background image
noklonal immünglobulinler olan bu bantlar MS için spesifik de¤ildir,
sistemik lupus eritematozus, insan immün yetmezlik virüsü enfeksi-
yonlar> ve inme gibi di¤er enflamatuvar veya non-enflamatuvar süreç-
lerde de görülebilirler.
BOS polimeraz zincir reaksiyonu herpes simpleks ensefaliti (Bö-
lüm 439) için h>zl>, duyarl> ve özgül bir testtir ve bu nedenle tan>da be-
yin biyopsisinin yerini alm>flt>r. BOS VDRL (Cinsel Yolla Bulaflan Has-
tal>klar Araflt>rma Laboratuvar>) analizi nörosifiliz (Bölüm 341) için öz-
gül ancak çok duyarl> olmayan bir testtir.
Lomber ponksiyon obstrüktif, nonkomünikan hidrosefali veya in-
trakraniyal bas>nc> art>ran fokal SSS kitle lezyonu olan hastalarda ya-
p>lmamal>d>r çünkü bu durumlarda BOS bas>nc>n> LP ile h>zla azalt-
mak serebral veya serebellar herniasyon ile sonuçlanabilir. Lomber
ponksiyon idiyopatik intrakraniyal hipertansiyon (psödotümör sereb-
ri) gibi komünikan hidrosefalili hastalarda güvenle yap>labilir ve hatta
bu durumdaki baz> hastalar için etkili bir tedavi seçene¤idir.
Elektroensefalografi
Elektroensefalografi bazal beyin fonksiyonunu ve nöbeti düflün-
düren paroksismal beyin elektrik aktivitesini de¤erlendirmek için ka-
fatas> elektriksel potansiyellerinin kaydedilmesi ve ölçülmesidir.
Elektroensefalografi daha önceden yerleri bafl çevresinin standart
yüzdelerini kullanan uluslararas> "10-20 sistemine" göre belirlenmifl,
20 elektrotun kafaya yerlefltirilmesi ile uygulan>r. Her bir elektrot bir
harf ve bir rakam ile isimlendirilir, harfler skalp bölgesini belirler (Fp=
frontopolar, F= frontal, P= pariyetal, C= santral, T= temporal, O= ok-
sipital) ve rakamlar da özel lokalizasyonu gösterir, tek rakamlar sol ve
çift rakamlar sa¤ hemisferdeki elektrotlar> gösterir. Bu elektrotlar çe-
flitli kombinasyonlarda voltaj potansiyel fark> yaratmak üzere ikifler
ikifler ba¤lan>r ve potansiyeller bir çizelgeye kaydedilir.
Bir elektroensefalogram (EEG) için de¤iflen elektrik alanlar>n>n
uzaysal da¤>l>m>n> saptamak için elektrot çiftlerinin belli bir düzende
yerlefltirilmesi yap>l>r, her bir özel düzenlemeye montaj denir. Montaj-
lar genel olarak iki tiptir: referans, her elektrot tek bir referans elektro-
tuna ba¤lanm>flt>r, örne¤in kulak, ve bipolar elektrotlar s>ra halinde bir-
birine ba¤lanarak bir zincir olufltururlar. Standart EEG genel olarak
yaklafl>k 30 dakika süre ile hem hasta uyan>kken hem de uykunun ilk
iki evresinde beyin aktivitesini kaydeder. EEG kayd> s>ras>nda çeflitli
aktivasyon yöntemleri kullan>l>r, bunlar hiperventilasyon ve fotik sti-
mülasyondur. Bu aktivasyon yöntemleri nöbet bozuklu¤u olan hasta-
larda nöbet deflarjlar>n> tetikleyebilir ve bu flekilde testin duyarl>l>¤>n>
artt>r>r.
Skalp elektrik potansiyellerinin amplitüdleri oldukça düflüktür, 30
ile 100 V aras>nda de¤iflir. Amplitüd büyük oranda serebral kortek-
sin dördüncü katman>ndaki piramidal hücreler taraf>ndan oluflturulan
eksitatör postsinaptik potansiyeller ile inhibitör postsinaptik potansi-
yellerin toplam>d>r. Aksiyon potansiyelleri EEG'de etki sahibi olmak
için çok k>sa sürelidir.
