background image
Güçsüzlük, gerçekten nörolojik bir hastal>¤>n belirtisi oldu¤unda
s>kl>kla motor ünit hastal>klar>na ba¤l>d>r (Bölüm 435, 447 ve 448) ve
genellikle hastalar taraf>ndan özel baz> fonksiyonlar>n kayb> fleklinde
belirtilir, örne¤in, merdivenleri ç>kma, sandalyeden kalkma, oturur
duruma gelme, yüksek bir rafa eflyalar> kald>rma veya kavanoz açma
gibi ifllerde güçlük gibi. Belirtiler, güçsüzlü¤ün s>k düflmeler veya tö-
kezlemeler gibi, sonuçlar>n> da yans>tabilir. Bu belirtiler belirgin flekil-
de kantitatiftir (niceliksel). Bacak kaslar> güçsüz olan, ayda bir kez ka-
dar seyrek düflen bir hastada hemen hemen de¤iflmez flekilde diz eks-
tansör kaslar>n>n ciddi güçsüzlü¤ü olabilir ve muayenede diz ekstan-
siyonunda güçsüzlük saptanabilir: baca¤> yer çekimine karfl> tam kal-
d>ramama ve dizi kilitleyememe.
Muayenede güçsüzlük bulgusu olmaks>z>n "güçsüzlük" belirtisi
genellikle nöromusküler hastal>klar sonucu geliflmez, ancak motor
ünit d>fl>ndaki nörolojik veya daha s>kl>kla tamamen sinir sisteminin
d>fl>ndaki bir hastal>¤>n belirtisi olabilir (Tablo 418-1).
Yorgunluk (Fatigue)
"Yorgunluk", "bitkinlik" ve "enerji yoklu¤u" yak>nmalar> "güçsüz-
lük" yak>nmas>na göre tan>mlanabilir bir nörolojik hastal>¤> daha az
düflündürür. Myastenia gravis gibi sinir-kas kavfla¤> bozukluklar>n>n
d>fl>nda yorgunluk nadiren motor ünit hastal>klar>n>n bir yak>nmas>-
d>r. Yorgunluk üst motor nöron hastal>¤>n>n (kortikospinal yollar) bir
belirtisi olabilir ve multipl skleroz ve di¤er multifokal SSS hastal>kla-
r>nda s>k görülen bir yak>nmad>r. Benzer flekilde bilateral kortikospi-
nal traktus veya ekstrapiramidal hastal>k yapan her türlü süreç yor-
gunlu¤a neden olabilir. Örnekler motor nöron hastal>¤> (Bölüm 435),
servikal kord bölgesinde spinal kord hastal>¤> (Bölüm 423) ve Parkin-
son hastal>¤> (Bölüm 433). Ek olarak, uyku bozuklu¤u yapan hastal>k-
lar>n (Bölüm 429) yak>nmalar> aras>nda da yorgunluk olabilir.
"Yorgunluk" da "güçsüzlük" gibi santral ve periferik sinir sistemi
d>fl>ndaki hastal>klar>n da bulgusu olabilir. Depresyon ve di¤er psiki-
yatrik ve davran>flsal bozukluklar (Bölüm 420), ve hatta güçsüzlük ya-
k>nmas> ile birlikte olan medikal hastal>klar>n hepsi s>kl>kla yorgunluk
nedenidir.
Kronik yorgunluk sendromu yan> s>ra birçok fibromyalji olgusun-
da (Bölüm 295) yorgunluk en belirgin ve özürlülük yap>c> belirtidir.
Bu bozukluklara, tutarl> nörolojik bulgular>n ve sinir sistemin de gös-
terilebilen bir patolojinin yoklu¤u ile tan> konur.
Spontan (Kendili¤inden Olan)
Hareketler
Kas tremorlar>, atmalar, se¤irmeler, kramplar ve spazmlar>n (Bö-
lüm 434) tümü s>k rastlan>lan belirtilerdir. Spontan hareketlerin nede-
ni sinir sisteminin herhangi bir seviyesinde bulunabilir. Genel olarak,
bir ekstremitenin tümünde veya birden fazla kas grubunda ayn> za-
manda olan hareketler SSS hastal>¤>na ba¤l>d>r. Tek bir kasa s>n>rl> ha-
reketler büyük olas>l>kla motor ünit (beyin sap> ve spinal kordun mo-
tor nöronlar>n> içeren) hastal>¤>n>n göstergesidir. Kas>n spontan hare-
ketleri ile birlikte fliddetli a¤r> varsa hastalar s>kl>kla kramp terimini
kullan>rlar. T>bbi olarak kramp büyük bir grup motor ünitin afl>r> kon-
traksiyonunu yans>tan bozukluk olarak tan>mlan>r. Bacak kramplar>
bazen altta yatan ön boynuz hücresi, sinir kökleri veya periferik sinir
hastal>¤>n>n belirtisi olabilir, ancak kramplar normal insanlarda, özel-
likle yafll> hastalarda s>kt>r ve genellikle iyi huyludur. Kramplar flid-
detli oldu¤unda, kas hasar>na neden olacak kadar afl>r> kas kontraksi-
yonu sonucunda, kanda kas enzim (örn; kreatin kinaz) düzeylerinin
yükselmesine neden olur.
Egzersiz yaparken kullan>lacak yak>t> kullanabilmek için gerekli
enzim eksikli¤i olan nadir kas hastal>klar> (örn; McArdle hastal>¤>) s>k-
l>kla egzersiz ile uyar>lan kas kontraktürleri ile iliflkilidir. Bu kontrak-
türler kramplarda görülen yo¤un motor ünit aktivitesine karfl>n elek-
tromiyografide (EMG) elektriksel olarak sessizdir. Kontraktürler uzun
süreli eklem hastal>¤> veya uzun süreli güçsüzlük sonucu geliflen ek-
lem hareket k>s>tl>l>¤> - ki bunlar da kontraktür olarak isimlendirilirler
- ile kar>flt>r>lmamal>d>r.
