edinebilmesi veya tedavi gerektiren lezyonlar üzerinde odaklanabilmesi
için deri muayenesini ve deri hastal>klar>n>n tan>s>na nas>l yaklaflaca¤>n>
bilmesi gerekir. Baz> lezyonlar t>bbi olarak önemsiz ya da çok az önemli
bulunmakla birlikte, hasta için kozmetik aç>dan önem tafl>yor olabilir.
münolojik ve nörolojik özelliklere sahiptir. Hastal>klar veya rahats>z-
l>klar olarak tan>mlanan de¤ifliklere yol açan bir süreçte deri, iç veya
d>fl sald>r>lara yan>t olarak, hücresel veya hücre d>fl> bileflenlerini de-
¤ifltirme yetene¤ine de sahiptir. Derinin fizik muayenesi, hem derma-
tolojik hem de sistemik hastal>klar konusunda bilgiler sa¤layabilir ve
bazen de semptomsuz evrede olan ciddi t>bbi durumlar>n tan>s>n> koy-
durabilir.
jik kontakt dermatit kafl>nt>s>n> ve rahats>zl>¤>n> hissetmekle kalmaz,
ayn> zamanda veziküler ve krutlu deri lezyonlar>n> da görür. Yeni lez-
yonlar>n görülmesi veya mevcut lezyonlardaki ani de¤ifliklik, hastada
veya aile fertlerinde duygusal tepkilere yol açabilir. Hekim, dikkatli ve
sistematik yaklafl>m> ile spesifik ve tan>ya götüren döküntüleri görebil-
meyi ö¤renmelidir.
flekilde odaklanabilmesi öncelikle primer deri yak>nmas>n> oluflturan
lezyon veya lezyonlar> görebilmesi ile gerçekleflir.Tan>mlanan yüzler-
ce dermatoz bulunmas> nedeniyle lezyonlar>n sistematik bir yaklafl>m-
la tan>nmas> gerekmektedir.
san ayd>nlatma, hastaya giydirilecek muayene giysileri ve her muaye-
neden önce ve sonra el y>kamak için lavabo bulunan bir mekanda ya-
p>lmal>d>r. E¤er pencereden gelen do¤al >fl>k kullan>lacaksa muayene
odas>n>n hastan>n mahremiyetini koruyacak flekilde haz>rlanmas>
önemlidir. Deri lezyonlar>n>n kabar>kl>¤>n> belirlemek için deri üzeri-
ne oblik flekilde tutulan ayd>nlat>lm>fl büyüteç cam> ve odaklanm>fl ya-
pay >fl>k kullan>labilir. Birçok dermatolog tüm lezyonlar> büyüteç ol-
maks>z>n 1:1 oran>nda muayene etmeyi tercih etmekle birlikte bazen
morfolojik özellikleri belirlemek için belirli lezyon tiplerini büyüterek
incelemeyi ye¤lemektedirler. Örne¤in, diskoid lupus eritematozus lez-
yonlar>n>n foliküler t>kaçlar> (Bölüm 287) veya bazal hücreli karsinom
ile iliflkili telenjektaziler (Bölüm 214 ve 466) en iyi büyüteç ile görülür.
Muayene edilmesi gereken bölge aç>l>rken di¤er alanlar>n kapal> b>ra-
k>lmas>na imkan verecek flekilde kullan>lan örtüler hastan>n muayene
süresince rahat>n> sa¤lamaya yard>m eder.
d>r. Sabun ve >l>k su ile el y>kama, hekimin bir önceki hastadan gelen
organizmalar>n yay>lmas>n> önlemek için uygulayaca¤> aflamad>r. Bü-
tünlü¤ü bozulmam>fl deriyi muayene ederken, eldiven giymek gerek-
mez. Hem hastay> hem de hekimi korumak için, bütünlü¤ü bozulmufl
deri yüzeylerine dokunulaca¤> zaman, eldiven giyilmelidir. Sa¤l>k ku-
rumlar>nda latekse karfl> artan alerji insidans> nedeni ile tüm hastalar
için lateks olmayan eldivenler kullan>lmal>d>r. Muayene tamamlan-
d>ktan sonra veya genital bölge ya da a¤>z içine dokunduktan sonra,
eldivenler at>lmal>d>r.
vücut deri incelemesi önerilmekte ise de bu yaklafl>m>n verimlili¤i ko-
nusunda henüz veri bulunmamaktad>r (Bölüm 13). Skuamoz hücreli
karsinom, bazal hücreli karsinom ve kutanöz melanomlardaki birkaç
dekattan beri devam eden devaml> art>fl nedeniyle tam vücut deri mu-
ayenesi yan>s>ra deri kanseri geliflimi aç>s>ndan kendi risk faktörleri
konusunda hastalar>n e¤itimi erken ve tedavi edilebilir evredeki lez-
yonlar>n tan>s>n> koymak için bir f>rsatt>r. Yeni ve tekrarlayan malign
lezyonlar gelifltirme aç>s>ndan yüksek riskli hastalar için total vücut
deri muayenesi 3 ila 12 ayl>k aralarla planlanabilirken (Bölüm 214),
düflük riskli hastalar 1 ila 3 y>lda bir kez gibi daha az s>kl>kta muaye-
ne edilmelidir.
