background image
Spesifik Olmayan Bulgu ve Semptomlar
Yafll> eriflkinlerin daha genç olanlardan farkl> oldu¤u ikinci nokta
hastal>klar>n>n spesifik olmayan semptom ve bulgular göstermeye da-
ha yatk>n olmas>d>r. Pnömoni ve inme, birincil semptom olarak men-
tal durumda spesifik olmayan de¤iflikliklerle ortaya ç>kabilir. Benzer
olarak, sessiz miyokard infarktüsü s>kl>¤> yaflla beraber artmakta, tipik
gö¤üs a¤r>s> yerine mental durum de¤iflikli¤i, sersemlik hissi ve kuv-
vetsizlik ile baflvurma s>kl>¤> da artmaktad>r (Bölüm 48). Sonuç olarak,
geriatrik hastalar>n tan>sal de¤erlendirilmesinde orta yafll> eriflkinler
de¤erlendirilirken göz önünde bulunduruldu¤undan daha genifl
spektrumlu hastal>klar göz önünde bulundurulmal>d>r.
Frailite (K>r>lganl>k)
Yafll> eriflkinlerde görülen üçüncü durum da frailitedir. Frailite,
(k>r>lgan yafll>) azalm>fl kas kütlesi, güçsüzlük, bozulmufl egzersiz ka-
pasitesi, motor performansta yavafllama, azalm>fl fiziksel aktivite ve
kilo kayb>ndan oluflan semptom ve bulgular> kapsayan bir zay>flat>c>
sendromdur. Baz> tahminlere göre bu sendromun tamam> toplumda
65 yafl ve üzerinde %7, 85 yafl ve üzerinde %25 s>kl>kta bulunmaktad>r.
Bak>mevlerinde kalmakta olan yafll> eriflkinlerin de büyük k>sm>nda
frailite mevcuttur. Frailite; azalm>fl rezerv ve akut infeksiyon veya ze-
delenmeden hospitalizasyona kadar her tür strese karfl> artm>fl hassa-
siyetin oldu¤u, invaziv terapilerin tolere edilemeyece¤i bir durumdur.
Frailite sendromu, artm>fl düflme riski, hospitalizasyon ihtiyac>, disabi-
lite ve mortalite ile iliflkilidir. Frailitenin en önemli parças>n>n sarkope-
ni veya yafla ba¤l> kas kütlesinde azalma oldu¤unu gösteren kan>tlar
vard>r. Sarkopeni va kas kütlesinde kay>p 65-70 yafl aras>nda %13-%24,
80 yafl ve üzerinde %60 s>kl>kta görülmektedir. Çeflitli fizyolojik sis-
temlerde; inflamasyon, immun fonksiyon, hormonal durum ve glukoz
metabolizmas>n>n da dahil oldu¤u regülasyon bozuklu¤u, sendromun
altta yatan sebebidir ve stres durumunda homeostaz> koruma yetene-
¤inde azalma ile sonuçlan>r. Subklinik hastal>klar (örn. ateroskleroz),
son dönem kronik hastal>klar (örn. kalp yetmezli¤i) ve komorbid has-
tal>klar>n kombinasyonu sendromun geliflimini h>zland>rabilir. Ran-
domize, kontrollü çal>flmalar>n kan>tlar>; beslenme deste¤i ile birlikte
olsun ya da olmas>n direnç egzersizi ve evde fizik tedavi ya¤s>z vücut
kütlesini ve kuvveti, en zay>f yafll> eriflkinlerde bile artt>rabilir.
Bu
kan>t> frailitenin erken dönemlerinde çaresi bulunabilir oldu¤unu, son
dönem frailitenin ise ölümün habercisi oldu¤unu gösterir.
