D>flta ektodermal kökenli epidermis ve onun alt>nda mezenkimal kö-
kenli dermisten oluflur. Derinin yap>s>, deriyi oluflturan ö¤elerin kal>n-
l>¤> ve epitelyal kökenli özelleflmifl yap>lar> (örne¤in k>l, t>rnak, ter bez-
leri ve sebase bezler) bak>m>ndan vücutta bulundu¤u bölgeden bölge-
ye göre kayda de¤er oranda de¤iflkenlik gösterir. Deri sistemik hasta-
l>klarda s>kl>kla etkilenir ve ayn> zamanda deriye s>n>rl> birçok hastal>-
¤>n yerleflim yeridir. Radyasyon, günefl >fl>¤>, toksinler, iritanlar, aler-
jenler ve infeksiyon ajanlar> gibi d>fl uyaranlarla hasarlan>r.
dermis alttaki dokular için bir yast>k ifllevi görmesinin yan> s>ra hasar
ve travmaya karfl> bir bariyer oluflturur. Epidermis sürtünmeye ve te-
¤etsel strese karfl> koyar. D>fl maddelere karfl> geçirgen olmayan bir ba-
riyer olan stratum korneum avuç içi ve ayak tabanlar>nda koruma ve
yast>k görevi sa¤lamak için kal>nlaflm>flt>r.
m>yla derideki >s> de¤iflimi düzenlenerek so¤uk iklimde >s>n>n tutul-
mas> ve egzersiz sonras> >s>n>n eliminasyonu sa¤lan>r.
karfl> savunma için tasarlanm>fl immün yan>t>n en d>fl çemberini olufl-
turur.
alg>layan organlard>r.
köken alan epidermis ve mezenkim kökenli dermistir. Bu iki tabaka
bazal lamina denilen bazal membran zonunda birleflir.
adezyon yap>lar> epidermisin birarada tutulmas>n> sa¤lar (fiekil 461-2).
Epidermisin ölmekte olan ürünü olan stratum korneum d>fl organizma
ve toksinlerin penetrasyonuna karfl> koyar ve su kayb>n> önler. Bazal
lamina epidermal ve dermal proteinlerden köken alan, epidermisi der-
mise ba¤layan ve ay>r>c> darbelere karfl> koyan karmafl>k bir yap>d>r.
n>kl> bir destek dokudur ve epidermal adneksial yap>lar> içerir. Kan
damarlar> ve sinirler, papiller dermiste yerleflen yüzeyel pleksus ve
adneksial yap>lara giden daha derin pleksus olarak ikiye ayr>l>rlar.
Dermis, fasya ve alt>ndaki kas tabakas>ndan, deri alt> ya¤ dokusu ile
ayr>l>r; böylece derindeki iç yap>lardan daha serbest hareket edebilir.
dermisi ve stratum korneum bariyerini delerek yüzeye ulafl>rlar (fiekil
461-1). K>l folikülü k>l siklusunu kontrol eden özelleflmifl epitelyal, pig-
ment ve mezenkimal hücre popülasyonlar>n> içeren döngüsel bir yap>-
d>r. Ekrin ter bezleri teri do¤ruca stratum korneumdan atarlar. Apok-
deri, yüz, gö¤üs, s>rt, koltukalt> ve kas>klardaki sebase k>l foliküllerine
aç>l>rlar. Deri genifl bir kan damar> ve sinir a¤>na sahiptir. Yüzeyel vas-
küler pleksus, papiller dermisteki genifl kapiller ilmek kompleksiyle
epidermisi besler. Derin vasküler ve sinir pleksusu, dermisteki adnek-
sial yap>lar> inerve eder. Apokrin ve sebase bezleriyle k>l folikülleri ve
ekrin ter bezleri, stratum korneumu penetre ettikleri için transepider-
mal ilaç emiliminin ana yollar>n> olufltururlar.
Farkl>laflma
hücreleri ve Merkel hücreleri) oluflur. Çeflitli uyaranlara yan>t olarak
lenfositler, dermal makrofajlar, nötrofiller ve eozinofiller gibi göç etme
özelli¤i olan hücreler epidermise girer. Keratinositler birbirlerine des-
mozomlar arac>l>¤>yla s>k>ca ba¤l>d>r ki bu desmozomlar sert keratin
a¤>na ba¤lan>r ve epidermise güç kazand>r>rlar. Bütünlü¤ü bozulma-
m>fl epidermisin bazal tabakas>, bazal membran zonuna iyi derecede
organize olmufl adhezyon yap>lar> olan hemidesmozomlar arac>l>¤>yla
tutunur (fiekil 461-2). Tutturucu bileflkeler, çevredeki keratinositleri
birbirlerine ve aktin mikrofilaman a¤>na ba¤lar. Bu bileflkeler aktin
arac>l> hareketle de iliflkilidir ve daha esnek yap>flmalar sa¤larlar. Lan-
gerhans hücreleri ve melanositler, E-cadherin içeren tutturucu bileflke-
leri arac>l>¤>yla keratinositlere tutunurlar; böylece dendritik yap>lar>n>
korurlar.
dikensi hücrelere, granüler tabakadaki ölen hücrelere ve stratumdaki
korneositlere farkl>laflt>¤>, genetik olarak programlanm>fl bir süreçtir.
Bu süreç s>ras>nda keratinositler de¤iflik fonksiyonel özelliklerini yan-
s>tan çeflitli de¤iflimlere u¤rarlar. Keratinosit ismi, çözünmeyen sert
demetler oluflturarak epidermise güç veren ara filaman keratinden
gelmektedir. Keratinler, iki baz ve iki asidik keratinden oluflan tetra-
merlerden oluflur (K5/14 bazal tabakada, K1/10 spinöz tabakada,
K6/16 hiperproliferatif epidermiste, K9/19 avuç içi ve ayak taban>n-
da). Keratinin çok çeflitli özellikleri vard>r ve insanlarda saç ve t>rnak-
lar>n, hayvanlarda ise gaga, t>rnak ve tüylerin major bileflenidir.
kadherinlerinin homofilik ba¤lanmas> ve kateninler yard>m>yla hücre-
de aktin filamanlar>n adezyon yap>s>na ba¤lanmas>yla olur (fiekil 461-
3A). Desmozomlar cadherinlerin homologu olan ve plakoglobin ve
plakofilin gibi çok say>da ilgili proteinle birlikte keratinle adezyon ya-
p>lar> oluflturan desmoglien ve desmokolinlerden oluflur (fiekil 461-
3B). Bazal keratinositler, bazal laminaya bazal hücre keratin filaman
a¤>na ba¤l> özelleflmifl bir adezyon yap>s> olan hemidesmozomlarla tu-
tunur (fiekil 461-3C). Epidermisin progresif farkl>laflmas> protein eks-
presyonu ve fonksiyonundaki spesifik de¤iflimlerle ilgilidir.
reseptörler içerdi¤inden apoptozise dirençlidir. Germinatif tabaka ya-
ra iyileflmesine yard>m için göç eden epitelyal bir uzant> haline gelebi-
lir.
membran>yla çapraz ba¤ oluflumu ile iliflkilidir), koruyucu antioksi-
dan a¤ (glutatyon redüktaz, peroksidaz, katalaz), sitokinler, kemokin-
ler, lameller yap>lar ve keratohyalin granülleri sentezini yapar.
ratin çapraz ba¤ oluflumunu indükler. Lameller yap> içeri¤i hücre d>fl>
alana hücre membran> ile lameller yap> füzyonu yoluyla sal>n>r.