Tetaninin yo¤un kas kontraksiyonlar> s>kl>kla a¤r>l>d>r. Tetani ge-
nellikle hipokalseminin göstergesi olsa da (Bölüm 266), gösterilebilen
elektrolit bozuklu¤u olmadan da görülebilir. Tetani periferik sinirlerin
hipereksitabilitesi sonucu geliflir. Benzer flekilde, klostridium toksini
taraf>ndan oluflturulan tetanoz sendromu da (Bölüm 320), çok a¤r>l>d>r,
hayat> tehdit eden kas kontraksiyonlar> afl>r> uyar>labilir hale gelen pe-
riferik sinirlerden kaynaklan>r. Striknin zehirlenmesi ve karadul
örümce¤i zehiri gibi birçok toksik durum benzer nörojenik spazmlara
yol açar.
Kas A¤r>s>
Anormal kas kontraksiyonlar> olmad>¤> hallerde de akut kas a¤r>-
s> çok s>k görülen bir belirtidir. Bu tür a¤r> zorlu egzersiz veya akut vi-
ral hastal>k (örn; influenza) ile oldu¤unda büyük olas>l>kla kas hasar>-
n> belirtir. Bu tür hastalarda serum kreatin kinaz düzeyi s>kl>ka artm>fl-
t>r. S>k görülen ve kas hasar>n>n normal belirtisi bu durumun güçsüz-
lük veya devam eden kas patolojisi ile iliflkisinin olmas> nadirdir. Kro-
nik
kas a¤r>s> s>k görülen bir belirtidir, ancak nadiren bir kas hastal>¤>
ile iliflkilidir.
Epizodik ve Aral>kl> Güçsüzlük
Normal gücü olan bir hastada ciddi güçsüzlük veya paralizi atak-
lar> çok nadir görülen bir belirtidir. Bu tipik olarak periyodik paralizi
belirtisidir ve ayr>ca epizodik ataksiler ve miyotonik bozukluklar (Bö-
lüm 447) ile birlikte de görülebilir. Tüm bu bozukluklar iyon kanalopa-
tileridir. Bu kanalopatiler (örn; kalsiyum kanalopatisi hipokalemik pe-
riyodik paralizi) nadirdir ancak tedavi edilebilir bozukluklard>r (Bö-
lüm 447). Epizodik güçsüzlük ayr>ca myastenia gravis ve myastenik
sendrom (Bölüm 448) gibi nöromusküler kavflak bozuklu¤u olan hasta-
larda görülebilir. Ara s>ra, narkolepsili hastalar uyku paralizisinin bir
göstergesi olarak gelip geçici paraliziden yak>n>rlar (Bölüm 429).
Denge Kayb>
Yürürken dengesizlik s>k görülen bir belirtidir. Vertigo veya bafl
dönmesi yak>nmalar> ile birlikte oldu¤unda (Bölüm 454), labirent, vesti-
büler sinir, beyin sap> veya serebellum hastal>klar> olas> nedenlerdir.
Dengesizlik ve sallanma hissi, dizziness ile iliflkili de¤ilse, özellikle sal-
lanma hissi hastan>n di¤er belirtilerine oranla fazla ise duyu veya motor
fonksiyonun daha yayg>n bir bozuklu¤una ba¤l> olma olas>l>¤> vard>r.
Anormal Yürüyüfl ve Durufl
Dengeli, güç harcamadan ayakta durma ve yürüme becerisi tüm
sinir sisteminin entegrasyonunu gerektirir. Santral veya periferik sinir
sisteminin bir parças>na lokalize küçük defisitler karakteristik anor-
mallikler yaparlar (Tablo 418-2).
Duyusal Belirtiler
Duyu belirtileri negatif veya pozitif olabilir. Negatif belirtiler uyu-
flukluk hissi gibi duyu kayb> fleklinde kendini gösterir. Buna karfl>l>k
pozitif belirtiler reseptörlerin normal uyar>m> olmadan ortaya ç>kan
paresteziler ve dizesteziler gibi duyusal fenomenlerden oluflur. Pares-
tezi
ler kar>ncalanma, sürtünme, kafl>nma, bask>, gerginlik, so¤ukluk
veya s>cakl>k fleklinde hissedilebilir ve bazen a¤>rl>k hissi ile birlikte-
dir. Dizestezi terimi anormal duyular için kullan>l>r, s>kl>kla zarar ver-
meyen çok hafif bir uyar> sonras> geliflen kar>ncalanma, a¤r> veya ra-
hats>z edici bir his vard>r. Buna karfl>l>k allodini normalde a¤r>l> olma-
yan bir uyar>y> a¤r>l> alg>lamakt>r. Baz> hastalar için parestezileri ve di-
zestezileri a¤r>dan ay>rt etmek güç olabilir. Hipestezi ve hipaljezi s>ra-
Bölüm 418
Nörolojik Hastal>¤> Olan Hastaya Yaklafl>m
2617
K>s>m XXV
Nöroloji
TABLO 418-1
SIKLIKLA"GÜÇSÜZLÜK" EfiL
EDEN HASTALIKLAR
Motor ünit hastal>klar>
Üst motor nöron lezyonlar>-spastisite
Bazal ganglion hastal>klar>-rijidite
Genel medikal durumlar
Kalp yetmezli¤i
Solunum yetmezli¤i
Renal, hepatik ve di¤er metabolik hastal>klar
Alkolizm ve di¤er toksinlere ba¤l> hastal>klar
Psikiyatrik ve davran>flsal bozukluklar
Depresyon
"Malingering"