana gelir (Bölüm 143).
Maldigesyon veya ya¤lar>n lümende yetersiz parçalanmas> pankreas
ekzokrin salg> bozuklu¤unda görülür (Bölüm 147). Malabsorpsiyon
veya (Bölüm 143) sindirilmifl g>dalar>n yetersiz transportu genellikle
çölyak hastal>¤> veya lenfatik transport bozuklu¤u ile birlikte bulunur.
Kab>zl>k
Kab>zl>k (Bölüm 138) daha çok yafll>larda görülür ve genellikle bir-
den çok belirti ile tan>mlan>r. Bu belirtiler; seyrek d>flk>lama, d>flk>n>n
zor ç>kmas>, tamamlanmam>fl d>flk> ç>kar>ma hissi, kar>nda fliflkinlik
veya huzursuzluk hissi seklinde olabilir. Doktorlara gelen hastalar>n
yaklafl>k %1 ila 5'inin kab>zl>k yak>nmas> vard>r. Kab>zl>k nedenleri be-
lirtileri kadar çok çeflitlidir ve yetersiz d>flk> suyu veya posa, azalm>fl
kolon motilitesi, az hareketlilik, kronik hastal>klar, ilaç kullan>m>, psi-
kolojik faktörler ve ç>k>fltaki fonksiyonel darl>klar gibi nedenleri içerir.
Tedavi plan> de¤ifliktir fakat tedavinin en basit ve temel bafllang>ç nok-
tas> hastan>n günlük lif ve s>v> al>m>n> art>rmakt>r.
Bölüm 134
Gastrointestinal Sistem Hastalar>na Yaklafl>m
957
K>s>m XII
Gastroenteroloji
fiEKn a¤r>l> hastaya
yaklafl>m.
BT = bilgisayarl> tomografi; EEG =
elektroensefalografi; EGD = özofagogastrodue-
donoskopi; US = ultrasonografi.
n a¤r>s>
olan kad>n hastalarda pelvik muayeneyi de kapsar)
Laboratuar incelemeleri-tam kan say>m>, serum biyokimyasal
testleri, karaci¤er testleri, amilaz, lipaz
Akut Kar>n A¤r>l> Hastaya Yaklafl>m
Hay>r
Normal
Normal
Normal
Neden belirlenmemifl
Peritonitli akut kar>n
Ekstraintestinal
Kar>n ve pelvis BT
EGD, kolonoskopi +/- ince barsak
grafileri
Cerrahi
Neden belirlenmemifl
Medikal veya cerrahi
Medikal veya cerrahi
Cerrahi konsültasyon
Medikal veya cerrahi
Neden belirlenmemifl
Akut kolesistit
Neden belirlenmemifl
Gözlem, a¤r>n>n giderilmesi, daha ileri incelemeler veya cerrahi konsültasyon,
EEG, anjiografi, porfiria için idrar incelemesi, psikolojik testler
Safra kesesi US (Sa¤ üst kadran
a¤r>s> var ise)