naklar), boyun, saçl> deri ve saç, s>rt, gö¤üs, kar>n, kollar, eller (avuç içi
ve t>rnaklar), bacaklar ve ayaklar (ayak tabanlar> ve ayak t>rnaklar> da-
hil). <ç çamafl>rlar> ç>kar>larak hastan>n rahat bir giysi giymesi muaye-
neyi kolaylaflt>rmaktad>r. Baz> dermatologlar, muayenenin bir k>sm>n>
hasta oturur pozisyondayken ve bir k>sm>n> ise hasta muayene masa-
s>nda s>rt üstü yatarken gerçeklefltirirler. Amaç hastan>n kendini en ra-
hat hissetti¤i biçimde deri bölgesini aç>kta b>rakarak derinin en uygun
flekilde muayene edilebilmesini sa¤lamakt>r.
kalan deri yüzeylerinde günefl hasar>n>n derecesi gibi derinin temel
özellikleri belirlenmelidir ve bu bulgular hastan>n özgeçmifli ve ayr>n-
t>l> muayenesi için yol gösterici olmal>d>r. Örne¤in, aç>k tenli olan has-
talar ile el ve yüzde günefl hasar> bulunanlardan, kendilerinde ve ya-
k>n aile üyelerinde önceden deri kanserlerinin bulunup bulunmad>¤>
konusunda dikkatli öykü al>nmal>d>r. Bunun yan> s>ra bu hastalara
kendisinin fark>nda olmayabilece¤i prekanseröz veya potansiyel ma-
lign lezyonlar> aramak için tam vücut deri incelemesi yap>lmal>d>r. Sa-
r>ms> renk gibi anormal cilt rengi bulunan hastalar (Sar>l>k; Bölüm 150)
bilinen t>bbi durumlar konusunda sorgulanmal>, bu organ>n hastal>¤>
ile iliflkili di¤er deri belirtileri aç>s>ndan muayene edilmeli ve uygun
laboratuar çal>flmalar> ile de¤erlendirilmelidir.
deprese olup olmamas> gibi özellikler, lezyonu karakterize etmede
yard>mc>d>r. Bir deri lezyonunu ovalama sonras>nda ürtiker alevlen-
mesi veya kabarc>k oluflumu fleklinde gözlenen Darier belirtisi, çok sa-
y>da mast hücresi içeren lezyonlarda gözlenmektedir (Örne¤in; ürti-
kerya pigmentoza) ve mast hücrelerinin mekanik degranülasyonu ile
histamin serbestleflmesinin sonucudur. Nikolsky belirtisi, büllöz lez-
yonlar>n yak>n>ndaki normal deri itildi¤i veya büküldü¤ü zaman epi-
dermisin ayr>lmas> sonucu >slak ve parlak bir defekt alan>n>n görülme-
sidir ve bu belirti epidermal hücrelerin birbirine iyi tutunmad>¤>n>
gösteren hastal>klar için tipiktir (Örne¤in pemfigus ve toksik epider-
mal nekrolizis).
nesi ile devam edebilir. Uygun sorular ile lezyon veya döküntünün sü-
resi, ilk bafllad>¤>nda lezyonun nas>l göründü¤ü, lezyonun nas>l hisse-
dildi¤i (kafl>nt>, batma, hassasiyet, a¤r>) ve ilk fark edildi¤inden beri
durumun nas>l de¤iflikli¤e u¤rad>¤> belirlenmelidir. Ayr>ca önceki
benzer lezyonlar>n öyküsü ve bunlar>n nas>l ilerledi¤i konusunda sor-
gulama yapmak da yararl> olur. Hem sistemik hem de topikal ilaçlar
birçok deri hastal>¤>na sebep olabildi¤i veya alevlendirebildi¤i için,
ilaç öyküsünün al>nmas> önemlidir. Birçok tedavi lezyonun do¤al gö-
rünümünü de¤ifltirebildi¤i için hastan>n, lezyonu nas>l tedavi etmeye
çal>flm>fl olabilece¤i konusunda spesifik olarak sorgulama yap>lmas>
da önemlidir.
yönünden de sorgulanmal>d>r. Ailede kal>tsal dermatolojik hastal>kla-
r>n varl>¤> belirlenmelidir. Hastalara özellikle atopik dermatit, saman
nezlesi veya ast>m (atopi) konusunda kiflisel veya aile öyküsü sorul-
mal>d>r. Tüm hastalara malign melanom ve melanom d>fl> deri kanser-
lerine iliflkin kiflisel veya aile öyküsü sorulmal>d>r. Sosyal ve mesleki
geçmifl de deri hastal>¤> tan>s> için önemli ipuçlar> sa¤layabilir, çünkü
hastal>klar>n birço¤u hastalar>n mesle¤i veya hobileri ile ilgilidir. Has-
tan>n günefl, s>cak veya so¤uk gibi çevresel streslerle karfl>lafl>p karfl>-
laflmad>¤> veya parazit infeksiyonlar>na maruz kal>p kalmad>¤>n> be-
HASTALIKLARININ
TANISINA YAKLAfiIM