d>r. Fakat insanl>k tarihine bak>ld>¤>nda, modern antibiyotiklerin ta-
rihi k>sad>r. Penisilinin 1940'l> y>llar>n ortas>nda klinik kullan>ma
girmesiyle,1969'da aya ilk ayak bas>fl aras>nda sadece 25 y>l vard>r.
Geçen ony>llar boyunca gelifltirilen yüzlerce antimikrobiyal ajan sa-
y>s>z hayat kurtarman>n yan> s>ra, kanser tedavisinde, organ nakille-
rinde ve implant cerrahisinde kullan>larak daha birçok insan>n ya-
flam kalitesini artt>rm>fl ve yaflam süresini uzatm>flt>r. Ne yaz>k ki,
geçen zaman süresince, yayg>n bakteriyel patojenlere karfl> kullan>-
lan mevcut antibiyotiklere direnç geliflimi yayg>nlaflm>flt>r, bu yüz-
den uygun antibiyotik seçimi yapmak daha zorlu ve tehdit edici ol-
mufltur. Bu durum antibiyotik öncesi ça¤a dönüfl gibi bir flanss>zl>¤a
neden olabilir.
ANT
bial tedaviye baflvurulur. Hekimin ilk karar vermesi gereken hastan>n
semptomlar>n>n infeksiyonla uyumlu olup olmad>¤>d>r. Atefl neoplas-
tik, romatolojik ve di¤er non-infeksiyöz durumlara ba¤l> olabilir. Atefl
olmas> mutlak bir infeksiyonu göstermez. Derin ven trombozu, ilaç re-
aksiyonu ve vaskülit gibi non-infeksiyöz atefl nedenleri hasta için en az
infeksiyon kadar risklidir ve gözden kaç>r>lmamal>d>r.
lanmas>nda yard>mc>d>r. Bu bilgiler olas> organizmalar> tahmin etme-
ye yard>mc>d>r. Örnek verecek olursak, sa¤l>kl> ve ola¤and>fl> bir ma-
ruziyet belirtmeyen bir insanda, elimizdeki veriler toplumsal kaynak-
l> bir pnömoni tan>s>na yönelmemize neden oluyorsa, Streptococcus
pneumonia, mycoplasma pneumonia gibi atipik bir bakteri ya da kla-
midya pneumonia öncelikle göz önünde bulundurmam>z gereken ve
antimikrobial tedaviye karar verirken düflünmemiz gereken patojenler
olarak öne ç>karlar. Balgam örne¤inin gram-boyama incelemesi de¤er-
li bilgiler verebilir.
rünmesi, baz> sufllar> metisiline rezistan olabilen staphylococcus au-
reusun varl>¤> konusunda uyar>c>d>r.
ulafl>labilir. Baz> vakalarda, flüpheli organizman>n antimikrobial ajana
olan duyarl>l>¤> yüksek kesinlik derecesiyle tahmin edilebilir. Örnek
verecek olursak, Streptococcus pyogenes izolatlar> penisilin G'ye duyar-
l>l>¤>n> korumaktad>r. Ama di¤erlerine bakacak olursak, önceden yük-
sek derecede etkinlik sahibi oldu¤u düflünülen birçok antibiyoti¤e di-
renç geliflmifltir. E. coli izolatlar>n>n tmp-smx'a ve hatta florokinolona
direnç gelifltirme oran> baz> merkezlerde önemli boyutlardad>r. Veri-
len organizma için direnç oranlar> bölgeler aras>nda, hastaneler aras>n-
da hatta ayn> hastane içindeki alanlar içinde bile farkl>l>k gösterebilir.
Bu sebeple, düzenli aral>klarla güncellenen, hastaneye spesifik antibi-
yotik duyarl>l>k verilerinin elde edilmesi önemlidir. Tablolar halinde
sunulan bu antibiyogramlar izole edilen bakteryel patojenlerin (cinse
ya da türe göre grupland>r>lm>fl) yüzde kaç>n>n test edilen antibiyoti¤e
duyarl> oldu¤unu gösterir ve bu pratikte ampirik olarak uygun tedavi
rejimini seçmede yard>mc>d>r.
lamaya en k>sa zamanda baflvurman>n klinik sonuçlar> iyilefltirdi¤i
yönünde artan say>da kan>t sunulmaktad>r. Toplum kaynakl> pnö-
moni tedavisi için yay>nlanan rehberler uygun antimikrobiyal teda-
vinin ilk dozunun hasta daha acil odas>ndayken uygulanmas>n>
öneriyor.
