background image
Koyu Renkli
Koyu kahverengi renkli idrar, hiperbilirubinemi varl>¤>n> gösteren
hiperbiliribünüriyi akla getirir.
Libido Kayb> ve Seksüel Disfonksiyon
Erkeklerde azalm>fl libido ve impotans (Bölüm 253) sirozun belir-
tilerindendir. Serum testesteron seviyesinde azalma ve gonadotropin
seviyesinde artma alkolik sirozun bilinen komplikasyonlar>d>r. Ayr>ca
alkol metobolitlerinin toksik etkileri ve hipotalamik-pituiter-gonadal
aksta östrojenin sistemik etkileri hipogonadizmle sonuçlanabilir. Ka-
d>nlarda seksüel aktivitelere ilgi eksikli¤ine neden olan en etkili fak-
törlerin depresyon ve halsizlik oldu¤u bildirilmifltir.
Kas Kramplar>
Hayat kalitesine belirgin negatif etkisi olabilen, özellikle geceleri
bald>r, ayak parmaklar>n> etkileyen kas kramplar> karaci¤er sirozu
seyrini komplike edebilir. Bu durumun patogenezi tam olarak bilin-
memektedir.
KARACFAKTÖRLER
Kan ve kan ürünlerini kullanmay> veya temas etmeyi gerektiren
durumlar viral hepatitlerin (Bölüm 151) bulaflmas> için risk faktörü-
dür. Amerika Birleflik Devletleri'nde, özellikle 1992 y>l>ndan önce kan
transfüzyonu yap>lanlar ve 1987'den önce di¤er kan ürünlerini (örnek
olarak p>ht>laflma faktörleri) kullananlar, intravenöz uyuflturucu mad-
de (Bölüm 32) kullan>c>lar> ve kronik hemodiyaliz hastalar> viral hepa-
tit (örnek olarak, hepatit B,C ve D) bulaflmas> aç>s>ndan riskli gruplar-
d>r. Virusle kontamine olmufl aletlerle yap>lan dövme ve piercing ifl-
lemleri ve bir tak>m seksüel iliflki fleklilleri(örnek olarak, çoklu seksü-
el partner) viral hepatit için risk faktörleridir.
Alkol ba¤>ml>l>¤> karaci¤er sirozu (Bölüm 156) için önemli bir se-
beptir, ayr>ca bir çok ilaç ve beslenme takviyesi amac> tafl>yan reçeteli
veya reçetesiz tedavi ajanlar> karaci¤er hastal>¤> oluflmas>na (Bölüm
153) sebep olmabilmektedir. Karayip adalar>nda baz>lar>nda (örnek
olarak Jameika) içilen "çal> çay>" çarp>c> flekilde asit ve hepatik yet-
mezlikle ortaya ç>kan veno-oklüziv hastal>kla iliflkili olabilir. Hepatik
vasküler tromboz (Bölüm 146) ve adenom östrojen ve anabolik stero-
idlerin komplikasyonu olabilir. Aspergillus flavus küfüyle kontamine
olan besin ürünlerinin (örnek olarak, kuruyemifl) yenilmesi sonucu af-
latoksinle ve endüstride kullan>lan baz> bilefliklerle (örnek olarak, vi-
nil klorid, inorganik arsenikler) maruziyet karaci¤erin malign tümör-
leri (Bölüm 206) ile iliflkilendirilmifltir. Endemik bölgelere yap>lan se-
yahatler sonucunda leptospiroz, s>tma, Q atefli, amibiazis, ekinokok-
kozis ve fliztosomiazis (Bölüm 155) gibi karaci¤eri tutabilen enfeksi-
yonlarla karfl> karfl>ya kal>nabilmektedir.
KOMORBBEL
Sistemik hastal>klarda klinik ve subklinik olarak karaci¤er tutulu-
mu olabilir. Dekompanse sa¤ kalp yetmezli¤i (Bölüm 57) ve sepsis (Bö-
lüm 109) tablosundaki hastalarda sar>l>k görülebilir. Diabetis mellitusda
(Bölüm 248) oldu¤u gibi obezite de anormal serum karaci¤er enzim pro-
lifiyle iliflkili olabilir. Amiloidozlu hastalarda karaci¤erin amiloid ile in-
filtrasyonu hepatomegali fleklinde ortaya ç>kar. Dissemine fungemi ve
tuberkuloz karaci¤eri tutabilir. Polikistik böbrek hastal>¤>na (Bölüm
128) ba¤l> böbrek yetmezli¤i bulunan hastalarda sendromun bir parças>
olarak karaci¤er kistleri bulunabilir. Böbrek hücreli karsinomuyla (Bö-
lüm 207) ilgili klinik bir durum olarak görülebilen Stauffer sendromu,
metastaz olmaks>z>n hepatomegali ve sar>l>kla karakterizedir ve tümor
rezeksiyonu sonras> bulgular>n ortadan kalmas>yla karakterizedir. Kis-
tik fibroz (Bölüm 89) kolestazla iliflkili olabilir. Artm>fl serum aminot-
ransferaz seviyeleri hipotiroidizm ve hipertiroidizme (Bölüm 244) efllik
edebilir. Hepatomegali ve sar>l>k ataklar>yla karakterize Basedowiana-
Haban sirozu as>l olarak tirotoksikozlu hastalar için tan>mlanm>flt>r. Ka-
raci¤er hastal>¤> bulunanlarda hipertirodizm olmadan total tiroksin se-
viyelerinde art>fl>n en s>k sebebi tiroid ba¤layan globulin seviyelerinde
art>fl olmas> gibi görünmektedir, bu yüzden serbest tiroksin seviyesinin
ölçümü gerçek hipertirodizmi tespit etmek için önemlidir.
