allerjiyle kar>flt>rabilirler; allerjik reaksiyon olarak düflünülenlerin bü-
yük k>sm> gerçek ilaç alerjisi de¤ildir. Penisilin allerjisi oldu¤unu söy-
leyen hastalara yap>lan deri testinde %20'sinden daha az>nda allerjik
reaksiyon saptanm>flt>r. Hastan>n ilaçlara gerçek yan>t>n> ortaya ç>kar-
mak, yan>t>n gerçek bir allerjik reaksiyon olup olmad>¤>n>n belirlen-
mesini h>zland>r>r.
Sosyal ve Mesleki Öykü ve
Risk Faktörleri
Sosyal öykü, sadece önemli veri toplamaya de¤il, hastan>n kendi-
ne özgü de¤erlerini, destek sistemlerini ve sosyal konumunu anlama-
ya da yard>mc>d>r. Sosyal öykü her hastaya göre biçimlendirilmelidir
ve doktor merkezli sorgulamaya, hasta merkezli kayg> ve de¤erlerin
ifadesine izin vermelidir. Hastal>k için risk faktörlerini etkileyen veri-
ler toplanmal>d>r ve bu veri toplama, madde ba¤>ml>l>¤>n>n yarg>lan-
madan de¤erlendirilmesini de içermelidir. Tütün öyküsü; enfiye, tü-
tün çi¤neme, puro ve sigara içmeyi kapsamal>d>r (Bölüm 30). Alkol
kullan>m> nicel olarak belirlenmeli ve hastan>n yaflam> üzerine etkisi
de sorgulanmal>d>r (Bölüm 31). Yasal olmayan maddelerin geçmiflte
veya bugünkü kullan>m>, reçeteyle sat>lan a¤r> kesici veya sedatifler ve
intravenöz ilaç kullan>m öyküsü al>nmal>d>r (Bölüm 32). Cinsel öykü;
bugünkü cinsel aktiviteyi, partner say>s>n> ve geçmifl öyküyü kapsa-
mal>d>r. Meslek öyküsü; bugünkü ve geçmiflteki meslekleri, askeri de-
neyimleri, önemli hobileri içermelidir. Gazilerde savafl öyküsü, hiz-
mette geçen y>l say>s> ve bulundu¤u bölgeler soruflturulmal>d>r.
Doktor, ayn> zamanda hastan>n sosyo-ekonomik düzeyini, sigor-
tas>n>, ilaçlar> al>m gücünü ve tedavisi yönünden etkisi olaca¤> için
geçmiflte ve bugün sa¤l>k hizmetine ulafl>mda yaflad>¤> engelleri de
sormal>d>r (Bölüm 5). Hastan>n medeni durumu ve yaflama koflullar>
(kiminle yaflad>¤>, hasta için önemli stres kaynaklar>) hastal>k için risk
faktörleri olarak önemlidir ve hastan>n tedavisini belirlemede rol oy-
nar. Hastan>n de¤erleri, ileri karar direktifleri de kapsanarak sorulma-
l>d>r (Bölüm 4). Doktor, hastan>n en yak>n akrabalar>na, vekil karar ve-
ricilerine, acil durum ba¤lant>lar>na, sosyal destek sistemlerine ve mâ-
li, duygusal ve fiziksel desteklerine iliflkin bilgileri kaydetmelidir.
Bir hastan>n al>flkanl>klar>n>n ve sosyal durumunun anlafl>lmas>,
risk faktörlerinin anlafl>lmas>n> sa¤lar, uygun hasta-doktor iliflkisinin
kurulmas>nda hayatidir ve en iyi tedaviyi planlamaya götürür.
