background image
k>nmalar>n de¤erlendirmesinde de istendi¤i için, pozitif bir test dik-
katle yorumlanmal> ve uyumlu klinik ve laboratuar bulgular> olmak-
s>z>n KDH kan>t> olarak kullan>lmamal>d>r.
Ayr>nt>l> biyokimyasal çal>flmalar>n >fl>¤>nda birçok ANA'n>n art>k
moleküler kimli¤inin tan>nabilmesi çeflitli teknolojiler kullan>larak öz-
gül immünokimyasal testlerin geliflimine izin vermektedir. Ço¤ul test-
ler çok say>da özgüllü¤ün ayn> anda de¤erlendirilmesini sa¤layabil-
mektedir, ancak bu testler ayr> ayr> da yap>labilir. Bu testlerin aras>n-
dan sadece birkaç> tan>sal ve prognostik de¤eri nedeni ile rutinde kul-
lan>lmaktad>r. Birçok KDH'da tan>, klinik bulgular veya di¤er laboratu-
ar testleri ile de konabilir. Bu durumlarda, ANA tespiti tan>y> do¤rula-
may> ve baz> klinik bulgular>n aç>¤a ç>kmas> aç>s>ndan ipuçlar> sa¤lar.
DNA'ya Karfl> Antikorlar
DNA'ya karfl> antikorlar (anti-DNA) SLE'nin serolojik mark>rlar>-
d>r ve bu hastal>kta s>n>flama kriterlerinden birini oluflturur. Bu anti-
korlar hem tek sarmal (ss) hem de çift sarmal (ds) DNA üzerindeki
bölgelere ba¤lan>rlar, ancak anti-dsDNA SLE için daha özgüldür ve bu
nedenle rutin olarak ölçülmektedir. Bu antikorlar serbest DNA'ya ba¤-
lanabilse de, hücre içindeki DNA histon bir çekirde¤in etraf>nda sar-
malanarak histonlarla iliflki içinde nükleozom ad> verilen bir yap>y>
oluflturur. Bu nedenle anti-DNA nükleozomlara karfl> bir antikor alt
kümesi olarak kabul edilebilir ve bu yan>tta nükleozomlar olas>l>kla
çekici antijenlerdir.
Klinik pratikte, SLE'nin heterojenitesi ve multisistemik do¤as> dü-
flünüldü¤ünde, genifl bir klinik yak>nma aral>¤> olan bu hastalar>n de-
¤erlendirmesinde anti-DNA ölçümü önemli bir elemand>r. Anti-DNA
tespiti, tan>daki de¤erine ek olarak prognostik bilgi ve hastal>k aktivi-
tesinin bir indeksini verir. mün komplekslerinin rolü nedeni ile hastal>k aktivitesi ile en önemli
iliflki glmerülonefrittedir. Hastal>¤>n di¤er bulgular> ile anti-DNA'n>n
iliflkisi daha zay>ft>r, bu nedenle bütün olarak hastal>k aktivitesinin de-
¤erlendirilmesindeki rolü k>s>tl>d>r.
Anti-DNA antikorlar> tsepit edebilmek için birçok farkl> immüno-
kimyasal yaklafl>m kullan>labilir, ancak kat>-faz ELISA testleri daha
kolay ve duyarl>d>r ve radyoaktivite kullan>m> gereksinimini ortadan
kald>r>r. Testler, tespit edilen anti-DNA'n>n çeflidine göre de¤iflir ve
testler aras>ndaki sonuçlar uyumlu olmayabilir. Bununla birlikte, her
test için dinamik aral>k oldukça genifltir. Tedavi ile ve hastal>k remis-
yonda iken anti-DNA antikorlar> kaybolabilir; alevlenme ile de drama-
tik olarak artabilir. Bu özellik anti-DNA'y>, SLE'de hastal>k sürecinde
daha çok stabil kalma e¤iliminde olan di¤er ANA'lardan ay>r>r.
Di¤er ANA'larda oldu¤u gibi, anti-DNA da serumda SLE'nin di-
¤er bulgular> henüz geliflmeden aç>¤a ç>kabilir, bu nedenle KDH dü-
flündüren semptomlar> olan ancak kesin bir tan> için yeterli kan>t>n ol-
mad>¤> anti-DNA pozitif hastalarda da takipte dikkatli olunmal>d>r.
Di¤er Antinükleer Antikorlar
Anti-Sm ve anti-RNP SLE'li hastalar>n serumlar>nda genellikle bir-
likte ortaya ç>kan birbiriyle iliflkili özgül antikorlard>r ve bu fenomene
`ba¤lant>' ad> verilir. Bu antikorlar üridinden zengin RNA'lar ve bir
küme proteinden oluflan snRNP'lerin (küçük nükleer ribonükleopro-
teinler) subsellüler partikülleri üzerindeki proteinlere ba¤lan>rlar. An-
ti-Sm ve anti-RNP, protein özgüllükleri ve ba¤land>klar> RNA mole-
küllerinde immünopresipitasyon oluflturabilme özellikleri aç>s>ndan
farkl>l>klar gösterirler.
