background image
gö¤üste ve kollar>n üst k>smlar>nda bulunabilir. Spider anjiomlar>n pa-
togenezi sistemik östrojen fazlas>na ve siroza ba¤l> postosistemik flant-
lara ba¤l> oldu¤u düflünülmektedir. Ciltte hiperpigmentasyon kolesta-
z> olan hastalarda s>kt>r ve bunlar>n içinde özellikle primer bilier siroz-
lu hastalarda kelebek belirtisi olarak isimlendirilen iki skapula aras>n-
da çevre cilde karfl>laflt>r>ld>¤>nda göreceli hipopigmente bir alan flek-
linde görülebilir. Hemosiderin ve hemofuksin (gri renkli) ve melanin
(kahverengi renkli) birikmesine ba¤l> cildin ve mukus membranlar>
grimsi kahverengimsi renk de¤iflikli¤i herediter hemakromatozu (Bö-
lüm 231) akla getirir. Ciltte lipit birikimi olan ksantomatoz, kolestazda
(örnek olarak primer bilier siroz) oluflan hiperlipideminin belirtisidir.
Avuç içi, ayak taban>, gövdedeki ksantomlar ve eklemlerin üzerindeki
gibi tuberöz ksantomlar ve göz kapaklar> ve gözlerin alt>nda ksantalez-
malar ile alakal>d>r. Liken planus (Bölüm 464) primer bilier sirozla ilifl-
kili olabilir. Yanaklardaki telenjektazilerle karakterize "ka¤>t para" flek-
linde tan>mlanan cilt görünümü sirozun bir belirtisi olabilir. Purpura
(Bölüm 465) kronik hepatit B ve C enfeksiyonuna ba¤l> geliflebilen vas-
külitlerin belirtisi olabilir. Mukus membranlardaki (örnek olarak, du-
daklar) telenjektaziler karaci¤erde vasküler malformasyon oluflturabi-
len CREST sendromu (Bölüm 288) veya herediter hemorajik telenjekta-
ziyi (Bölüm 179) akla getirir. Siroz hastas> olan erkeklerde vücut tüyle-
rinin da¤>l>l>m> feminen biçimdedir. Ekskoriasyonlar ve noduler pruri-
go (fiekil 149-2), pruritustan muzdarip hastalarda kronik kafl>nma so-
nucu oluflur. T>rnaklarda hipoalbunemiyi belirten yatay beyaz çizgiler
(Muehrcke's) (Bölüm 467) görülebilir. Wilson hastal>¤>nda (Bölüm 230)
bak>r birikimi nedeniyle t>rnaklarda azur lanula (mavi gökyüzündeki
ay) ve ciltte yeflilimsi renk tonu tan>mlanm>flt>r.
Parotis Bezleri Büyümesi, Memeler ve Genital Organlar
Alkol ba¤>ml>l>¤>na sekonder olarak geliflen siroz hastalar>n>n %20
sinde parotis bezlerinde büyüme (Bölüm 451) tespit edilebilir. Sirozlu
erkeklerde klasik bulgu olan testiküler atrofi ve jinekomastiyi de içe-
ren feminizasyon belirtileri androjenlerin periferik dönüflünümündeki
art>fl sonucudur; ayr>ca hassas jinekomasti asit tedavisinde kulan>lan
bir diüretik olan spironolaktonun yan etkisi olabilir.
Kardiyovasküler Sistem
Herhangi bir sebepten dolay> geliflen ve kardiyomegali, kardiak
gallop ve genifllemifl boyun venleri ile kendini gösteren kalp yetmezli-
¤i (Bölüm 57) hepatomegaliye yol açabilir. Klasik olarak konstruktif
perikardit (Bölüm 77) genifllemifl boyun venleri, perikardial vuru, he-
patomegali ve asit ile ortaya ç>kar. ponentinde fliddetlenme veya trikuspit yetmezli¤ine uyan (Bölüm 48)
sistolik üfürüm varl>¤> veya bunlar>n herikisi de portal hipertansiyon
veya karaci¤er hastal>¤>yla (örnek olarak portopulmoner hipertansi-
yon) iliflkili pulmoner hipertansiyon varl>¤>n> akla getirir. Dolgun na-
b>zlar dekompanse karaci¤er hastalar>n>n karakteristi¤idir ve sistemik
vazodilatasyon ve artm>fl kardiak output nedeniyle oluflmaktad>r (Bö-
lüm 157).
