laflt>r>r ve emniyeti sa¤lamak için fazladan bak>m vermeyi gerektirir.
de, temel öz bak>mdan (örn. banyo ve tuvaleti kullanma), ba¤>ms>z ya-
flamak için gerekli aktivitelere (örn. al>flverifl, yemek haz>rlama, fatura
ödeme) kadar uzanan aktiviteleri gerçeklefltirmede yaflanan güçlükler
veya baflkalar>na ba¤>ml> olma olarak tan>mlanabilir. Yafll> eriflkinlerin
%40'> mobilite ile iliflkili aktivitelerde güçlük bildirmektedir. Bu güç-
lük, gelecekte enstrümental günlük yaflam aktiviteleri (EGYA, ev için-
deki aktiviteler) ve günlük yaflam aktiviteleri (GYA, temel öz bak>m
(Tablo 21-5). Toplumda yaflayan 65 yafl ve üzerindeki kiflilerde, EG-
YA'de güçlük %20, GYA'de güçlük %11 s>kl>kta bildirilmekte; her iki-
sinin de s>kl>¤> yaflla birlikte artmaktad>r. EGYA ve GYA'de güçlük
tespit edilen hastalar ba¤>ml> olmak için risk alt>ndad>r. 65 yafl üzerin-
deki kiflilerin %5'i bak>mevlerine yerlefltirilmektedir; bunun sebebi de
ço¤unlukla EGYA ve/veya GYA'deki ciddi hastal>klara ikincil olarak
bozulmad>r. Genel olarak, kad>nlar disabilite ile daha çok y>llar yaflar-
ken, benzer olarak yetersizli¤i olan erkekler daha erken yafllarda ölme-
ye meyilli görülmektedir. Fiziksel yetersizlik, esas olarak kronik hasta-
l>klar ve geriatrik durumlar>n sonucu olmakla birlikte, bafllang>c> ve
ciddiyeti altta yatan hastal>¤>n tedavisi, fiziksel aktivite, beslenme ve
sigara gibi di¤er faktörlerden etkilenmektedir. Birçok çal>flma, yeter-
sizli¤in önlenebilece¤ini veya ciddiyetinin azalt>labilece¤ini belirtmek-
tedir.
ile iliflkilidirler. Komorbidite, frailite için risk faktörü olabilmekte, her
ikisi de disabilite için risk faktörü say>lmaktad>r. Yetersizlikten kay-
naklanan inaktivite, frailiteyi artt>rmaktad>r, bu da bir k>s>r döngünün
mevcut oldu¤unu gösterir.
lar, tekrarlayan hastal>klar, komorbidite ve geriatrik durumlar dahil-
dir. Bunlar>n her biri tek bafl>na veya di¤er problemlerle etkileflerek di-
sabilite, ba¤>ml>l>k veya ölüme neden olabilir. Bununla beraber yafll>
eriflkinlerin sa¤l>k durumu büyük heterojenite göstermekte, en yafll>
yafl gruplar>nda da ba¤>ms>z bireyler mevcut olabilmektedir. Bu hete-
rojeniteye ba¤l> olarak yafll> hastalar bireysel sa¤l>k durumlar> ve risk
durumlar>na göre primer, sekonder ve tersiyer koruyucu hekimli¤e ih-
tiyaç duymaktad>r (Tablo 21-6). Genel olarak, koruyucu hekimlik yafl-
l> eriflkinlerde etkilidir (Bölüm 12), immünizasyondan fiziksel aktivite-
ye kadar uzanan alanda klinik deneyimler ve sa¤l>kla ilgili al>flkanl>k-
lara dikkatle e¤ilmek en yafll> yafl döneminde oluflabilecek olumsuz et-
kileri önlemektedir. Fonksiyonel bozulma riskinin çok oldu¤u akut
stres durumlar>nda (örn. hospitalizasyon veya immobilizasyon) da ko-
ruyucu yaklafl>mlar>n yap>lmas> hedeflenmelidir. Kifliler yaflland>kça
sa¤l>k durumu h>zla de¤iflti¤i için klinik bak>m ve hizmetler, hastan>n
sa¤l>¤>n> ve fonksiyonel durumunun korunmas>n> sa¤lamal>d>r.
kinlerin klinik bak>m> sa¤l>kla ilgili sonuçlar>n gelifltirilmesi için daha
efektif olmaktad>r. Daha efektif tarama metotlar>n>n gelifltirilmekte ol-
Kad>n
rin yüzdesi
t>rlama) (Data from Lethbridge-Cejku M, Vickerie J: Summary health statistics
for U.S. adults: National Health Interview Survey, 2003. National Center for He-
alth Statistics. Vital Health Stat 10; 2005. Data also from Annual Estimates of
the Population by Sex and Five-Year Age Groups for the United States: April 1,
2000 to July 1, 2004 [NC-EST2004-01]. Source: Population Division, U.S. Cen-
sus Bureau).
al: Geriatrics at Your Fingertips. Maiden,MA, Blackwell Science, Inc , for the-Ameri-
can Geriatrics Society, 2002.