önceli¤i, hastan>n özerkli¤i, ve sosyal adalet. Modern t>p tan> ve teda- vi seçeneklerine bir bolluk getirdikçe, doktorun hasta ve toplumla et- kileflimi daha karmafl>k hale gelmifl, ahlaki ikilemlerle gerginleflmifltir (Bölüm 2). Yaln>z geleneklerden temel alan de¤il, modern zamanlara da uyacak bir ahlaki s>n>r belirlenmesine yard>mc> olmak için, hasta iyili¤inin önceli¤i, bu mesle¤in ana prensibini vurgular. Bir doktorun kendinden önce hastas>n> düflünmesi, hastada güven uyand>rmakla beraber hasta ve doktorun karfl> karfl>ya kald>¤> ekonomik, bürokratik ve politik sorunlardan etkilenmemelidir (Bölüm 5). verilerin hastan>n tercihleriyle nas>l bütünlefltirilebilece¤ine dayanarak bilgilendiren ve karar vermesine destek olan uzman bir dan>flmand>r. hasta bak>m>na ulafl>m>n geliflmesi, bu konulardaki eflitsizli¤in gideril- mesi aç>s>ndan sorumludur. lar>na ve tüm topluma yarar sa¤layan pratik, gündelik özelliklerini temsil eder. Bunlar> ve hastalar>n>n bak>m hizmetinden memnuniyeti- ni artt>ran di¤er niteliklerini kullanan doktorlar sadece profesyonellik- lerini gelifltirmekle kalmazlar, sorumluluklar>n> ve mesleki hata riskle- rini de azalt>rlar. l>flma yerleri ile tan>mlanan, geçmiflte yo¤un bak>m veya acil servisler- de, günümüzde ise yatakl> hastane servislerinde çal>flan doktorlard>r. Kaliteli bak>m hizmeti, art>k belirlenmifl zaman aral>klar>nda çal>flan yatakl> servis ve poliklinik bölümleri aras>nda koordinasyon ve etkin iletiflimi gerektirmektedir. Her zaman ulafl>labilecek tek doktora daya- nan sistemden ideal olarak bafl>nda görevli bir koordinatörün bulun- du¤u doktorlardan oluflan ekip sistemine geçifl süreci doktorlara, sa¤- l>k sistemine ve t>p mesle¤ine yeni bir u¤rafl ve çal>flma alanlar> sun- maktad>r. ¤ere önem vermeye bafllay>nca (Bölüm 11), mammografi taramas>n- dan (Bölüm 208) koroner arter bypass cerrahisinin mortalite oranlar>- na (Bölüm 74) kadar genifl içerikte sonuçlar, mant>kl> seçimin ölçütleri olmufltur. Randomize kontrollü çal>flmalardan ve kan>ta dayal> t>ptan gelifltirilen klinik rehberler ve elefltirel yöntemler, daha ucuz ve iyi so- nuçlar sa¤lama potansiyeli tafl>maktad>r. s>ndaki s>n>rl> seçim düflüncesi kalite ve sonuçlar>n tarafs>z ölçülerine dayand>r>l>rsa hastalar>n daha do¤ru sa¤l>k kurulufllar>na yönlendiril- mesi yar>flma ve tercihin akla yak>n bir tan>m> olabilir. E¤er s>n>rl> se- çenekler kalite, sonuç ve hasta doyumu yerine maliyete dayand>r>l>rsa hasta ve gerçek profesyonel doktor aras>ndaki tarihi iliflki temelden bozulur. zarar verebilmesidir. T>bba etik yaklafl>m (Bölüm 2), genetik ve gene- tik dan>flma (Bölüm 38) bilimsel geliflimin bu yan etkisinden korunma yollar>n> tart>flmaktad>r. maya yard>m eden bir uzman olarak sa¤l>k sistemine ve sistemin ma- kul s>n>rlar> içinde sa¤l>klar>n> güven içinde kendisine emanet eden hastalara karfl> olmak üzere iki yönlü sorumlulu¤u vard>r. Düflük ma- liyetli bak>m> vurgulayan doktorlara ve sa¤l>k çal>flanlar>na toplum sa¤l>¤> ve bu hedefe ulaflacak kaynaklar>n sorumlulu¤unu veren, bu- nu hastalar>n bak>mlar>ndan memnun kalmad>klar> zaman alternatif seçebilecekleri yar>flmac> bir ortamda gerçeklefltiren, sa¤l>k e¤itimi ve korunmas> üzerine titizlik gösteren bir sa¤l>k sigorta sisteminin birçok pozitif etkisi vard>r. Ancak, bu ortamda doktorlar kendilerini hastala- ra az ilgi göstermeye ve kiflisel mali ç>karlar>n> hastan>n iyili¤inin önü- ne koyarak profesyonel sorumluluklar>n> uygulamamaya iten aç>k ve gizli bask>lara karfl> dikkatli olmal>d>rlar. sel temel bilgisini geniflletmek ve yeni bilgi edinme zorluklar> cesaret k>r>c>d>r. Bilim ve bak>m temelinde yükselen bir mesle¤in bu ruh ha- linde The Cecil Textbook of Medicine modern iç hastal>klar>na genifl bir yaklafl>m yolu aralamaktad>r. targeting of preventive and therapeutic intervention. 2005;118:1126-1133. More satisfied patients are less likely to sue. torlar>n yüzyüze kalaca¤> biyoetik ikilemler yaratt>¤> kabul edilir. An- cak, ahlaki konularla ilgili kayg>lar t>p mesle¤i kadar eskidir. MÖ 400 y>llar> s>ralar>nda oluflturulan Hipokrat Yemini, Yunan doktorlar>n>n karfl>laflt>klar> birçok biyoetik ikilemde nas>l davranmalar> gerekti¤ini belirlenmesi ihtiyac>na yan>t verir. Yemin, gizlilik, kürtaj, ötanazi, dok- tor ve hasta aras>ndaki cinsel iliflkiler, bölünen sadakat ve en az>ndan dolayl> olarak hay>rseverlik ve mahkumiyet konular>na hitap eder. Hi- pokrat Yemini'nin hitap etti¤i di¤er konular, ölmekte olan hastalar>n tedavisini sonland>rma ve gerçe¤i söyleme konusundad>r. Bu ö¤ütler- le fikir birli¤inde oluruz veya olmay>z, önemli olan birçok biyoetik ko- nunun teknoloji taraf>ndan yarat>lmad>¤>, t>p mesle¤inin do¤as>nda oldu¤udur. Teknoloji bu konular> daha gündelik hale getirebilir veya ortaya ç>kma konusunu de¤ifltirebilir; ama altta yatan biyoetik konu- lar zamans>zd>r. adalet. Özerklik, insanlar>n kendi yaflam planlar>n> seçme,yürütme ve Hastalara dürüstlük Hasta gizlili¤i Hastalarla düzgün iliflkiler sürdürme Bak>m kalitesini yükseltme Bak>ma ulafl>m> gelifltirme S>n>rl> kaynaklar>n adil da¤>t>m> Bilimsel bilgi Ç>kar uyuflmazl>klar>n> çözerek güveni sürdürmek Profesyonel sorumluluklar cian charter. Ann Intern Med 2002; 1136: 243-246. |