ÖZGEÇM
Sar>l>k veya anormal serum karaci¤er enzim profili hikayesi geçiril-
mifl hepatit veya bir safra tafl>n>n koledoktan geçiflini akla getirir. Lapa-
roskopik kolesistektomi dahil olmak üzere, safra kesesi ameliyat> hika-
yesi olan kolestazl> bir hastada ameliyat sonras>nda oluflup ve onar>l-
mad>¤> takdirde bilier siroza neden olabilecek bilier darl>k (Bölüm 159)
sebebiyle araflt>rma yapmaya gerek olacakt>r. Ayr>ca kronik pankreati-
in (Bölüm 147) bir komplikasyonu olarak bilier darl>klar oluflabilir.
A
Aile üyelerinde karaci¤er hastal>¤> hikayesi olmas> primer hemok-
romatoz (Bölüm 231),
1
-antitripsin eksikli¤i (Bölüm 154) ve Wilson
hastal>¤>n> da (Bölüm 230) içeren kal>tsal karaci¤er hastal>klar>n>n (Bö-
lüm 154) teflhisi için ipucu olabilir. Annesinde viral hepatit hikayesi ol-
mas> hastada perinatal edinilmifl hepatiti akla getirir.
S
Hemokromatozun (Bölüm 231) ortaya ç>k>fl flekli artalji, glukoz in-
tolerans>, hipogonadizm ve kardiyomyopatiyi içeren bir klinik tablo
fleklinde olabilir. Psikiyatrik ve nörolojik bozukluklar Wilson hastal>-
¤>n> (Bölüm 230) akla getirir. Akci¤er komplikasyonlar> olmadan da
karaci¤er hastal>¤> bulunabilen bir durum olsa da, klasik olarak amfi-
zem ve karaci¤er hastal>¤> seyreden
1
-antitripsin eksikli¤ini (Bölüm
154) akla getirir. ¤> bulunanlarda görülen
kolay morarma amiloidozu (Bölüm 296) akla getirir. "K>rm>z> gözlü",
gümüfli deri nodülleri ve solunumsal flikayetleri olan bir hasta sarkoi-
doz (Bölüm 95) aç>s>ndan de¤erlerilmelidir. Dispne hepatopulmoner
sendromu akla getirebilir. Crest sendromu (kalsinozis, Reynoud feno-
meni, özofagus dismotilitesi, sklerodaktili ve telenjektazi) (Bölüm 288)
primer bilier sirozla iliflkili olabilir.
F
Karaci¤er hastal>klar>n>n belirtileri silik, belirgin veya hiç olmaya-
bilir. Karaci¤er hastal>¤> olanlarda atefl asitli hastalarda bakterial per-
tonit ve bilier t>kan>kl>¤> olanlarda kolanjiti kapsayan enfeksiyonlar>
d>fllama gereksinimi do¤urur. Dekompanse karaci¤er hastal>¤> bulu-
nanlarda kan bas>nc> sistemik vasodilatasyondan dolay> ortalaman>n
alt>nda olmaya e¤ilimlidir.
Fetor Hepatikus
Yayg>n portosistemik flantlar> olan ilerlemifl karaci¤er hastal>¤> bu-
lunanlarda nefesle yay>lan flekerimsi bir koku hissedilebilir.
Deri, Mukoz Membranlar ve T>rnaklar
Skleral sar>l>k belli belirsiz veya aflikar olabilir. Deri ve mukus mem-
branlar>n sar>mt>rak renk de¤iflikli¤i safra yolu t>kan>kl>¤>, akut hepatit,
hepatoselüler yetmezlik veya hemoliz (Bölüm 164) nedeniyle fazla mik-
tarda bilirubin üretimine sekonder oluflan sar>l>¤> ortaya koyar. Dese-
ment membranda bak>r birikimine sekonder kornea periferinde kahve-
rengi bir çerçeve fleklinde oluflan, s>kl>kla sadece yar>k lamba muayene-
siyle görülebilen Kayser-Fleischer halkas> (fiekil 230-11) Wilson hastal>-
¤>n>n klasik bir bulgusudur. Wilson hastal>¤> (Bölüm 230) ile ilgisi ol-
maks>z>n uzam>fl kolestazda da Kayser Fleischer halkas> görülebilir.
klar>nda hiperdinamik kan dolafl>m>na
nedeniyle cilt nemlidir. Bas>nçla solan damarsal dallanmalarla karak-
terize spider telejektaziler (fiekil 134-4) yüzde, s>rt>n üst k>s>mlar>nda,
Bölüm 149
Karaci¤er Hastalar>na Yaklafl>m
1088
K>s>m XIII
Hepatoloji
fiEK