background image
s>yla dokunma veya a¤r> duyusunun kayb> veya azalmas>d>r. Bunlar-
la karfl>laflt>r>ld>¤>nda hiperestezi ve hiperaljezi s>ras>yla dokunma ve a¤-
r>l> uyar>ya karfl> efli¤in düflmesini belirtir, bu yüzden bu tür uyar>lara
karfl> duyarl>l>k artm>flt>r.
Bir parça pamuk, toplu i¤ne ve diyapozon kullanarak gövde ve
ekstremiteler anormal duyu veya duyu kayb> olan bölgeleri saptamak
için muayene edilir. Duyu fonksiyonunu ölçmek için belli aletler bu-
lunmaktad>r, örne¤in dokunma, bas>nç, vibrasyon ve >s> duyusu eflikle-
rinin saptanmas>na dayanan bilgisayar-destekli duyu muayenesi gibi.
A¤r> ve dokunma duyular>ndaki de¤ifliklikler genel olarak klinik
muayene ile saptanabilir. Bu tür duyu kay>plar>n>n da¤>l>m>n>n lokali-
ze edilmesi sinir, kök ve santral disfonksiyon aras>nda ay>r>m yapabil-
mek aç>s>ndan önemlidir. Benzer olarak propriyosepsiyon anormallik-
leri hastan>n muayenede ekleminin hangi yöne hareket ettirildi¤ini an-
layamamas> ile saptanabilir. Ciddi olgularda yana aç>lm>fl ellerde psö-
doatetoid hareketler, duyusal ataksi ve bazen postüral ve hareket tre-
morlar> olabilir.
Periferik sinir hastal>klar> s>kl>kla etkilenen sinir liflerinin yo¤unlu-
¤una ba¤l> olarak de¤iflen duyusal bozukluklara neden olur (Bölüm
446). Baz> nöropatiler bask>n olarak büyük lifleri etkileyen nöropatiler-
dir. Hareket ve pozisyon alg>lamas> bozulmufltur ve paresteziler s>kt>r.
Muayenede vibrasyon, pozisyon ve hareket duyusu bozulmufltur ve
hareketler beceriksiz ve ataksiktir. A¤r> ve >s> alg>lar> göreceli olarak ko-
runmufltur. Tendon refleksleri erken dönemde kaybolur. Di¤er nöropa-
tilerde özellikle etkilenen lifler küçük çapl> liflerdir; spontan a¤r> s>kt>r
ve yan>c>, bat>c> veya s>zlay>c> karakterde olabilir. A¤r> ve >s> alg>lar> bu
nöropatilerde orant>s>z olarak etkilenir ve otonom disfonksiyon bulu-
nabilir. Küçük lif nöropatilerin örnekleri baz> kal>tsal bozukluklar, Tan-
gier hastal>¤> ve diyabettir. Birçok duyusal nöropati distal da¤>l>ml> du-
yu kayb> ile karekterize olmas>na ra¤men gövde ve yüzü de tutabilir ve
özellikle fliddetli olma e¤ilimindedir. Radikülopatilerdeki duyusal de-
¤ifliklikler kök da¤>l>m>na uyar; kauda equina sendromunda duyusal
defisitler birçok kökü tutarak eyer tarz> anestezi ile birlikte idrar ve gai-
ta yapma ile ilgili normal duyunun kayb>na yol açar.
Multipl skleroz (Bölüm 436), vitamin B12 eksikli¤i (Bölüm 443) ve
servikal spondilozda (Bölüm 423) oldu¤u gibi kordun posterolateral ko-
lonlar
>n>n lezyonlar> s>kl>kla etkilenen bölgede bas> hissi ve Lhermitte
belirtisine (boyun fleksiyonu ile s>rta ve afla¤> bacaklara yay>lan pares-
teziler) neden olabilir. Muayenede ayn> tarafta vibrasyon ve pozisyon
duyular>nda bozulma görülürken a¤r> ve >s> alg>lar> normal bulunur.
Tersine, kordun anterolateral bölgesinin lezyonlar> (kordotomi de oldu-
¤u gibi) veya liflerin spinotalamik yola kat>lmak için çaprazlaflt>¤> san-
tral
lezyonlarda (siringomiyelide oldu¤u gibi; Bölüm 444) a¤r> ve >s>
duyusu bozulurken, vibrasyon, eklem pozisyon ve yüzeyel dokunma
duyular> göreceli olarak korunur. Motor defisitler bulunabilir ve lez-
yonu lokalize etmeye yard>mc> olur. Servikal lezyonlara ba¤l> üst mo-
tor nöron disfonksiyonu (Bölüm 435) kuadriplejiye neden olurken da-
ha alt seviye lezyonlar> paraplejiye neden olur; birinci lomber verteb-
ra seviyesinin alt>ndaki lezyonlar ise kauda equinaya bask> yaparak
poliradikülopatiye ba¤l> alt motor nöron defisitlerine ve beraberinde
sfinkter ve cinsel fonksiyon bozuklu¤una yol açar.