Aile Öyküsü
Hastan>n aile hikayesinin önemi giderek artmaktad>r; çünkü t>pta
genetik hakk>ndaki bilgi h>zla genifllemektedir. Aile hikayesi asla di-
agnostik de¤ildir; ama artan say>da hastal>k için (örne¤in kalp hastal>-
¤>, meme kanseri veya Alzheimer hastal>¤>), pretest olas>l>¤>n> etkile-
yen risk tabakaland>rmas>na izin verir. Kalp hastal>¤> gibi yayg>n has-
tal>klarda birinci derece akrabalardaki hastal>k bafllama yafl> ve hasta-
l>¤a ba¤l> ölüm olup olmad>¤> sorulmal>d>r (Bölüm 49). Bir hasta, birin-
ci derece akrabas>n>n miyokard enfarktüsü geçirdi¤ini bildirirse, has-
tan>n miyokard enfarktüsü aile öyküsünün olabilirlik oran> (LR)
19'dur. Hastalar, hastal>¤>n olmad>¤>na iliflkin yeterli bilgi vermeyebi-
lirler; ancak aile öyküsünde miyokard enfarktüsünün bu eksikli¤i, ola-
bilirli¤i üçte bir oran>nda azalt>r. Genelde aile öyküsünün özgünlü¤ü
Bölüm 6
Hastaya Yaklafl>m: Öykü ve Fizik Muyane
26
TABLO 6-1
OV
KLTOPLAMAK <Ç
1
exp physical examination/veya physical exam$.mp
2
medical history taking.mp
3
professional competence.mp
4
(sensitivity and specificity).mp veya (sensitivity and specificity), tw
5
(reproducibility of results or observer variation).mp
6
diagnostic tests, routine/
7
(decision support techniques or Bayts theorem).mp
8
1 veya 2 veya 3 veya 4 veya 5 veya 6 veya 7
9
8 i s>n>rlar (Ovid tam metin
10 exp knee injuries
11 10 ve 9
12 exp splenomegaly
13 9 ve 12
*OVID Technologies, Inc. Bir durum ve bir fizik bulgu örnekler olarak verilir. K>saltma-
lar veya arama terimi k>saltmalar> flöyledir: "exp", bafll>¤>n tüm alt bafll>klar> içermesi
için "exploded". "exam$" s>nav, s>nava girme, s>nav yapan terimlerini içerir. "mp" bafl-
l>kta, özette, kay>t numaras> kelimesinde, veya a¤daki konu bafll>¤>ndaki kelime ve
sözcük için arama yapar. Step 9 aramay> sadece insanlardaki araflt>rmalarla s>n>rlar
ve labilir. E¤er arama çok az bafll>k gösterirse, tam
metine ulafl>lma s>n>rlamas> kald>r>larak arama tekrarlan>r. Çok fazla sonuç elde edil-
diyse, 8. ad>mdaki baz> bafll>klar elenebilir.
TABLO 6-2
HASTANIN MED
Hastan>n tan>m>
Yafl, cinsiyet, etnik geçmifl, ifl
T>bbi hizmet almak istemesinin esas nedeni
De¤erlendirmenin amac>n> belirtin (daima hastan>n kelimeleriyle)
Hastan>n bak>m>na kat>lan di¤er doktorlar
Hastan>n primer sa¤lay>c>s> olarak tan>mlad>¤> doktor veya hastay>
gönderen doktoru dahil edin. Vizit konusunda bilgi almas> gereken
tüm doktorlar>n irtibat bilgilerini al>n
Medikal bak>m aramaya yol açan bugünkü nedenin öyküsü
Kronolojik bir flekilde, vizit nedeninin geliflimini, daha sonra her ana
semptomu saptay>n. Hastan>n tedavi aramas>n>n nedenini
ö¤renmek, doktorun önemli oldu¤una inand>¤> fleyden daha
önemlidir.
Tüm bilgi toplanmadan bir tan>n>n tahmin edildi¤i "premature
kapanmaya" engel olmak için dikkatli olun.
Medikal ve cerrahi öykü
Bugünkü sorunu ile iliflkisi olmayan di¤er hastal>klar ve/veya eski
cerrahileri liste yap>n
Reçeteli ve reçetesiz tüm ilaçlar>n> dozlar>yla listeleyin
Vitamin ve bitkisel ilaçlar> sormay> hat>rlay>n
Allerjiler ve ters reaksiyonlar
dalara allerjik reaksiyonlar> listeleyin. Spesifik
reaksiyonu kaydedin (ör. ar> kovan>). Allerjileri ters etkilerden ve
ilaç intolerans>ndan ay>rdedin (ör. Dispepsiyi nonsteroid
anti-enflamatuar ilaçlardan)
Sosyal ve mesleki öykü
Hastan>n flimdiki ailesini ve ola¤an bir gününü anlat>n. Mesleki öykü
hastan>n flimdiki ve geçmifl ifline odaklanmal>; çünkü flu andaki
sorunu ile ilgili olabilir. Gazilerde muharebe, hizmet y>l>, risk
faktörü olan alanlardaki görevlerini içeren askeri geçmiflini sorun
Risk faktörleri
Tütün kullan>m>, yasal olmayan ilaç kullan>m>n>n öyküsü, cinsel
bulaflan hastal>klar için risk faktörleri (human immunodeficiency
virus ve hepatit)
Aile öyküsü
Birinci derece akrabalar>nda hastal>k öyküsü ve hasta için risk
faktörü olabilecek durumu olan aile bireylerinin listelenmesi
(ör. Genç yaflta kardiyovasküler hastal>k, malignansi, bilinen
genetik hastal>k, uzun yaflam)
Sistemlerin gözden geçirilmesi (bak>n>z Tablo 6-3)