kültür amaçl> örnek al>nmal>d>r. Kültür sonuçlar>na göre, tan>mlanm>fl
mikroorganizma ve onun antimikrobiallere olan duyarl>l>¤> tedaviyi
yönlendirmekte kullan>labilir. Baz> durumlarda bu prensip önemini
kaybeder. Örne¤in bakteriyel menenjitten flüphelenildi¤inde, kültür
amaçl> lumbar ponksiyon yap>lmas>n>n mümkün olmad>¤> bir durum-
tirilmemelidir. Bu tür durumlarda lumber ponksiyon yap>lmas> erte-
lenmifl dahi olsa antibiyotik tedavisi öncesinde, kültür amaçl> kan ör-
ne¤i al>nmas>, beyin omurilik s>v>s>nda üreyen organizmay> s>kl>kla
aç>¤a ç>karabilir.
de temeli oluflturur. Ampirik olarak kullan>lan antibiyotikler s>kl>kla
tedavinin devam> için de uygun olabilir, ve ayn> flekilde devam edile-
bilir. Di¤er durumlarda, tan>mlama ve duyarl>l>k testleri sonuçlar>yla,
daha dar spektrumlu, daha iyi tolere edilebilen ve daha ucuz antimik-
robiyaller seçilebilir. Testler sonucunda, ampirik rejimin tedavi etmek-
te yetersiz kald>¤> patojenler saptan>rsa, anti-infektif tedavi yeni ajan-
lar eklenerek ya da varolan ajan de¤ifltirilerek geniflletilebilir.
amaçlan>r. S. pyogenes'in penisilin G'ye duyarl>l>¤>n> ölçmek gerek-
medi¤i halde baz> sufllar>n>n makrolidlere ve di¤er antimikrobiyallere
dirençli olmas> ve ilaca tahammül edemeyen hastalarda alternatif ajan-
lar>n denenebilmesi için, bafllang>çta duyarl>l>k örneklemesini genifl
tutmak faydal> olabilir. Antibiyoti¤in etkinli¤i yüksek bir güvenilirlik-
le öngörülebiliyor olsa dahi, duyarl>l>k testleri hala yararl>d>r. Örne-
¤in, yüzlerce izolat> inceleyen sürveyans çal>flmalar>, vankomisin ve li-
nezolidin klinik örneklerden elde edilen hemen hemen bütün S.aure-
us sufllar>n> inhibe etti¤ini göstermifltir.
da bu ajanlar> test etmek makul görünmeyebilir, fakat nadir de olsa bu
ajanlara dirençli izolatlarla karfl>lafl>lmaktad>r. Bunlar> tespit etmek
epidemiyolojik aç>dan ve tedavi aç>s>ndan avantajl> olacakt>r. Vanko-
misin ve linezolidden daha s>k kullan>lan ajanlara olan duyarl>l>¤> be-
lirlemek ise, daha ucuz ve daha uygun bir tedavi yolu çizmeyi müm-
kün k>lar. Bir ya da iki antibiyotik s>n>f>n>n yo¤un kullan>m>n> önle-
mekle, klinisyen bu de¤erli antimikrobiallere direnç geliflimini en aza
indirir.
den antimikrobiallerin test edilmesi nihai tedaviye karar vermede
esast>r. Bu tetkik özellikle gram negatif bakteriler için önemlidir. Ente-
robakter ailesinde s>k kullan>lan ajanlara direnç gelifltiren birçok orga-
nizma izole edilmifltir. Ayaktan tedavi gören hastalarda bile saptana-
bilmektedir ve önceden yayg>n olarak aktif oldu¤u düflünülen 3. ku-
flak sefalosporin, florokinolon ve aminoglikozid gibi ajanlar art>k eski-
si kadar güven vermemektedir. Pseudomonas aeruginosa, Acinetobacter
baumanii ve Stenotrophomonas maltophilia gibi türlerin dirençli izolatlar>
ise, ilaç rezistans>n>n daha da düflündürücü problemleriyle karfl>lafl>l-
mas>na neden olur.
klinik mikrobioloji laboratuarlar>nda kullan>lan testler temelde 3 gru-
ba ayr>l>r: Seri dilüsyon testi, disk diffüzyon testi, gradyent diffüzyon
testi. Minimal inhibitör konsantrasyon, test edilen antibiyoti¤in mikro-
organizman>n üremesini inhibe eden en düflük dozunu ifade eder.
mifl say>da mikroorganizman>n ekimi yap>l>r. 35-36 C'de, belirlenmifl
sürede (genellikle 16-24 saat) inkübasyon sonras> dizi halindeki agar
veya broth besiyerleri mikroorganizma üremesi aç>s>ndan, içinde an-
tibiyotik bulunmayan kontrol besiyeriyle karfl>laflt>rmal> olarak ince-
lenir. Direk inspeksiyonla agardaki koloni oluflumunu veya broth be-
siyerindeki bulan>kl>¤>n oluflumunu engelleyen en düflük konsan-
trasyon (MIC) belirlenir. Bu metodda yap>lan düzenlemeler, ifllem-
deki birçok aflaman>n otomasyonuna izin vermifl ve testin verimlili¤i
artm>flt>r.