Kognitif Bozukluk
Dördüncü olarak, kognitif bozukluk kifliler yaflland>kça artmakta-
d>r (Bölüm 25 ve 26). Kognitif bozukluk; düflmeler, immobilizasyon,
ba¤>ml>l>k, hastaneye veya bak>mevine yat>r>lma ve mortalite gibi
1, 2
Bölüm 21
Yafllanman>n Epidemiyolojisi: Toplum Yafllanmas>n>n Anlam>
114
K>s>m IV
Yafllanma ve Geriatri
TABLO 21-1
TOPLUMDA YAfiAYAN 65 YAfi VE
ÜZERKRON
Hipertansiyon
Artrit
Kalp hastal>¤>
Diyabet
Amfizem ve kronik
bronflit
Böbrek hastal>¤>
Malin neoplasm
Görme problemi
Sinüzit
Karaci¤er hastal>¤>
Ülser
Obezite
Düflük kilolu
17,509
16,621
10,729
5,671
3,695
2,816
1,237
7,145
12,281
5,783
4,315
368
4,184
6,980
805
38.1
36.3
45.6
40.5
31.6
60.2
41.0
49.6
39.8
30.3
14.8
15.2
26.8
15.2
20.1
65 yafl
Üzerinde
Hastal>¤>
Olanlar>n
Say>s>
(Binler ile)
18 yafl ve Üzerinde
Hastal>¤> Bildiren
Tüm Eriflkinlerin
içinde 65 yafl
Üzerinde Hastal>¤>
Bildiren Tüm
Bireylerin Yüzdesi
From Lethbridge-Çejku M, Vickerie J: Summary health statistics for U.S. adults:
National Health Interview Survey, 2003. National Center for Health Statistics. Vital
Health Stat 2005;10(225):16-63.
TABLO 21-2
65 YAfi VE ÜZER
ORANLARI (100.000 BAfiINA), 1981-2002
1981
2002
Yüzde 1981'den
2002'ye de¤iflim
2547
1585
-38.5
624
393
-37.0
1056
1091
3.3
186
301
61.8
207
161
-22.2
6
159
2550
Kalp Hastal>¤>
Kanser
KOAH
Pnömoni ve influenza
Alzheimer Hastal>¤>
From Lethbridge-Çejku M, Vickerie J: Summary health statistics for U.S. adults: National Health Interview Survey, 2003. National Center for Health Statistics. Vital Health Stat
2005;10(225):16-63.
TABLO 21-3
KARD
ÇALIfiMASINDAK< 65 YAfi VE ÜZER< ERKEK VE
KADINLARDA 5 YILLIK MORTALGÖSTERGELER<*
Sosyodemografik
Antropometrik
Sa¤l>k al>flkanl>klar>
Kardiyovasküler risk faktörleri
Serum ölçümleri
Klinik olarak belirgin hastal>k
Subklinik hastal>k
Hastal>¤>n getirdikleri
Yafl (yafll>)
Cinsiyet (erkek)
Gelir (<50000$/y>l)
Kilo (düflük)
Fiziksel aktivite (az)
Sigara (paket y>l)
Brakiyal sistolik kan bas>nc>
(yüksek)
Posterior tibial arter kan bas>nc>
(düflük)
Diüretik kullan>m> (ciddi KKY ve
karaci¤er hastal>¤> olan
kiflilerde)
Açl>k plazma glukozu (yüksek)
Albümin (düflük)
Kreatinin (yüksek)
KKY
Zorlu vital kapasite, mL (düflük)
Anormal ejeksiyon fraksiyonu
noninvaz ölçülmüfl mL
(düflük)
Aort darl>¤> (orta-ciddi)
Majör EKG anormalli¤i
(büyük)
Enstrümental günlük
aktivitelerde güçlük (2)
Kognitif bozukluk (fazla)
Bozulmufl öz bak>m
*Kabul s>ras>nda kanseri olmayan kifliler
KKY: konjestif kalp yetmezli¤i; EKG: elektrokardiyogram
Fried LP, Kronmal RA, Newman AB, et al: Risk factors for 5-year mortality in older
adults: The Cardiovascular Health Study. JAMA 1998; 279: 585-592'den al>nm>flt>r.