Solunum Sistemi
Akci¤er bazallerinde, özellikle sa¤ bazalde azalm>fl solunum sesle-
ri asitli dekomkompanse karaci¤er hastal>¤> bulunan hastalarda hidro-
toraks> akla getirir. olan hepa-
topulmoner sendrom ortodoksi (örnek olarak, yatar pozisyondan ayak-
ta pozisyona hareket ederken arteriyel deoksijenazyon oluflmas>) ve
platipne (örnek olarak, yatar pozisyondan ayakta pozisyona hareket
ederken nefes darl>¤> oluflmas>) (Bölüm157) ile karakterizedir. Bu feno-
men intrapulmoner kan>n alt loblara flant>n>n artmas>n>n sonucudur.
Bat>n
Kar>n duvar>ndaki dilate venler intrahepatik portal hipertansiyo-
nun bir belirtisi olabilir. Bu fenomen paraumblikal veya umblikal ven-
lerin portal sistemdeki bas>nc> düflürme çabas>yla rekanalize olmas>
sonucudur. Dilate venler klasik olarak umblikusun çevresini saran ka-
put medusa olarak bilinen bir bulgu olarak tan>mlan>r. Komprese edil-
di¤i zaman venler umblikus taraf>ndan doldurulur. Karn>n daha üst
bölümlerinde de umblikustan do¤mayan dilate venler görülebilir.
Karaci¤er hastalar>nda bat>n oskültasyonu portal hipertansiyonu
akla getiren bir venöz u¤ultuyu ortaya ç>karabilir. Nab>z ile senkroni-
ze olarak karaci¤er alan> üzerinde duyulan bruit arteryal kanla besle-
nen vasküler bir tümör (örnek olarak hepatosellüler karsinom) veya
abart>l> alkolik hepatiti düflündürür. Karaci¤er kapsülünü afl>nd>ran
tümörlerde, hepatik sifilizde ve karaci¤er apsesinde hepatik sürtünme
sesi tan>mlanm>flt>r.
Yan taraflar>nda fliflkinlik ile distandü olan bir kar>n karaci¤er has-
tal>klar>n>n seyrinde artm>fl morbitide ve mortalite ile iliflkili bir komp-
likasyon olan asiti (fiekil 149-3) akla getirir (Bölüm 157) . Asitli hasta-
da saptanan yer de¤ifltiren matite s>v>n>n kar>n içerisindeki hareketine
ba¤l>d>r. Hasta supin pozisyonunda muayene edilir ve kar>n orta hat-
tan sa¤ ve sol yana do¤ru perküze edilir. Timpanik sesten matiteye de-
¤iflim havadan s>v>ya de¤iflimi iflaret eder ve bu de¤iflimin yeri s>v> ha-
vuzunun yüzeyini belirler. Muayene eden matitenin al>nd>¤> noktan>n
ötesinde perküsyon yapmal> ve elini hareket ettiremeden kifliye yan
taraf>na dönmesini söylemelidir böylece el en yüksek noktada bulu-
nur. Kifli bir yan>n>n üzerindeyken klinisyen tekrar perküsyon yapar
e¤er ses rezonans ise asitin varl>¤> desteklenir. Teyit edebilmek için bu
manevra hem sa¤ hem de sol taraf>n>n üzerinde tekrarlanmal>d>r. Bir
elin medial kenar>n> karn>n üzerine koyup ve sa¤ veya sol lateral ka-
r>n duvar>na hafifçe vurarak bir s>v> dalgas> hissedilebilir, oluflan dal-
ga karn>n üzerine konulan sabit elle hissedilecektir. Asitli hastada ba-
t>n hassasiyeti karaci¤er hastal>klar>n>n meflum bir komplikasyonu
olan peritoniti akla getirir (örne¤in spontan bakteriyel peritonit).
Karaci¤er perküsyonunda matite al>n>r. Karaci¤eri hissedebilmek
içi kar>n hasta supin posizyonda, kollar vücut yanlar>na paralel ve diz-
ler kar>n kaslar>n> gevfletmek için bükülmüfl flekilde muayene edilme-
lidir. Palpasyona sa¤ alt kadrandan bafllayarak gö¤üs kafesine do¤ru
ilerlemek daha kullan>fll>d>r ki bu sayede karaci¤erin kenar> ile yol
Bölüm 149
Karaci¤er Hastalar>na Yaklafl>m
1089
K>s>m XIII
Hepatoloji
fiEK gösterilen hastan>n kolestaza ba¤l>
pruritus sonucu kronik kafl>nmaya sekonder ciltte prurigo nodularis.
fiEKhastada foto¤raf>n çekiminden birkaç gün önce ruptüre olmufl umblikal
herni ve belirgin asit.