NÖROLOJ
Lomber Ponksiyon
Lomber ponksiyon (LP) ile beyin omurilik s>v>s>n>n (BOS) örnek-
lendirilmesi meningeal enfeksiyonlar ve karsinomatozun do¤ru tan>s>
için gereklidir (fiekil 418-1). BOS analizi ayr>ca santral veya periferik
sinir sistemi demiyelinizan bozukluklar> olan ve özellikle görüntüle-
me çal>flmalar> belirsiz kalan intrakraniyal kanamal> hastalar>n de¤er-
lendirilmesinde de yard>mc>d>r.
BOS sonuçlar> genellikle geliflen patolojik süreç hakk>nda önemli
ipuçlar> sa¤lar (Tablo 418-3). Artm>fl beyaz küre (BK) say>s> enfeksi-
yonlar, ve di¤er enflamatuvar hastal>klar, ayn> zamanda karsinomato-
zis ile birlikte görülür. BK formülü özel bir s>n>f patojene iflaret edebi-
lir: polimorfonükleer lökositler bakteriyel etkenleri düflündürürken
mononükleer hücreler viral, fungal veya immünolojik nedenleri dü-
flündürür. BOS glükoz konsantrasyonu bakteriyel ve fungal enfeksi-
yonlarda ve ayn> zamanda belli viral enfeksiyonlar (örn. kabakulak vi-
rüsü) ve sarkodiozda tipik olarak azalm>flt>r. BOS protein konsantras-
yonu enfeksiyonlar ve demiyenilizan nöropatileri de içine alan çeflitli
hastal>klarda artm>flt>r.
Multipl skleroz hastalar>n>n %90 kadar>nda görülen oligoklonal
bant denilen BOS elektroforezinde patolojik bant paterni BOS'da yap>-
labilecek özelleflmifl testlerdendir. SSS'de lokal olarak sentezlenen mo-
Bölüm 418
Nörolojik Hastal>¤> Olan Hastaya Yaklafl>m
2618
K>s>m XXV
Nöroloji
TABLO 418-2
YÜRÜYÜfi BOZUKLUKLARININ ÖZELL
Özel Bozukluk
Spastik yürüyüfl
Hemiparetik yürüyüfl
Duyusal ataksi
Serebellar ataksi
Parkinson yürüyüflü
Distonik yürüyüfl
Yafll>lar>n yürüme
bozuklu¤u
Stepaj yürüyüflü
Ördekvari yürüyüfl
Antaljik yürüyüfl
Histerik yürüyüfl
Lezyon Lokalizasyonu
Toraks veya servikal kord veya beyinde bilateral
kortikospinal yollar
Unilateral merkezi sinir sistemi, servikal kord veya beyin
Spinal kordun arka kordonlar> veya periferik sinir
Beyin sap> veya serebellum
Bazal gangliyonlar
Bazal gangliyonlar, ayr>ca kortikospinal yollar
Multifaktöriyel; bihemisferik hastal>k, spinal kord hastal>¤>;
bozulmufl propriyosepsiyon, kas güçsüzlü¤ü
Distal kas güçsüzlü¤ü
Proksimal kas güçsüzlü¤ü
Nörolojik olmayan, eklemler, kemikler veya yumuflak
dokunun hastal>¤>n> gösterir
Psikiyatrik veya davran>fl bozuklu¤u
Özellikler
Bacaklar sert, ayaklar içe do¤ru dönmüfl, "makaslama"
Etkilenen bacak daire çizer, ayak ekstansiyonda, kol
fleksiyonda
Genifl tabanl>, yüksek ad>mlar; Romberg bulgusu pozitif
Genifl tabanl>, Romberg bulgusu negatif
Ayaklar> sürüyerek, küçük ad>mlar
Kollar, bafl ve boyunun anormal postürü
Kambur postür, genifl tabanl>, s>kl>kla arkaya do¤ru çekilme
Yüksek ad>mlar ("Stepaj")
Her iki bacak dizleri kitlemek için circumducted
Kalça, omurga, bacaktaki a¤r>y> en aza indirir
Bir taraftan di¤er tarafa yalpalama; garip kol ve gövde
hareketleri
fiEKv>s> (BOS) incelemesi. A, Normal kristal ber-
rakl>¤>nda BOS. B, Kanl> BOS, travmatik LP'ye vaya subaraknoid kanamaya
ba¤l> olabilir. Travmatik LP'de sonraki tüplerdeki genellikle BOS'taki kan miktar>
giderek azal>r. C, Travmatik LP'de santrifüj edilmifl BOS. Üstte kalan BOS nere-
deyse berrakt>r. D, Subaraknoid kanamal> bir hastan>n BOS'u. Tüpün dibindeki
kan ve üstteki BOS LP'den önce BOS'daki k>rm>z> kürelerin parçalanmas>na ba¤-
l> sar> (ksantokromik) renklidir. (Forbes CD, Jackson WD: Color Atlas and Text of
Clinical Medicine, 3rd ed. London, Mosby, 2003'den izinle al>nm>flt>r)
A
B
C
D