EEG her iki hemisfer aras>ndaki simetri, dalga frekans> ve ampli-
tüd yönünden karfl>laflt>r>l>r ve nöbet oda¤>n> gösteren diken (20-70
msn) ve keskin dalga (70-200 msn) varl>¤>na bak>l>r. Elektroensefalog-
rafik frekanslar afla¤>daki gibi dört kategoriye ayr>l>r:
Delta: <4 Hz
Teta: 4-7 Hz
Alfa: 8-13 Hz
Beta: >13 Hz
Gözleri kapal> hastada normal uyan>kl>k EEG'si (fiekil 418-2A) ok-
sipital elektrotlarda alfa ritmi ve frontal elektrotlarda beta ritminden
oluflur. Normal uyku EEG frekanslar>nda yayg>n yavafllamaya ve uy-
kunun her bir evresinde amplitüdde art>fla neden olur, evre 4 uyku
%50 den fazla yüksek amplitüdlü delta ritminden oluflur. EEG anor-
mallikleri iki tiptir: zemin aktivitesindeki anormallikler ve paroksis-
mal tabiatl> anormallikler (Tablo 418-4).
EEG'nin en önemli yarar> nöbet bozuklu¤unun tan>s> ve s>n>flan-
d>rmas> içindir (fiekil 418-2B'ye bak>n>z). EEG'ler nöbetlerin tan>s> için
çok duyarl> veya tamamen özgül de¤ildir. Nöbetler paroksismal olay-
lar oldu¤u için epilepsili bir hastada e¤er interiktal fazda (nöbetler ara-
s>ndaki dönem) çekildi ise bir EEG'nin normal ­veya çok minimal
anormal- olmas> anormal de¤ildir. Nöbetli hastalar>n sadece yaklafl>k
%50'sinde ilk EEG'de epileptiform aktivite görülür. EEG'yi provokatif
yöntemlerle tekrarlama, örne¤in uyku deprivasyonu, hiperventilas-
yon ve fotik stimülasyon, bu oran> %90'lara yükseltir. Tersine eriflkin-
lerin yaklafl>k %1'i ve çocuklar>n %3,5'i nörolojik olarak normal olma-
s>na ra¤men EEG'de epileptiform aktivite gösterebilir.
EEG belli baz> nörolojik durumlar>n tan>s>nda ipucu verebilir, bun-
lar viral ensefalit, pirion hastal>klar> ve baz> koma çeflitleridir. Bu du-
rumlar>n her birinde EEG özel bir nörolojik tan>y> düflündürecek özel
bir patern gösterir. Herpes simpleks ensefalitinde temporal loblardan
ç>kan periyodik lateralize edici epileptiform deflarjlar s>kl>kla görülür.
Hepatik ensefalopatide (fiekil 418-2C) trifazik yavafl dalgalar s>kt>r an-
cak non-spesifik bir bulgudur. Creutzfeldt-Jakob hastal>¤> bilateral sen-
kron repetetif keskin dalgalar>n varl>¤> ile karakterizedir. EEG ayr>ca
komadaki hastalar>n araflt>r>lmas>nda, kardiyak instabilite nedeni ile
apne testi yap>lamayan durumlarda beyin ölümünün do¤rulanmas>n-
da ve polisomnografide uykuyu evrelendirmek için yararl>d>r.
Geçmiflte EEG inme, beyin tümörleri veya apse gibi nörolojik lez-
yonlar>n lokalizasyonu için kullan>lmaktayd>. Görüntüleme yöntemle-
rinin ilerlemesi ile EEG art>k hemen hemen hiç bu amaçlarla kullan>l-
mamaktad>r.
Bölüm 418
Nörolojik Hastal>¤> Olan Hastaya Yaklafl>m
2619
K>s>m XXV
Nöroloji
TABLO 418-3
KARAKTER
Normal
Bakteriyel menenjit
Viral menenjit
Fungal veya tüberküloz
menenjit
Viral ensefalit
Subaraknoid kanama
Guillain-Barré
sendromu
PMN = Polimorfonükleer lökositler; KK = K>rm>z> küre; BK = Beyaz küre.
Bulan>kl>k ve
Renk
Berrak, renksiz
Bulan>k, saman
rengi
Berrak veya bulan>k,
renksiz
Bulan>k, saman
rengi
Berrak veya bulan>k,
saman rengi
Bulan>k, pembe
Berrak, sar>
Aç>l>fl
Bas>nc>
70-180 mm
H
2
O
Normal -
Normal -
BK
(hücre/mm
3
)
0-5
0-5
Hücre
Ay>r>m>
Mononükleer
PMN'ler
Lenfositler
Lenfositler
Lenfositler
PMN'ler ve
lenfositler
Mononükleer
KK say>s>
0
0
0
0
0 (Herpes
)
0
Protein
<60 mg/dL
Normal -
Glükoz
>2/3 serum
Normal
Normal
Normal (erken);
(geç)
Normal