Anti-Sm antikorlar sadece SLE hastalar>nda oluflur ve hastal>k s>-
n>flamas>nda serolojik bir mark>r> temsil eder. Aksine, anti-RNP baflka
klinik prezentasyonlarla baflvuran hastalar>n serumlar>nda da izlenebi-
lir ve anti-Sm yoklu¤unda çak>flan KDH bulgular> olan ve mikst KDH
olarak adland>r>lan hastalar> da karakterize edebilir. SLE'de anti-Sm ve
anti-RNP s>kl>klar> >rklar ve etnik gruplar aras>nda farkl>l>klar gösterir,
ancak farkl> klinik bulgularla aç>k bir iliflkisi gösterilememifltir.
Ba¤l> ANA'lar>n di¤er bir kümesi olan anti-Ro ve anti-La,
RNA'n>n hücresel metabolizmas>nda yer alan protein-RNA kompleks-
lerine yönlenirler. Bu antikorlar KDH olan hastalarda yayg>n olarak
bulunabilir, bunlar aras>nda da daha çok SLE, RA ve Sjögren sendro-
munda izlenir. Bu antikorlar>n varl>¤> neonatal lupus sendromuyla
olan iliflkileri nedeni ile önemlidir, bu sendrom antikorlar>n transpla-
sental geçifli ile oluflur ve yenido¤anda döküntülere ve konjenital kalp
blo¤una neden olabilir.
ANA'lar her yerde antijenlere yönelebilirse de, hastal>¤a özgül pa-
ternlerde ifade edilirler ve organa spesifik hastal>k bulgular> ile iliflki
içinde olabilirler. Bu iliflkiler aras>nda, SLE'de santral sinir sistemi tu-
tulumu ile antiribozomal P, progresif sistemik skleroz (diffüz sklero-
derma) ile DNA topoizomeraz 1'e (anti-SCL-70) karfl> antikorlar,
CREST sendromu ile sentromerlere karfl> antikorlar ve sklerodermada
interstisyel akci¤er hastal>¤> ile histidil tRNA sentetaza (anti-Jo-1) kar-
fl> antikorlar yer al>r. Bu iliflkilerin temeli aç>k de¤ildir, ancak doku
spesifik bir antijene karfl> çapraz reaksiyona veya farkl>laflm>fl bir hüc-
re üzerinde bir nükleer antijenin beklenmeyen ekspresyonunun doku-
ya özgü hasar oluflturmas>na ba¤l> olabilir.
Bölüm 278
Romatizmal Hastal>klarda Laboratuar
1969
K>s>m XXII
Romatoloji
TABLO 278-1
SEÇ
Patern
Homojen
Periferik
Granüler
Nükleolar
Bölünen hücre
Sitoplazmik
CREST = kalsinozis, raynaud fenomeni, özegageal dismotilite, sklerodaktili ve telenjektazi; DM = dermatomyozit; MKDH = Mikst konnektif doku hastal>¤>; PM = polimyozit;
PSS = progresif sistemik skleroz (difüz skleroderma); SLE = sistemik lupus eritematozus; snRNP = küçük nükleer ribonükleoprotein.
Antikor
Anti-histon
Anti-çift sarmall> DNA
Anti-Sm
Anti-U1-RNP
Anti-Ro (SS-A)
Anti-La (SS-B)
Anti-Ku
Anti-SCL-70
Anti-PM-Scl
ANT<-Mi-2
Anti-RNA polimeraz
Antisentromer
Anti-prolifere hücre nükleer antijeni
Anti-Jo-1
Anti-PL-7
Anti-PL-12
Anti-SRP
Anti-ribozomal P
Antijen
Histonlar H1, H2A, H2B, H3, H4
Çift sarmall> DNA snRNP proteinleri
snRNP proteinleri
U1 snRNP proteinleri
Küçük RNA'larla lompleks iki protein
Y1-Y5
Tek protein art> RAN polimeraz III
transkripti
DNA ba¤lanma proteini
DNA topoizomeraz I
Nükleolar protein kompleksi
Nükleer protein kompleksi
RNA polimeraz 1'in alt üniteleri
Sentromer/kinetokor protein
DNA polimeraz
'n>n yard>mc> proteini
Histidil tRNA sentetaz
Treonil tRNA sentetaz
Alanil tRNA sentetaz
Sinyal hat>rlama partikülü
Büyük ribozomal alt ünite
Hastal>k
lupus (>%95)
SLE (%50)
SLE (%30)
SLE (%30); MKDH (>%95)
SLE (%30); Sjögren sendromu
(%70-80)
SLE (%30); Sjögren sendromu
(%50-70)
SLE (%10)
PSS(%40-70); CREST (%10-20)
PSS (%3); PM (%8)
DM (%15-20)
PSS (%4)
CREST (%80); PSS(%30)
SLE (%3)
PM/DM (%18-25)
PM/DM (%3)
PM(%4)
SLE (%10)
PM/DM (%3)