background image
Bulant> ve Kusma
Bulant> ve kusma GIS hastal>klar>n>n veya GIS d>fl> hastal>klar>n da
(Tablo 134-3) bir belirtisidir. S>v> ve elektrolit dengesizli¤i, beslenme
eksiklikleri, aspirasyon pnömonisi (Bölüm 94), Mallory-Weiss y>rt>¤>
(Bölüm 140) ve özofagusta y>rt>lmaya sebep olabilir.
Bulant>, kusma uyand>ran hofl olmayan bir histir. Ö¤ürme (kuru
kusma), kusman>n mide içindekilerin a¤>zdan boflalt>lmayan bir for-
mudur ve kar>n-gö¤üs kaslar>n>n istemli kas>lmas> ile koordine edilir.
Kusma, gastrik içeri¤in a¤>zdan kuvvetli flekilde ç>kar>lmas> ile
oluflur. Ani geliflen bulant> ve kusma; gastrointestinal sistemin herhan-
gi bir yerindeki akut t>kanma (barsak t>kanmas> vs), inflamasyon veya
iskemi; di¤er akut enfeksiyonlar; ilaç etkisi; hamilelik veya kafa trav-
mas>nda geliflebilir. Kronik bulant> ve kusma ise hamilelik, ilaç al>m>,
diyabetik gastroparezis (Bölüm 247) gibi motilite bozukluklar>nda,
k>smi obstrüksiyonlarda, intrakranial hastal>klarda (Bölüm 199), psi-
konejik bozukluklar veya metobolik- endokrin hastal>klarda görülebi-
lir.
Bulant> tek bafl>na aylar ve y>llarca deva eden-kronik, dirençli ve-
ya tekrarlayan flekillerde olabilir. Kusmal> veya kusmas>z bulant>larda
sebebin bulunmad>¤> durumlarda ondansetron;
selektif 5-HT
3
1a re-
septör antogonisti (4-8 mg po 12 saat ara ile) gibi antiemetikler veya te-
gaserod; 5-HT
4
reseptör parsiyal agonisti (2-6 mg oral yoldan 12 saat
ara ile) gibi prokinetik ajanlar semptomatik tedavide kullan>labilir .
Disfaji (Yutma Zorlu¤u), Odinofaji (A¤r>l> Yutma) ve
Gastroözofagiyal Reflü (GÖR)
Disfaji (Yutma Zorlu¤u)
Disfaji veya s>v>-kat> g>dalar>n yutulamama hissi yayg>n bir semp-
tomdur; orofaringeal disfaj> ve özofagiyal disfaji olarak ikiye ayr>labi-
lir. Kas-sinir hastal>klar>, mekanik darl>klar, çizgili kas hastal>klar>,
depresyon ve demans disfaji sebebi olabilir. Hastalar, yiyeceklerini hi-
pofarinksten özofagus üst k>sm>na itemezler ve disfaji belirtisi üst ser-
vikal bölgede lokalize olur. Yemek esnas>ndaki öksürme veya aspiras-
yon g>dalar>n trakea-bronfl sistemine geçti¤ini gösterir. Özofagial dis-
faji (Bölüm 140) sebepleri; akalazya (gevfleme kusuru), diffuz özofagi-
al spazm, skleroderma gibi motilite hastal>klar> ya da benin darl>k, hal-
ka (ring) ve neoplasm gibi mekanik engeller olabilir. Motilite bozuklu-
¤unda hasta hem s>v>lar> hem de kat>lar> yutmada zorluk çeker. E¤er
yaln>zca kat> g>dalar> yutmada zorlan>yor ise mekanik nedenler düflü-
nülmelidir. Benin darl>klar bafllang>çta aral>kl> yutma zorlu¤u seklin-
de bafllay>p ve zamanla esophagus daha da daralaca¤>ndan ileri düzey
yutkunma zorlu¤una de¤iflebilir. Schatzki halkas> veya "steakhouse
1
Bölüm 134
Gastrointestinal Sistem Hastalar>na Yaklafl>m
958
K>s>m XII
Gastroenteroloji
n a¤r>s> olan
kad>n hastalarda pelvik muayeneyi de kapsar)
Laboratuar incelemeleri-tam kan say>m>, serum biyokimyasal
testleri, karaci¤er testleri, amilaz, lipaz
Kronik Kar>n A¤r>s> Olan Hastaya
Yaklafl>m (>6 ay)
Tedavi
Tedavi
Tedavi
Tedavi
Tedavi
Hay>r
Hay>r
Evet
Normal
Normal
Normal
Altta yatan neden biliniyor
Kilo kayb>, atefl veya di¤er sistemik
semptomlar
<40 yafl ve IBS için Roma kriterlerini karfl>l>yor
Neden belirlenmemifl
Neden belirlenmemifl
Neden belirlenmemifl
Veya >40 yafl ve IBS için Roma
kriterlerini karfl>lam>yor
BT inceleme
EGD, kolonoskopi
endoskopi
Gözlem, antiasit tedavi, konstipasyon veya diyare gibi semptomatik rahatlamaya
yönelik tedavi, ek olarak parasetamol, NSA<< veya narkotikler gibi a¤r> kesicilerin
do¤ru kullan>m>
Safra kesesi ultrasonografisi, mide boflalma çal>flmalar>, ERCP, endoskopik
ultrasonografi veya angiogram ve/veya jinekolojik, cerrahi veya psikiyatrik
konsültasyonlar hastan>n semptomlar>n>n niteli¤ine göre belirlenir. fiayet asit var
ise parasentez yap>l>r
fiEKn a¤r>l> hastaya yaklafl>m. BT
= bilgisayarl> tomografi; EGD = özofagogastroduedonos-
kopi; ERCP = endoskopik retrograd kolanjiyopankreati-
kografi; IBS = irritable barsak sendromu; NSA<< = nonste-
roidal anti-inflamatuvar ilaç.